از قیامت بخوانید گلچینها

کتاب، مریم (مخمّس شعر قالبده، افغانستانینگ قیرق ییلیک اوروش حکایه سی!)


ــــــــــــــــــــ مریم ــــــــــــــــــــ
اوکتای اسلان راه سومنینگ قلمیدن
 
   مریم!
   مریم داستانی، ایچ اوروشنینگ باشیدن باشلهب، طالبان نینگ ظفریگه قدر، کېلگن بیر حکایه دیر. بو داستان دیوان شعرلردن، مخمّس قالبده یازیلگن بیر اثر دیر. ساده، ایخچم و شیرین بچیمده یازیلیب، افغانستاندن اۉتکن سیاسی و اجتماعی حادثه لردن، بیر عبرتلی حکایه نی، مخلص لرگه عرض اېتکن بیر خدمت دیر.
داستان، مخمّس قالب شعری بیلن باشلنیب، سۉنگیگچه بو قالبده دوام اېتیب، قیسقه قیسقه بېلگی لر نثر شکلده بېرلیب، ادامه تاپه دی.
بو داستانینگ حکایه سی، مېنیم حیاتیم نینگ بیر بۉلیمی دیر. حکایه نینگ باشیده، داستانینگ باشلنغیچی که مریم بیلن مېنیم دوستلیگیم نی بیان اېته دی، دوستلیک قورشه لگندن سۉنگره، سیاسی اجتماعی حادثه لر، مریم نینگ آتیدن دوام تاپه دی. مریم شهید بۉلگندن سۉنگره، افغانستان حکایه سی مریم گه ایتیله دی؛ ساده ایخچم، شیرین، تاتلی بۉلیب، مخلصلرنینگ علاقه سیگه بېریله دی.   
حکایه نینگ بیتیشیده، افغانستاندن اۉتکن حادثه لر، مخلوص لرنینگ توشونچه دنیاسی نی، تفکرگه آلیب باره دی.  
8.5.2021     
 
 
مریم!
چشمه نینگ باشیگه بیر زیبا کېلدی
خوشروی لیگی همه نی مست قیلدی
زلفیدن قوقوسی عطر بوی ایلدی
سووسه دیم او یېرگه بارمس بۉله ی دیم
یوره ک نی سوویگه قارمس بۉله ی دیم
 
گۉزل نینگ کۉزلری یولدوز مثالی
مثلیکه نشه او، گۉزل او حالی
قره تکن همه نی، لبدن بالی
قۉلیدن بیر جام سوو، ایچمس بۉله ی دیم
کۉکسیم نی سوداگه، بیچمس بۉله ی دیم
 
اوریلدیم او یېرده، او شیرین گلگه 
یوره کدن دلیم نی، گوزل منزلگه
چاره سیز اینیلدیم، توشدیم مشکلگه
کاشکی من کۉزلرگه، باقمس بۉله ی دیم
او گۉزل کۉزیکه، آقمس بۉله ی دیم
 
آگاهلنتیریش:
اینیلدیم؛ بو مصره ده، تسلیم بۉلدیم معنا بېره دی.
 
نازله نیب ناز قیلیب، او آلیب کېتتی
یوره ککه سودانی او سالیب کېتتی
فکردن اویلاوگه او تالیب کېتتی
او یېرده کاشکی من، اینمس بۉله ی دیم
او گۉزل او گلگه، سینمس بۉله ی دیم
 
آگاهلنتیریش:
اینمس؛ بو مصره ده اینماق، بارماق معنا بېره دی.
 
قره دیم هر آقشام، هر صبا اقشام
کېلمه دی او یېرگه، توشدی کۉزگه نم
نملریم دامله دی، بۉلدی بویوک غم
بیلمه دیم او گلگه، نېگه قره دیم؟
سودانینگ ساچی نی، نېگه تره دیم؟
 
آره دن بیر هفته، باشیمدن اۉتتی
بو دردلی کۉزیمدن، یاش آقیب توتتی
کېلمه دی رخ اورسم، دل زهر یوