کتاب: اۉزبعی تیلیدن گللر
اۉزبعی تیلیدن گللر!
اوکتای اسلانینگ قلمیدن (راه سوم)
21.12.2022
اۉزبعی تیلیدن گللر، یوز اثرلی بیر کتاب دیر. پارس تیل و ادبیاتی نینگ شعرلریدن، 21 وزن بار بۉلگنی نی انگله گنلر، بیز ازبکلرنینگ ازبک تورکچه میزنینگ شعرلریده، قنچه وزن بار دیر؟
بو یوز اثرلی کتابده، ایری ایری قالبلر و وزنلر بار.
بو یوز ییل ایچیده، افغانستان ازبکلرینینگ ایچیدن نېگه کۉچلی بیر شاعر چیقمه دی دېب اۉیله سک، نوایی حضرتلری نی تۉغری بیچیمده آنگله مه دېک؛
اوندن دیر.
نوایی حضرتلری اۉز آنه تیل تورکچه سیگه، ینگیلیکلر یره تیب، تورکچه تیل نینگ کۉچی نی یانسیتکن. بیزلر اونینگ قیلگن ایشلری نی آنگله مه ی، اونینگ تیلی نی ازبکچه دېب، ازبکچه و چغتایچه نی قۉشیب، خلقمیزنینگ عقلیگه بېردېک؛
بیر شاعر، بیلمه گن بیر تیل بیلن شعر ایتاله می؟
یانگلیش بو حقیقتده!
1
ینه عشق نی قینه تتیم، دېوانه بۉلگن دلدن
آفت نی لطیف دېدیم، قینه تتیم بو منزلدن
تیتره گن بو بدندن، روحیم زر آتکن عشققه
باله لر کبی اۉینهب، اۉینه گن چقچقه
ساچ و یوزیگه قربان، قد زیبا گۉزل کۉزگه
عشقدن اینیلگن مېنیم، گونشسیز ساووق اۉزگه
دو دیده م دو نرگسدن، جفا کۉریب قان توکن
قینه تکن من عشق نی، چاره سیزلیک نی ایکن
سووسیزکویر بیرچۉلده، اوسیز عشق دېب قالگن من
قینه تیلگن عشقدن، چاره سیز من تالگن من
تیتره گن دیر بدنیم، روحیم نینگ فرمانیدن
آلتین سیز بو حیاتیم، غم یېگن هر آنیدن
گورجین بیر شاهین گه، توتساق بۉلیب اینیلدیم
عشق آتی نی قۉیگنلر، گل دېک سۉلیب اینیلدیم
2
اوچیریم اوچیریم کۉزلرینگگه باقتیم سن سیز
بیر سودا یوکی نی بغیرمگه تاقتیم سن سیز
ایلیلدیم سودا یوککه، چېکتیم درد و حسرت
اویقوسیز کېچه لریم، شیرین سیز عبارت
یانه من بو سودادن، بغیریمگه اینگن آتش
یامغیرسیز قار بۉلدیم، لېکن سووگه تعطش
تۉغگن گونش کونلریمدن، خزانلی روزگار نی
کیف سیز عمر اۉتتی، قازانمه دیم بهار نی
3
بهار کبی کېچتی اېسیب، مونچه سنه لر
ییغیلدی عمریمدن، بیر دفتر خاطره لر
گاهی خوشلکنی کۉریب، درسلی درددن اوریلدیم
آقیب اۉتتی بو عمر، توشونچه دن یوریلدیم
کونلریم باشقه بۉلیب، منسیز اینیب یشندی
گاهی کولدیم ییغله دیم، زولانه گه کیشندی
بو عمر دولابیدن، کۉپ شی ییتریب آلدیم
آلگنیم نی تۉپله سم، اۉچ گز قوماشگه قالدیم
دریا آقدیم سوو بۉلیب، ایچیمده یالغیز مېنیم
معما نی هیچ بیلمه دیم، کېتکنیم ایزسیز مېنیم
قنده ی اۉتتی سنه لر، بیر دولاب نینگ اوچیدن
بیر نېچه خاطره دن، قالمه دی شی ایچیدن
4
بیلسه اوزاغدن بیری، چاره سیز او ییغله یدی
حسرت نینگ دردلری نی، نېدن نېدن اېله یدی؟
چاره سیز بۉلدیم یۉلگه، قۉیمه یدی مېنی مېنگه
حسرت نینگ غملری له، تشله گن ایری دینگه
غربت نینگ هر بیر اېلی، مَسکن بۉلدی فقیرگه
اوسیز آواره دلیم، قۉیدی نام نی حقیرگه
حضورسیز با حالیم گه، ایلدی اوندن مینگ جزا
یاپیشدی جان نی یولیب، آتی نی قۉیدی سودا
کیمگه ییغلهسم ایتسم؟ سودا دېگن ظلم نی
کیم بار که او بیله دی؟ قلبیم ده گی الم نی
5
سنسیزلیک او کونلرینگ، او کېلگن موسم لرینگ
قیمتسیز بۉلدی اېندی، قۉلده کی رسم لرینگ
قالدی اولر ماضی گه، نه کېچمیشدن بو کونگه
ایسته سنگ سۉنگ دفعه باق، اینسین کونینگدن سۉنگه
اېندی که سۉنگ سۉزینگ دیر، الویداع بۉلسین آرتیق
کېلمه سین حسرتلرینگ، رفیق دېب اۉزنی شفیق
کۉزلریمده یاشلریم، حلقه حلقه اورسه ـ ده
جانیمگه غم و دردلر، امیدسیزلیک سورسه ـ ده
باقمه ی نرگس نی آل کېت، بو تقدیرگه ظلم بیت
چاره سیزگه قره مه ی، ینگی او دنیانگگه کېت
6
قۉیبیرمنگ قۉللریم نی، قۉیبیرمه نگ یالغیز مېنی
سۉنگ بۉلمسین عشقیمیز، چشم گه سورته ی سیزنی
سیره سین پنجره مگه، سیزدن طوطی آواز خوان
مست بۉلیب ایضاح له ی من، سیزجانگه قربان بو جان
عشق نینگ عین گۉزلی نی، خاطره لی شانی نی
سېز بیلن من یشه سم، هر لحظه لی آنی نی
دیده مگه سیزنی بېریب، فتان نرگس گه باقسم
لعل آقرگن دوداققه، خمار بۉلیب آقسم
آی جمال یوزینگیزگه، می ایچکندېک قرهب
قانیم له یازو یازسم، سیز تېنگریچه گه یرهب
کباب بو دل سیزگه، روحدن توتساق سیزگه
قوُلیککه سیز آلسنگیز، وفالی طاق سیزگه
7
توشدیم من بویوک دردگه، درمانیم یۉق مولام
یوره گیم ضیق بۉلگندیر، دردلریم اۉق مولام
بیر لطف نظر اېله سنگ، دردگه درمان اېله سنگ
محبت ینگ له مولام، سعادت گه بېله سنگ
دردلرگه درمان بۉلگن، نوریدن گل تیریلگن
اهریمن طلسملر، گولگه سیدن قیریلگن
بو یوره ککه حکم بېر، ایماندن مېنگه گل تیر
عاجز ناتوان قوُلگه، جنتیدن یېر بېر
دردیم بویوک دیر مولام، دنیاگه تینگ دیر مولام
بویورقلر کۉز اوستیگه، حیات تک رنگ دیر مولام
توتالمسلر روحیم نی، یېتی بعیزا بو ملکده
چاپه من مېن یۉلینگگه، بو دیر دوا بو ملکده
فقیرینگ من بای کۉرگین، کۉنگلمدن هیچ چیقمه گین
محبت نی علاج قیل، امیدیم نی ییقمه گین
8
هر قره شی اۉزی بال، خسته جانیم جان تاپر
جاذبه سی بیر علاج، کسللیک درمان تاپر
بو عمریم نی اۉتکزدیم، اونگه دلدن گیر بۉلیب
گل قۉلی نی توته ی دېب، کېلمه دی گل بیر کولیب
یالغیرچه خیال اېدی، عمریم نینگ کوچه سیده
بیر رویا بېرگن اېدی، کندوزنینگ کېچه سیگه
او قوقولی زلفیدن، عشققه آنگلم بېربیدی
فقیرنینگ حیاتیگه، عشقدن گللر تیربیدی
لېکن بو خیال اېدی، حیات حقیقتیمده
تقدیر آچیلمه بیدی، بۉلمگن دولتیمده
سیما نی کۉرماق اوچون، آینه گه محتاج انسان
بو بیر آینه بۉلبیدی، کۉرستماق اوچون هر آن
حیاتتیم خیاللر له، تولیب تولیب اۉتی او
اېریشمه ی بیر خیالگه، تقدیری نی بیتی او
او خیال ده کی سنبل، عشقدن عشق نی تاپبیدی
حیاتینگ یالغیز بو دېب، خیالدن گل یاپبیدی
***
9
بیر حکایه یاز بیزه، سودامیز بۉلسین
گل سووی له یاز اونی، قلب قلبگه کولسین
آی پارله گن یولدوز کبی، قره گین کۉک یوزیگه
سېندن اېسکن بهار دیر، قۉیینیم تولسین
قلبیم داستانلر اولکه سی، یاریم سېنینگ له
بو سودادن چیلگین عشق، قلبگه توتولسین
توت قۉللریمنی بېرمه، کېتمه سن مېندن
بو قلبنینگ تام اۉرته سی، مملکتینگ بۉلسین
بیر قویاش توغدی مېنگه، قارانغی تۉپراغیمگه
سېنی مېنگه بهار بېرگن، کېل قلبیم کولسین
گلگه یازدیم عشقینگنی، عمر مثالی
بو سودانی مولام بیلیب، غملرنی یولسین
بیر تیله یم بار مېنی، کۉزلرینگ کبی
بیر حکایه یاز بیزه، سودادن تولسین
10
بیر خیال می؟ کۉرسه کۉزیم کۉزلریم اویقو تاپر
کېچه لرده اویقوسیز من، گل اوچون تویغو تاپر
بۉلدی بیر عمر ملایک، خیالده او بیر ایلک
سینه مگه اورگن نوریدن، چیرایلی یاغدو تاپر
کېلسه بیر آن تۉی قیلسم من، برماققه تاقسم اوزوک
سېوگی دلدن کۉنگیلیدن، کۉنگیلیم کۉزگو تاپر
آدم آدمگه یېتر دېب، جنت بو دېب یشه سم
لطف کرم الله بۉلسه، یوره گیم آهو تاپر
بیر بیری میزله اۉینه شیب، سېویشسک ایکّی قوش دېک
گلدن ایس نی، قوقوسه دل، عجایب تویغو تاپر
مېن اونی سېودیم یوره کدن، خبرلی می تقدیرده؟
مېنیم کی یالغیز خیال دیر، چاره سیز قیغو تاپر
11
اې ییگیت آلگین قلم نی، بیلیم اوچون قۉلینگگه
جاهلیکلر چیقالمه سین، بو حیاتده یۉلینگگه
کېچه کندوز باغله بېل نی، علم بیلن سېویشکین
شوره زاردن گل کوکرسین، جنت قیلیب چۉلینگگه
ایلگینگگه توشسین علم دېک، سینمه سین نوک قلم
بار یوره ک قان نی ادا قیل، آتش یاکه کولینگگه
قاعده دن کۉرسنگ قلم نی، دفترگه عاشق دیر اۉزی
عمریدن بېرگین بو درس نی، سا یا که سولینگگه
عشوه لی کېلینچه او، قیمتدن بویوک او دیر قلم
قلبینگله آلگین بو گل نی، سنبل آچسین قۉلینگگه
نې اوچون بو نظم ایچیدن، مقته مه ی گل دېب قلم؟
هاری اېمس هیچ بیر کاتب، قۉیگین گپ نی یۉلینگگه
12
قدر بېردی مینگ جفا، من ییغله مه ی، کیم ییغله سین؟
اۉینه دی بېریب جزا، من ییغله مه ی، کیم ییغله سین؟
درد بیلن الم نی ایلدی، بختسیز قیلیب بختیمگه
قیلدی او بختدن جدا، من ییغله مه ی، کیم ییغله سین؟
سرغه یب سۉلگن جمالیم، حسرتگه توشکن دیر یوزیم
کۉرمه دیم بیر کون وفا، من ییغله مه ی، کیم ییغله سین؟
کۉره ی دېب روزگار خوشنی، کۉز توتتیم برچه زمان
بېرمه دی او بې حیا، من ییغله مه ی، کیم ییغله سین؟
چاره سیزلیک رازم نی، کیمگه ایتیب ییغلهسم؟
چاره سیز من بې صفا، من ییغله مه ی، کیم ییغله سین؟
اۉینه دی قدر مېنیم له، بو حقینگ دېب مینگ اۉیین
بېردی او هر تورلی جفا، من ییغله مه ی، کیم ییغله سین؟
13
بو عشق مونده ی توگلله مس، بیتتی دېیسن بیته مس
قۉیبیرمه قۉللریم نی، کېتتیم دېگن کېته مس
آتمه مېنی اۉلیملرگه، آتمه مېنی ظلملرگه
عشققه روح نی بېرگن کیشی، قیتتیم من دېب قیته مس
سن بۉلمه سنگ نفسسیز من، بیر اُۉلی مثالی ایز من
بو حالیم نی کۉرگن کیشی، قۉیبیریب او ییته مس
نیره کېتسنگ آلگین مېنی، مېنی سېن قۉیبیرمه مېنی
قوقوسی نی بېرگن بیر گل، بلبلیدن کېته مس
عشقینگ دیر مېنی یشه تکن، عشق دنیادن یره تکن
تېنگریچه بۉلگن بیر صنم، هجرلیک نی اېته مس
14
مستانه کۉزلرینگ نی، کۉرگنلر مستانه دیر
جنون نی قبول قیلیب، هر بیری دېوانه دیر
یالغیز بو جانگه او جان، هر جانگه او دیر جانان
او جانانینگ قۉلیدن، عشق بولگن افسانه دیر
ناشناس بۉلسه بیرکس، بیر کۉرسه اونگه او بس
دېوانه بۉلیب دلدن، او لحظه ویرانه دیر
نوش دارو کۉزلری دیر، هر بیری سی پری دیر
زاهد بۉلسنگ ـ ده بۉلگین، قلبینگگه میخانه دیر
بو شمع درخشان نی، آلدیم من زعفران نی
ریحانگه اېگیلدیم من، مېنگه بو جانانه دیر
بو شمع فروزانگه، پروانه دل بو شانگه
مستانه کۉزلرینگگه، بو نفس دېوانه دیر
15
آقشام بۉلسه اونینگ خیالی کېلور
تاتلی دوداغ، باللی احوالی کېلور
سحرگچه اوره شه من خیال له
بهشتدن گل، پری مثالی کېلور
کندوز بۉلسه، قیرگه قره سم او بار
جنون حالگه، او خیال تاتلی کېلور
ایرته لهب اویقودن اویغان پیتیمده
مثلی پری، پری مثالی کېلور
یېل بۉلیب اېسکن او گل بو عقلیمگه
بهار بۉلگن اونینگ شمالی کېلور
نامه یازسم سۉیله سم سېن گلیم دېب
جنون باشگه مونده ی بیر حالی کېلور
جواب یازسه سېن جانیم دېب او مېنگه
خیال پلو عجایب تاتلی کېلور
نیمه قیله ی قۉلدن بیر ایش کېلمه یدی
او که خیال، یکه خیالی کېلور
16
کۉنگلیم! دلینگده نې بار؟ باشیمگه یاغدیردینگ قار
یاغسین باشیمگه او قار، کون تۉغگنده نیرلر بار؟
روزگاریم توپان له تولگن، یوره گیم یانغین یېری
کۉک یوزیم تومن هواسی،کول بۉلسم، نې ایتگنینگ یار؟
هرشی نینگ سره سی بار، وقت نینگ ـ ده بیر سره سی
آه بیقتیم قۉلرینگدن، صبرسیزلیک سېنگه کار
کېچه نینگ قارانغی سی، کوندوز تۉغگینچه قدر
هر درد که دنیاده بار، اونینگ ـ ده چاره سی یار
تاللرنینگ غولدیرمه سی، هر دل نینگ بیر غزلی
ساز و سرودی بیلن، هر کیم بیر روزگارگه زار
یېرنینگ جوشقین اۉپکه سی، سېسسیزلینینگ سېسی
قۉلینگدن قاووریلدیم من، کیمسه سیزنینگ کیمسه سی بار
17
اې ییگیت، باغله بېلینگ نی، حق بیلیب، حقینگنی آل
قۉلگه کېلماغی اوچون، بېرگین اۉزینگه مجال
اۉرنک بۉلسین شاه تاریخینگ، یادگه بېر ازبک خانی نی
مینگ قره شیبانی خانگه، سېنگه بۉلسین او مثال
بابر و تیمور امیرنی، تورک تاریخدن اۉقیگین
نوایی دن ادب آلیب، قۉلگه الگین سن قورال
افتخار قیل بو علی گه، نادره گه قره گین
عبید دیوانی نی اۉقیب، بیرونی گه قلاق سال
شاهرخْ و میرزا اولوغ بېک، بایقرا تورک تاریخدن
ازبک تاریخی نی اۉقیب، حقیقت دربارگه قال
اویغانگین اې ازبکیم، اۉقو تاریخ نی تۉغری
آلتین اردو دېگن توبگه، آنگدن بېرگین بیر وصال
حقیقتسیز بېلگیلر نی، باشینگدن آلیب آتکین
سېن که ازبک باله سی سن، اۉقی تاریخ نی حلال
18
سینه م نینگ یره سی بار، بیرعلاج بېره سیز می؟
نازنین بیرگینه زیبا، ثوابگه کیره سیز می؟
غزلیم سیزگه تېگیشلی، پری یوزگه ایلیشلی
قدمنی قۉیسنگسیز کولیب، مېن اوچون یوره سیز می؟
تیلی باللی لبی خرما، ایتیلگن گۉزل قیز زیبا
یوزدن آفتاب کۉزدن یولدوز، بوعشققه توره سیز می؟
قد زیبا دماغ هوا، عشق اوچون بۉلگن سیز دوا
بو جانگه شیرین سیز دوا، بو دوادن بېره سیز می؟
بو عشقدن کۉزلریز مینا، لب و قاش جّوده او زیبا
قۉیمنگ سیز کوتماققه مېنی، یۉلیمگه کیره سیز می؟
19
مونده ی می دیر سیزنینگ شهرده توره؟
صفا کېلیب خوش دېمه ی سیز، قره
سیزگه قالمس اۉتر مونده ی گۉزللی
کۉرمه ی مېنی کېتسنگیز او کون یره
اۉلینگ دېسنگیز جانیم نی بېره من
جان قربان دیر ایتینگ اۉز نی بیر تره
قال دېسنگیز یۉلینگیزگه بیر قوُل من
وفا بۉلسه عشق اوچون، گۉزل توره
دردینگیزگه درمان بۉله من اۉزیم
قلبینگیزگه ایتینگ اونگه بیر کره
ساچینگیزنینگ قوقوسی گلدن کېلر
ایتینگ قوقله نگ قوقو لرنی بیر آره
20
سېودیم سیزنی پریزاد، قۉیینگ که آت نی سۉره ی
قیسی جنت گلی سیز؟ زیبا بو گل نی کۉره ی
یورک کۉزیم آچیلدی، معجزه زیبا سیزدن
ایپک بۉلگن ساچلرنی، قۉیینگ که اۉزیم اۉره ی
آی یوزلی بو جمالگه، هرکیم یورک نی بېرر
هرکیمدن وفا کېلمس، قوُل بۉلیب قۉیینگ توره ی
عشوه بیلن ناز قیلیب، گپیرمه ی جیم تورسنگیز
کۉزنینگ گۉزلیگیگه، قربان بۉلیب مېن قره ی
مکتب یۉلیگه چیقیب، حیا بیلن یورسنگیز
سیزنی قره تماق اوچون، هر تورلی هنر سوره ی
هنر بیلن بیلدیره ی، بو قوُل قربانینگیز دیر
ینه کۉز ایلمه سنگیز، قربان بۉلیب من توره ی
***
21
حالا حسلریمده سن، اچّیق تاتلی کونلرده
ساغیندیم باشگه تومن، کۉزلریمده یالغیزسن
کاشکی اونیته بیلسم، سېندن قوتیله بیلسم
قوتیلماق ساده اېمس، اۉز نی اووته بیلسم
فایده لر فایده سیز، امکانلر امکانسیز
باشگه توشکن کېچه لر، هر لحظه سی زمانسیز
بیر یۉل بارمی اونیتسم، بو درددن مېن قوتیلسم
کۉنگیل سېنگه ییغله یدی، اۉزیم نی اوویتالسم
سېنینگ یېرینگده بۉلدیم، اۉزیم نی اونیتتیم من
مېنیم کبی مېن سېنی کاشکی اونیته بیلسم
یا که ییلده بیر کره، بیر کره کۉره بیلسم
22
امکانسیزلرگه اېمس، مېن سودامگه اینیلدیم
ییللر حکمیگه اېمس، یالغیزلیککه اینیلدیم
بو دنیا دولابیده
یالغیزسېنگه اینیلدیم
نیمه قیلسنگ بویور قیل
قاره ظلمینگ نی ایل
مېنگه بۉلگن بو سودا
بیتمه یدی که اینیلدیم
زمان نی توردیرسه لر
یېرنی قازیب قۉیسه لر
زنجیرلرگه اورسه لر
بو سودا بیتمس
بو عشق مېندن توگلمس
آلاو ایچیده من
سووسیز بیر قوروق چۉلده
دینیم بۉلگن بو سودام
بو اوچون مېن اینیلدیم
مېنیم سېوگنیم قدر، کیمسه سېنی سېوه مس
مېنیم کبی بیر باشقه، یۉلینگگه او اۉله مس
ایسته قۉیبیریب کېتکین، بو عشق نی بیتی دېگین
دېسنگ ـ ده بیتمس سودا، چونکه سېنگه اینیلدیم
23
بو شهرگه ینه سن
یاغدیرگین یامغیرلرنی
اویغان سین اویقیلردن
جیم یاتکن بۉلگن هرکس
بو شهرگه ینه سن
بیر خورجین اۉیین کېلتیر
بېرگین سن باله لرگه
مطلوع بۉلسین یوزلر
بو شهرگه ینه سن
مینگ بیر معجزه بیلن
اویغانمه گن کېچه لرگه
بیر بهار مثالی
ینه سن کېل ینه سن
24
ایکّی رای گه اۉخشه ی میز
تیمور یۉلنینگ رایی گه
یقین بۉلسه ی ـ ده...
نې چاره؟
تېگمه ی، ایری ایری کېته میز
25
شو پیت ساعت سنسیزنینگ کېچه سی
کۉک یوزی تولگن یولدوزلردن
سیکین سیکین اویقیگه کېته دی هر مطلوع انسان
بیر من قالدیم، بیر ـ ده سېنینگ خیالینگ
بو ساکن کېچه لرده اووتیلمه یدی یوره ک
بجرینگ له اۉرگنگن ییغله ماغنی
اېندی خجالتینگ یوره ک نینگ قوُلی بۉلسین
26
کیمگه قره سم سن سېن
هر بیر کیپریک اۉینه تیشیمده
باشیم نینگ تاجی جانیمنینگ جانی
کۉریلمگن سېسلریمدن کۉر
سېن دینگیز دالغه سی، مېن ساحلده قمُ
آلگین مېنی قلبینگه کوم
27
مملکت خواهلی من، اېپ یشیل دره لرله
جوشکن پاک صاف سووی ایله
تمیز دللرله
قوشلری چیچیکلری مینگ مست حاللرله
نه باشده درد، نه کۉنگیلده حسرت
قرینداش غوغاسی بۉلگن نهایت
مملکت خواهلی من، یشم اوچون جنت
28
سېن او مسعود اولکه ده
مېن اېسه جهنمده
کندوز کېلیب اۉتسه ـ ده
کونیم قاره هر کونده
آل سن مېنی یانینگگه
کوندوز بۉلمسین کېچه م
29
مېن سنسیز بیر آواره
توشکن من آلاولرگه
توز تومن توشه دی
خیالینگ کۉزلریمگه
مېن ایسکی حاللریمدن
بیر سبد گل اخترگن
سېوگیگه محتاج دل
یشه سه دېب گلدن قوُل
آتش بۉلگن یوره ک
یاقیب تورگن یوک
حسرتلریم تشله گن
قارانغی کېچه گه
جهنم نی یشم دېب
جهنم نینگ ایچیگه
قیامت نینگ ایچیگه
30
ایچیمده سیقینتی بار
اینان سن بیلگین ایشان
تومن ایچیده داغ من
تار بۉلگن دنیا اینان
سېنی توشونگن پیتده
بو دل بۉلگن پریشان
چونکه سېن اوزاغلرده
مین اېسه غمده پنهان
31
اېندی گونش هر یېر ده
سوو بۉلگن گل اوچون قار
جان بېریب او گللرگه
چاره سیز بیچاره قار
قارانغی کېچه لرده
عقلیمده اېپ اۉزینگ بار
توشکندیر دل سېنگه
بهاریم کېلسین دېب یار
32
ییللر بۉلدی یوزینگ نی
بیر کۉرسم دېب ییغلی من
یومیش قۉل نی توتسم دېب
گۉزل کۉز نی بیکلی من
ییتیردیم کیملیگیم نی
من تاپسم دېب ییغلی من
اېپ حسرتگه من توشدیم
بیر کۉره ی دېب ییغلی من
33
بعضیلر پول ایستر، بویوک ثروت نی
بعضیلر گۉزل اره وه، بویوک هوس نی
بعضیلر بویوک قصر، بویوک ایستک نی
مېن اېسه یالغیز قالماق، یالغیز یشم نی
سېندن قوتیلیب، یالغیز قالماغ نی
34
هیچ بیر کون بو حیاتگه، قهر بۉلمه دیم
لېکن هیچ بیر کونی، بو کونلردېک اوزمه دی
سېنی اېمس، ایلک حیات نی ایسترم
سېنی سېورکن، بیر وفا کۉرمه دیم
قیشلر اۉتتی سۉنمه دی، آلاولی آتش
روح و قلبیم قالمه دی، لېکن اۉلمه دیم
35
غالبلرنینگ ایچیده، اینیلگن بیر یالغیز من
اۉلیم کېلسه بویورسین، جانسیز بیر روح من
بېره یتکن بیر شی یۉق، جانسیز جاندن باشقه
مقتول من بو حیاتده، حیات ظالم قاتل
36
ساووق کېچه روحی له
یالغیز قالبیدیم یالغیز
آتینگ توشبیدی آنگ گه؛
یوزینگدن بیر ایز
تاتلی بیراز تاتسیز
او آن تبسمیم له
حسرتلی قلبیم اېدی
بویوک درد بیلن یالغیز
کیم بیلر دردیم نی، کیم بیلر...
اگر که بیلسنگ مېنی
سیلیلمگن دیر ایز
قلبیم بیلن تک باشده
یالغیز قالبیدیم یالغیز
37
بۉله یتکان ایش اېمس یه!
لېکن بۉلیکن
کون اۉتیب کېچه دۉنیب، توز تومن هر یېر
بو سِر نیمه دیر؟
عمر دېگن بو سِر؟
بیر دولاب نینگ ایچیده، بویوک بو سِر؟
یالغیز سِر سقله گن کۉز، آنگلیکن بیلیب اۉقیب
قۉییلمیکن جاییگه، هیچ بیر شی.
عمر نیمه دیر؟
هر لحظه سی اۉتیکن، قیتیب کېلمی من دېب درد له،
درد و حسرت له
تاپسم اېدی امکان، اگر امکان
دولاب نینگ تام اۉرته سیگه، میخ اوریدیم تۉخته سین دېب زمان
اۉتمه سین دېب زمان، اۉتمسین دېب عمر
38
بیر بهار آقشامی
اېستینگ روزگار بۉلیب
قارانغی کونده
آیدین هوانی بېریب
قره دیم سېندن قره دیم
ماوی بۉلگن دریا سوی گه
قره دیم سېندن قره دیم
کله بیکلرنینگ اوچیشیگه
بیر هوس بیلن گۉزل روزگارگه
قره دیم سېندن قره دیم
39
سېنی سقله گن من ایشان
شعرلریمده، دفتریمده
قوریگن یپراق گل مثالی
قلب اوسته کی قلب جیبیمده
بیلمس هیچ کیم؛
سِرلریم نی
رازلریم نی
قلبیم نینگ اۉرته ایچی نی
بیر کله بیک کۉزلریمده
سقله گن من، قلب ایچیده
سن کېته سن، یکه تشلهب
بیلمی سن قلب ایچی نی
بیر کیچیک باله مثالی
ییغله گن من قلب ایچیدن
ییغله گن من قلب ایچیدن
40
ترک اېتمه دی سودانگ مېنی
آچ قالدیم سووسیز قالدیم
هر لحظه م قارانغی
جان غریب، سېسسیز قالدیم
لېکن سنسیز قالمه دیم
یالغیز من خلق ایچیده
یکّه اویقی سیز قالدم
ترک اېتمه دی سودانگ مېنی
اېپ چاره سیز قالدیم
41
بوتون یۉللر عشققه بارر
عشق اوچون سن قره سنگ
عشقدن چیزگی هر یۉلده بار
شیطان عقل له سیره سنگ
عشق چیزگیدن باشقه چیزگی
قیلالمس بوتون یۉل نی
من یریم من، سن یریم له
کېلیب عشققه، سن یره
42
قنده ی او بو ایش؟
سېودیم من سېوماغنی بیلمه دن
ساوریلگن قوروق یپراق مثالی
قورقینج بۉلگن هواده
هر فرصتده تلاشده
بیر اېشیتسم سېسی نی
گوشه کناردن قرهب
کۉرسم گۉزل کۉزی نی
باله بۉلیب قوش بۉلیب
اوچسم کله بیک مثال
قۉنسم او گل یانیگه
قوقوله سم من ایسی نی
لېکن بیر یۉق مثالی
جسارتسیز بیر یۉق من
آچالمه دیم قلبیم نی
بېلگی سیز عشق یۉلیدن!
43
عشق بیلن اگر چاپسنگ
توشماق لرنی توشونمه
اونینگ بیلن ییغله سنگ
کولماق نی فکر قیلمه
عشق بیلن سن گپیرسنگ
خاموشلیکنی اۉیله مه
اونینگ بیلن اۉخله سنگ
صبالیکنی ایسته مه
44
قدرگه تسلیم می سن؟
عشققه توشکین دېب ایتتیم
سۉنگی نیره بارر دېب؟
سۉردیلر بیلمم دېدیم
45
مېندن عشق نی سۉردیلر
او آن سېنی آنگلتیم
نېگه او دېب سۉردیلر
آنگلتیکچه بیلدیلر
46
اۉتکن کونده و بکون
هر لحظه مده سن بارسن
کېله جگ نینگ امیدی
هر نفسده سن یار سن
آلسم هر نفسیم نی
او نفسده بیر جان سن
آغزیمدن هر سۉز چیقسه
شیرینیده سن بار سن
47
تاتلی بیر رویا کۉردیم
ایچیده عشق بار اېدی
سېن له اونگه بیز اوچتیک
سېوگی بیزگه یار اېدی
48
کېله من دېب سېن ایتسنگ
بیلگین سېنگه اوچه من
شیرین تیلدن گپیره سنگ
خوشلیکدن ایقیره من
چونکه سېن حیاتیمده
تنیلگن گۉزل عشق سن
49
آچ اېشیکنی خبر بېر
عشق نینگ گل باغچه سیدن
لبلرده غزل بۉلسین
عشق نینگ مست هواسیدن
بیزکېلدیک بېلگن بېلسین
کۉنگیل نی هرکس کۉرسین
سۉنگ بۉلمه سین بو رویا
عشق همیشه او بۉلسین
50
هر قره شینگ هنری ؛
مینگ بیر لیسانده یۉق دیر
بعضاً شفا بېریچی، بعضاً زهرلی اۉق دیر
مینگ بیر آنگلم نی بېرگن
هر قره شینگ بو عشققه
کېچه کندوز اۉیله تکن
یره شکن او بو عشققه
هر قره شینگ بو عشققه
امیددن گللر تیرگن
سېویشسین قۉی عشقیمیز
بو عشققه غزل سورگن
51
سېنی بیر عشق دېدیلر
تعریفینگ امکانسیز دیر
هوشسیز آرقه نگندن اوچتیم
باشقه گه ممکنسیز دیر
خیاللرگه بیر عشق سن
جنتدن کېلگن گل سن
اسمسیز سن دنیاده
چونکه سن بیر عشق سن
52
کولیب کېلماق ایستریم
حس اېتماق گۉزل سېنی
لطف بویور بو عشققه
رویالرنینگ گۉزلی
بارلیگینگ بیلگین عشق دیر
بۉلمه سنگ هوا ضیق دیر
چونکه جنت گلی سن
بو دل نینگ بلبلی سن
53
هر آنیم توشکن سېنگه
هر بیری گۉزل آن دیر
تیتره گن دیر یوره گیم
سېوگیدن گۉزلیک دیر
زمانسیز باغلنگن من
کۉزینگه و ساچینگه و قاشینگه
هر بیری سی بیر عشق دیر
سېوگیدن گۉزل عشق دیر
54
سېنی توشونگن پیتده
گونش یاقه دی مېنی
کله بیک بو یوره گیم
سېنگه آته دی مېنی
موم مثالی یانگن من
یانیب عشققه توشکن من
سېنی توشونگن پیتده
غزل قیله دی مېنی
بادام آغاچلی گل سن
بو دل اوچون سنبل سن
هر یېرگه مېن قره سم
هر یېرده سن بار سن
او بارلیگینگ یاقه دی
بو بیر عشق دېب یاقه دی
مېنی قلبدن تیتره تیب
مېنی سېندن یاقه دی
55
دوداغلرینگ قیرمیزی
قۉللرینگ گللی بیاض
توت قۉللریم نی بیرآز
قیرمزی گل عاشق من
کۉرست شیرین لبلرنی
او یاقوت زیبا لب نی
قیرمیزی دوداغلرینگ
قیرمیزی گل عاشق من
56
قۉلینگدن شکرنی، بیر باله نینگ قۉلیدن آلگن کبی قالدیم
سن یۉق سن یامغیر یاغر قار یاغر
کندوزلر قیش بۉلگن، کېچه لر قارانغی
اۉلیم نینگ یوزی کویسین، اۉپکن بیر حالگه قالدیم
آتش پاره لی بو عشق، کویدیرر و اۉلدیرر
یره لی قلبیم بیلن، چقور قودوقه ایندیم
اۉپکمده یالغیزلیک بار، قورقی اوندن مېنگه یار
سنسیز بو حاللرده من، قار یاغر یامغیر یاغر
57
مېنیم قلبیم عاشق دیر گۉزلیم
گل باغچه دن گل تیرر یۉلینگگه
اگر بیلسنگ آنگلم نی
آش یېریده عشق پیشیرر گۉزلم
صبا آقشام اوسنمه دن یورر بو
یاریم بار دېب یۉلینگگه او تورر بو
گللر نی تیریب تیریب سبده
سیپر عشققه گلیم باردېب اۉزه لیم
58
قلب بوکیلیب مهرلندی هر عشققه
طلب کۉپ دیر باش اورمه یدی هر یقه
نیمه قیلدینگ مېندن بۉلگنیم قاچتی
سېنگه کېتیب سېن تامانگه اوچتی
عشق یره سی اۉتر دردلری اۉتمس
بیر گۉزل گل گناه نی بیلمه ی تورتمس
نې اېله سم بیر قره سنگ تینله سنگ
چاره سیز من، محبت نی اېله سنگ
59
سېوگی تولو قلبیمدن
باشقه گه سېوگی چیقمس
مینگ بیر گل اویگه کېلسه
کۉریب گۉزل نی اورمس
یا کېلگین نازله سارگین
قلبیم نی
یا اۉلدیرگین تیریک قۉیمه ی
سېن مېنی
چونکه بو قلب بو سېوگی له سېندن دیر
اونینگ اوچون کېلگین امر دیندن دیر
60
هر بیر یانگه قره سم
کۉزلریمده یالغیز سن
سنسیزلیک بیر اُۉلیم
اېشیک قبه لگن
سېسینگ کېلمه یدی
سېسسیزگه قالدیم
ترک اېتتیم هر شی نی
چاره سیز قالدیم
اینگن مېنگه پرده دیر
بولوتلر کېتمه یدی
اوریلدیم مېن گلیم دېب
بو حس بیتمه یدی
مثل یکه رویاده من
آقشامدن توشکن
بو رویا ایچیدن
صبا بۉلمه یدی
عقلیم اېرمه یدی
61
بو یېرده ینه یامغیر
یاغه یاتتی
مثلیکه میدانده سن
زلفلرینگدن دامله گن
یامغیر سووی
زنخ داندن دامله گن
یامغیر سووی
آلسم سېنی کېلتیرسم
گل درخت نینگ تگیگه
اۉپسم دامله گن یامغیر نی
اۉپسم زلفلرینگدن
او گۉزل زنخ ندانینگدن
62
تومن بۉلگن هواده
بیر دانه یامغیر بۉلسم
دامله سم پنجره نگگه
باقسم سېندن سېنی
بیر گل بۉلیب قۉییلسنگ
پنجره تاقچه سیگه
دامله سم قوچاقینگگه
اۉپیب عشق ایسی نی
63
گللر هم بوزمه یدی
سېسسیز بو هوانی
مثل یکه بلبللر
جیم تورگن بیزیم اوچون
سېن بیر کېلین کبی
بیر گل گللرنینگ ایچیده سن
اوپسم ایسینگدن
دامله گن شبنم بۉلیب
دامله گن شبنم بۉلیب
64
ساووق قارانغی کېچه گه
اۉخشه یدی عشقسیز هر یېر
بیر گل و بیر بلبل گه
محتاج دیر هر بیر یېر
عشققه انسان یوروسه
یقینلشماق دیر گونشگه
آتشی یاقسه ـ ده
نوری آیدینلتیر
نوری آیدینلتیر
65
بو یېرده یامغیر یاغه یاتیبتی
ینه سن یۉق سن
خیالیمگه کېل کولشلرینگ بیلن
اوزتسین بهارهوا
یاغیش یامغیری نی
دوداغینگ بیلن اۉپه ی
دامله گن یامغیر سووی نی
دامله گن یامغیر سووی نی
66
سۉنگ عشق می دیر بو؟
سن و سۉنگ چیله!
عمریم نینگ سۉنگ ماجراسی
بیتسین آرتیق
کېله نکسل دنیمدن
نه ایشانج قۉیدینگ نه امید
ایلنتیرگین عقیده نی
قالمه سین اېندی حیله
هر سېویشکن عشق پیتده
سۉنگ ماجرا بو دیر دېب
اۉپتیردینگ عشقدن قوقینگدن
لب نی جام شراب دېب
بو شیطانلی بو سِر
پری تنده بیر ابلیس
قۉیبیرمدینگ مېنی
لب نی جامی شراب دېب
67
خاطره دفتر ایچینده
گل یپراققه اۉخشه گن
اونیتیلدیم و قوریدیم
باشینگ ده کی کبردن
باشگه کېلگن سودا دن
امتحان گه بېریلدیم
کیم بیلیر سېنی کیم بیلیر
گل نقاشلی اېتکینگدن
عشق اقلیم نینگ هواسی نی
قیسی یېردن توته سن؟
بو حالیم نی بیلمه دن
قیسی یانگه باقه سن؟
68
سېنی سېودیم
بیردن بیره اېمس
آهسته آهسته
گللرنینگ آره سیدن
سن گۉزل گل نی سیچیب
اوزاغدن بۉلسه ـ ده
خیال حالیم بیلن اۉپییب
سېنی سېودیم
سېنی سېودیم
69
اېندی قۉی که سېنگه کېله ی
ملایم باشلی یېل قناتلرینگگه
قبه مه اېشیک نی مېنگه
قۉی که مېن سېنگه کېله ی
شرشره نینگ گۉزل سېسی
سېویشکن پیتده کېلسین
دالگه لنسین ساچلرینگ
سېویشکن او پیتده
سېویشکن او پیتده
70
بیر قوش بۉلسم قۉنسم
بادام آغاچ نینگ تاللریگه
اۉپسم گلی نی
بۉلگن بۉلسنگ گلی
سیره سم اۉزدن کېتیب
دېوانه اسلوب مجنون بۉلیب
مست قیلگن بۉلسه قوقینگ
جام شراب بېریب
بیلمسه کس سِریم نی
سن گل، من قۉنسم سېنگه
یېتر بیر موسم یېتر
یشه سم بو گرچک نی
71
بو دل نی کېلتیردیم اېشکینگگه
بیرلیکده کېته لیم
سن بهارنینگ نازلی گلی یشمیمده
یشم نی بیله لیم
یره تکن مولام، عشق اوچون کېچه نی
بیر جام شراب ایچه لیم
بیر شاخچه گل نینگ، اۉپیلمیکان یېری بارمی؟
تۉغریگه توشه لیم
چیلگین دریا سوویگه، اۉخشه یدی عشقدن قره سنگ
نې گۉزل؟
غرق بۉله لیم
72
گل دانیگه قۉییلگن تازه گل سن
هر یانینگ دیوار
سن ییغله مه
قان بۉلر آققن کۉز یاشلریم
عجیب دیر بو حال
سۉنگ بهارنینگ ساووقی، توشکندیر اوستیمگه
کولیشینگ بکار
بو روزگارنینگ طلسمی، او بۉلگن دیوار
چاره سیزلیک قهار
ییغلی من بۉله ی کله بیک
بیر معجزه بۉلیب اوچیب
بیر کونلی عمر اوچون
باریب قۉنیب اۉپسم سېنی
گۉزل ایسینگ نی
لب شراب ایچیب
73
سېن بۉلگنینگده!
سېن بۉلگنینگده چرکین حیات یۉق اېدی بیزگه
گل، تیکن نی کۉرستمیدی گۉزل گل یوزینگدن
سنسیزلیک قارانغی
پرده تشله گن هر یانگه
قاچکن نور مېندن
ایسیتمه یدی قویاش نوری بیلن
بو بیر اۉلیم...
بو بیر اۉلیم عزارئیل یانیمده
تک باشده قۉیمه یدی
آله ی دېگن بیر مثال
قه یېرده سن؟
یایگین گونش نورینگنی
بۉلمسه قار بیاض اۉلیم
کېلمه سنگ اگر
کېلمه سنگ اگر...
74
اېندی سن توریب کېتسنگ کېت
کۉزلرینگ نی قاچیرسنگ
تشله مه سنگ نور اوستیمگه
ایتکین نمیه دېیه ی؟
قارانغی حیاتیمده
اولر گونش نوری
تشله سنگ قارانغی گه
ایتکین نیمه دېیه ی؟
بۉلسنگ سن جنتدن هوا
صهبا بېرگن بیر صبا
لېکن دوزخ گه آته ی دېسنگ
ایتکین نیمه دېیه ی؟
بیر قوش قۉنگن
بخت تعالیم نی آچکن
بو فکرده اېدیم من
ایتکین نیمه دېیه ی؟
***
75
درد اېله گن گل نینگ ایشی عجایب
گل تیکن دېک یخشی لیک اوندن غایب
یاغدیرگن او باشیمگه تاشنی نایب
یره له مس دوستیمدن تاش تېگمسه
تارکونیمده دوست و دشمن بیلینیر
بیر درد بۉلسه یوره ک کۉزگه ایلینیر
اجل کېلسه بو جان تیار قیلینیر
یره له مس دوستیمدن تاش تېگمسه
بو غریب قوُل، قیمت بېرمس جان نی
امانت دیر، قهر قیلمس جانان نی
امر حقدن کېلمسه، بېرمس قان نی
یره له مس دوستیمدن تاش تېگمسه
76
ییغله یه ییغله یه کونمه دی ییغله گن دل
چاره سیز من چاره سیزلیگیم منزل
عشق کۉزی له قره مه دی بیر سنبل
دوست کۉرمه دی اوندن بو دل ییغله یدی
دوستنینگ زلفی تابله نیب تۉرت بیش بۉگن
بیزیم اوچون بهارلر اېپ قیش بۉگن
راحت کۉرمه ی اوندن روحیم شیش بۉگن
دوست کۉرمه دی اوندن بو دل ییغله یدی
باشگه اۉره لگن قرسی ایپکدن دیر
عشققه تسلیم توشکنیم یوره کدن دیر
چیقالمه دیم دردلردن بو یوکدن دیر
دوست کۉرمه دی اوندن بو دل ییغله یدی
77
بیر یره نی آلدیم دوستدن ازللی
آقر کۉز یاش بو یره دن لعللی
ایری گیزدیم بۉلمه دی آبرو گللی
آقر کۉز یاش بو یره دن دردلی
کۉرمه ی کېتتی بیر باققه او باریلمس
یالغانچی او دوستیم دېیب ساریلمس
حق بیلمسه یامان بختی یاریلمس
آقر کۉز یاش بو یره دن دردلی
بیر فقیر من لای لی بۉلگن حالده
توکیلدی یپراقلریم، قالمه دی تالده
علاج او می؟ شیرین اچّیغی بالده
آقر کۉز یاش بو یره دن دردلی
78
غربت ایلدن ایلدی الم باشیمگه
یاش آقیردی چیزیب قلم قاشیمگه
بوغربتدن توشدی تۉپراق آشیمگه
یاش آقیرمه کۉزلریم، الله بویوک مولا دیر
حقدن حق نی کۉرمه یدی، حقسیزقیلیب چیزه دی
صراط گه باش نی اینمه ی، صراطسیز او ایزه دی
بونچه ظلمدن یوره ک چاره سیز او بیزه دی
یاش آقیرمه کۉزلریم، الله بویوک مولا دیر
کیمگه بویوک درد توشسه، دردلی بۉلیب سیزله یدی
دردسیز بۉلگن کیشیلر، درد نې آلیب گیزله یدی
بیر مرشد بار دیر البت، اېپ تۉغری نی ایزله یدی
یاش آقیرمه کۉزلریم، الله بویوک مولا دیر
79
کېل اې کۉنگیل کېلگین، هوالنمه ی کېل
اینگن بۉلیب کېلگین، بیلگن بۉلیب ایل
دنیا مالی نی کۉریب، ایشانمه مالگه کۉنگیل
اینگن بۉلیب کېل، بیلگن بۉلیب کېل
یامان یخشی اۉته دی، هر تورلی زمان
بیلیب اوتکزسه شاه دیر، هر زمان سلطان
قۉلدن بېرمه بیلیم نی، هر زمان هر آن
اینگن بۉلیب کېل، بیلگن بۉلیب کېل
بو دنیاده مرشد بار دیر، هواده
بیلگن کیشی هر زمان بو سوداده
شاه او دیر سلطان او دیر بو فزاده
اینگن بۉلیب کېل، بیلگن بۉلیب کېل
80
کېتتیم من غربتگه، تورلی گپلر کېلتیردیم
عبرت اۉزیمگه بېریب، سېنگه اونی بیلدیردیم
حیاتنینگ اندرزی دن، نېلر اۉزگه ایلدیردیم
مېن سېنینگ دردینگ نی، چېکالمی من کۉنگیل
سېن مېنیم باشیمگه، نېلر نېلر ایلدیردینگ
کیچیک بیر باله کبی، ایستکینگ نی بیلدیردینگ
هر کون نی بهار بیلیب، مېنی مجبور قیلدیرینگ
مېن سېنینگ دردینگ نی، چېکالمی من کۉنگیل
هر کون قۉلینگگه سن، تورلی سازلر ایستی سن
ممکنسیز قوروق چۉلدن، اوردک قازلر ایستی سن
جنت هوالی مثال، گۉزل یازلر ایستی سن
مېن سېنینگ دردینگ نی، چېکالمی من کۉنگیل
قاره بولوت مثالی، کۉکسیمگه سن آغه سن
سوولی یامغیرلر کبی، اوستیمگه سن یاغه سن
هر قیزنی یاریم دېیب، قانیمدن قان ساغه سن
مېن سېنینگ دردینگ نی، چېکالمی من کۉنگیل
81
عمر باغچه سی نینگ گلی سۉلمه دن
اویغان سن کۉزلریم خبرسیز اُۉلمه دن
اجل فرمانی، بیزنی یولمه دن
اویغان سن کۉزلریم، غفلتدن اویغان
بۉلمه مغرور غفلتدن، بیر پایه من دېب اۉزنی
کاروان که کېترکن، اېشیت حق دن سۉزنی
پیشیمانلیک آخرگه، بېرمسین قاره یوزنی
اویغان سن کۉزلریم، غفلتدن اویغان
بیلمه ی یۉلگه یورگن نینگ، سېنی سېنگه ایلمس
سېنینگ بو غفلتلرینگ، دردگه علاج قیلمس
مونده ی یۉلگه کېتسنگ سن، هدف قۉلگه کېلمس
اویغان سن کۉزلریم، غفلتدن اویغان
82
آرزولهب چیقدیم غربت یۉللرگه
هۉل بۉلدیم قار یامغیرده توشدیم دۉللرگه
الده ندیم اۉز عقلیمدن، توشیب قۉللرگه
ییغلی من و سیزلی من، یالغیزلیگیمدن
یاش باشیم له، ترک اېله دیم وطن نی
ضعیف توشدیم کۉرمه دیم ساغلیک تن نی
جنت جنت دېب کېلدیم، تاپالمه دیم مسکن نی
ییغلی من و سیزلی من، یالغیزلیگیمدن
یانیق بو دل ایتسین، یانیق یانیق بو کولدن
اینیب حق عشقیگه، توشیب ایتسین حق یۉلدن
گل دېب باتکن تیکندن، یشیل سیز چۉلدن
ییغلی من و سیزلی من، یالغیزلیگیمدن
83
قنی اې کۉز یاشیم، آقمی دینگ که سن؟
قۉیبریب کېترکن، باقمی دینگ که سن؟
قلبینگگه دردلر نی، تاقمی دینگ که سن؟
یوزینگگه قۉییرکن، وداع بوسه نی
چاره سیز توشکن سن، دردلی منزلگه
کېلسه ـ ده کۉپ اچّیق، سۉزلر تیلگه
قیلمه گین عشق اوچون، یامانلی گلگه
یوزینگگه قۉییرکن، وداع بوسه نی
وفاسیز کۉرمه دی، اۉزه ل منزلدن
او ظالم بیلمه دی، بیلسه عشق گلدن
چاره سیز ییغله دینگ، کېلمه گن دلدن
یوزینگگه قۉییرکن، وداع بوسه نی
84
مېندن سلاملر کېتسین او گۉزل پادشاه گه
لطفیدن توشمه ی ویران قیله یدېگن گناه گه
باش بوکتیم شاه گه او ذکر الله گه
مرشد فرمانگه، باش اینه ی من طالب
هر یۉلگه کیرگن کشی، یۉلیم حق دېب یوریگن
مېنیم عقلیم اوستون دېب، باشقه یۉق دېب یوریگن
مېندن سن گپیرمه سنگ، او یۉل ضیق دېب یوریگن
مرشد فرمانگه، باش اینه ی من طالب
یۉلیم توشسه ایته ی، سۉزنی بو قوُلدن
بیر مرشد بار، باشقه گپ قوروق چۉلدن
گۉزل قیلگن دنیانی، گۉزل اۉز قۉلدن
مرشد فرمانگه، باش اینه ی من طالب
اوکتای اسلان یۉلیدن، حقدن او حق نی کۉرر
عقلیگه تسلیم بۉلمه ی، رهبر بۉلیب او تورر
عقللردن ایش آلیب، حق یۉلیگه یورر
مرشد فرمانگه، باش اینه ی من طالب
85
ایکّی یوز له یوروسه هر بیر کیشی
کۉرالمس حقدن حق نی کېلر قیشی
عور کۉرسه بیلمه ی حق نی بۉلسه ایشی
کۉره مس حقدن حق نی، حق بۉلگن یۉل نی
تار عقلگه اینسه چیقالمه یدی او
یوکسک دیواری نی ییقالمه یدی او
بوش عقلدن سیقالمه یدی او
کۉره مس حقدن حق نی، حق بۉلگن یۉل نی
بیر یوز توزه ت، ایکّی یوزنی بیر قیلیب
حقدن حق نی یوزینگگه، گۉزل ایلیب
حقدن حق نی، بیر مرشد بیلیب
کۉره مس حقدن حق نی، حق بۉلگن یۉل نی
***
86
قلبیم ینه اۉزگون، اېسگه آلدیم هریاندن
ایسکی گلباغچه یۉلدن، اۉتبیدیم او مکاندن
قوقله تتی هر بیر قدم، ایسنگ نی توپراقدن
ماضیدن یېرده اېدی، او ایسکی شاندن
86
سېندن بوشلگن بغیریم، کۉز یاشلریم له تولدی
کۉردیم که یاز بهاری، قیشلردن اول سۉلدی
سۉنگ دمده گل موسمی، کېلمه ی اۉلگن
او ایسکی یۉلدن اۉتتیم، خاطره لر یولدی
88
بیلمه سنگ تمیزلیک نی، ایچینگگه سن قرهب
تشقرینگ تمیز بۉلسه، بۉلر می یۉلگه یرهب؟
یوز صفت نی ظاهردن، اۉزگه آلسنگ نې فایده؟
ایچینگ چرکین بۉلسه، یولمه ی می آخر ترهب؟
89
یوز مال و ملک و دولت، تېگمه یدی خاطره گه
خوش خاطره قالمسه، علاج سیز دیر یره گه
عمر قیسقه او کوتاه، حیاتنینگ دولابیده
یوز مال و ملک و دولت، هیچ بۉله دی آره گه
90
یېل اېسر اېسر، امیدلر ساوریلیب کېتر
نه پول مال قالر، نه قدردن بیر اثر
سنسیز منسیز یشهر، بو باغ و باغچه
حیات پیتده خرجه گین، بۉلمسه دشمن آلر
91
سېوگلیم! بیز بیر باغچه نینگ گلی بیز
دۉنیب کبرگه کېتسک ـ ده، بیر روح بدن بلبلی بیز
دۉنیب دۉنیب کبرگه، نې قدر دۉنسک ینه
جوانلیک اۉتکن پیتده، بیر بیرنینگ منزلی بیز
92
شو دنیاده اۉچ بیش کونلی عمر پند
ییغیب قۉیماق مال ملک قیمتی چند؟
بو روزگار شمالیده، یانر می موم؟
کیف دنیا آلمه سنگ، بۉلر می قند؟
93
نیمه بېردی بو دنیا اېشیت ای جان
درد و الم دن باشقه جانم سلطان
بوشگه آتکین بو دنیا همه سی نی
جام شراب توزتیب ایچکین جانان
94
اۉیله دیم که عالم من، بو دنیاده
اۉچ بیش سِری نی بیلگن بو هواده
مېن که اۉز هوام بیلن اېدیم توشدیم
کۉردیم عمر اۉتکن جاهل سواده
95
لیلا ایسترسنگ محقق مجنون بۉل
دنیا مال و اۉزینگدن اۉتکین بو یۉل
عاشقلر سفره سیگه بارسنگ اگر
کور و تیلسیز ایتکین اۉزینگنی بوکول
96
دوستم کیچیک اوی و بیر ایشینگ بار می؟
کیمسه گه قوُل بۉلمه گن حالینگ یار می؟
باشقه نینگ شانه سیگه بۉلمه سنگ سن
کیفگه باق بو حالینگ خوش بۉلمه ی تار می؟
97
کیملر کېلیب نېلر ایسته دی بیل سن
بو دنیانینگ سِری نی باشگه ایل سن
آلیب تاپیب یاپتیلر یالغیز کفن
درس چیقریب اۉزینگه استاد قیل سن
98
یۉلدن کېلیب یۉلگه کېتکن بیری بیز
باش اداغنی بیلمگن بیر تیری بیز (تیریک)
اۉیله مه سه ی باش اداغنی اگر بیز
قوی مثالی کېلیب کېتکن سوری بیز
99
آتشلرده یاققن کۉچ بو ظالم شیطان نفس
اۉخشه مس هیچ بیر جنگگه انسان ایچی قفس
اۉره لیب اوروش ده دیر انسان اۉز نفسی بیلن
حقیقت نی بیلمگن نفسی حاکم دیر او فس
100
تۉق یاتکن تۉق دېیه دی آچ بۉلگن هر جان نی
آچ یاتکن آچ دېیه دی تۉق بولسه ـ ده جهان نی
اۉرته ده اسلام دینی ذکات نی بویورق بېرگن
تۉق انسان بیلسین دېیب آنگله سین زمان نی
***
نثرلر!
انسان نی، تېنگری هر یاشده، بیر خیالگه آتکن. انسان خیاللر بیلن عمری نی اۉتکزه دی چونکه، هر خیالنینگ ایچیده، انسان اوچون امیدلر بار.
امید یشم نینگ لکوموتیوی!
یخشی یشه ماق امیدی هر خیالنینگ ایچیده بار. البته یخشی یشه ماق یالغیز بیر امید لېکن، انسانینگ عمری نینک هر بیر باسه ماقیده (زینه) او زمانده اۉزکۉر امید بار.
یعنی امیدنینگ تعریفی زمان ایچیده ایری ایری دیر.
ییگیرمه یاشده یخشی یشه ماغنینگ تعریفی باشقه، قیرق یاشده باشقه.
انسان خیاللر بیلن، امیدلر بیلن عمری نی اۉتکزه دی.
یاش که عمرنینگ سۉنگیگه یقینلشه دی، انسان بیله دی که انسان اوچون عین قیمتلی دېیر، عمری نینگ یخشی خاطره لری اېکن!
انسان بو گرچک نی بیلمه ی یشه یدی.
اگر انسان بو حقیقت نی بیلیب یشه سه، بار یۉقی نی یخشی خاطره لر بۉلسین دېب فدا قیله دی.
او پیت انسان، انسانگه یامان خاطره لر کېلتیره یتکن حرصلردن، آرزولردن، اوزاق لشه دی. بیله دی که بو حیاتده، مال ملک نینگ قیمتی بیر هیچ اېکن بیر یخشی خاطره قرشی سیده.
زمانینگ تورگن آنلری بار دیر بو حیاتده. سووسیزلشکن بۉلیب، نفسی کیسلگن آنلر دیر انسانگه او زمانلر.
سېنی کۉرگن پیتده، زمان توره دی و ساچلرینگنی شمال ساوریب، سۉلیلگن یوره گیم نینگ کۉزی نی آچه دی؛
سېنگه قرشی.
او زمان، من، سن بۉله من.
تیپه دن تناق گچه برچه وجودم، سېنینگ آتینگنی آلیب، ایقره دی، گلیم گلیم دېب.
زمان، تیمیر یۉلگه اۉخشه یدی، هر بیر آنی، اونینگ بیر واگنی مثلیکه.
قنده ی که تیمیر یۉلنینگ واگنلری، کۉزنینگ اۉنگیدن بیر بیر اۉته دی، انسان عمری نینگ هر بیر آنی ـ ده، اونگه اۉخشهب اۉته دی.
اگر بیر واگنینگ ایچیدن تشقریگه قره سه انسان، پنجره ده کی رسملر بیر بیر باشقه بۉله دی؛
ترن نینگ یوروشی بیلن.
خودّی او رسملر دېک، انسانینگ عمری ـ ده، تورلی تورلی رسم بیلن اۉته دی.
بیر قیسقه زمان ایچیده انسان، عمری نینگ سۉنگیده کېلگنده، اۉزیدن اۉنلرچه رسم قۉییب، توپراققه کومیب قبرستان توزه تکنی نی بیله دی.
لېکن انسان، او قبرلرنینگ اوستیگه بیر قبرنینگ تاشی کبی، زنده توریب، آیاقده بۉلگنی نی کۉره دی.
او پیت اۉزیگه ایته دی، بو کۉزلر نېلر کۉردی!
قنچه سِرگه شاهد بۉلدی.
قنچه خوشلی، قنچه کدر کېلدی اۉتتی بو کۉزنینگ اۉنگیدن.
قنچه غوغالر کۉردی قنچه قنچه لر...
نیمه قالدی اولردن دېب ایتسه انسان، بیله دی که یالغیز پیشیمانلیکلر قالگن؛
او قیسقه عمرنینگ ایچیدن!
بو حیاتده باشقه قورقیلیکان نرسه بارمی دېب سۉره سنگلر، یۉق دېب جواب بېره من.
اگر انسان بو دنیاده بیر نرسه دن قورقسه، او پیشیمانلیک دیر!
چونکه اونینگ ایچیده حقیقتلر بار.
انسانینگ یانگلیشلریدن حقیقتلر!
حقیقتلر بیر کون کېلیب تېگه دی انسانگه، اونینگ اوچون قورقیلیکان نرسه، انسانینگ پیشیمانلیکلری دیر.
انسان اېپ بیر یۉل اخترگن بۉله دی بو حیاتده.
بیری لری، الده نگنلیگی نی بیله دی بو حیاتده.
بیری لری اېسه، آلاولرگه توشکنلیگی نی بیله دی بو حیاتده.
بیری لری، قرشی سیگه چیقیب تورگن، تیرسکلرگه تاقیلگن بۉله دی.
بیری لری، تاغ تپه اوستیگه توشسه ـ ده، آیاققه تۉخته تیتکن معجزه نی بیلیب، آیاققه قاله دی.
بیری لری نینگ یوکی توگلمس بۉله دی، یوکلندیکچه یوکله نگن بۉله دی.
بیری لری نینگ کېچمیشی، قۉبیرمه ی، سوره یتکن بۉله دی.
بیری لری هر حالده بیر یۉل تاپکن بۉله دی و تۉخته مه ی یوروگن بۉله دی.
بیری لری بیر خیال ایچیده اۉخله گن بۉله دی، مثلیکه بیر مغاره گه توشکن بۉلسه، بیر گۉزل کونده اویغانه ی دېب یاتکن بۉلسه.
مېن اوکتای اسلان، بیله من دېب یوروگینچه، اېپ آیاغیم تاقیلدی.
آنگلدیم دېب گپیرگینچه، حیات ینگی سی نی اۉرگتتی.
شو حقیقت نی بیلدیم که هر بیری میزنی، بیر مغاره گه احتیاجی بار، خیاللرگه توشمه ی، اۉیله ماق اوچون و اۉزی نی تنیب، اۉزیگه کېلماق اوچون!
سۉنگ.
اوکتای اسلانینگ قلمیدن بو کتاب (راه سوم)
21.12.2022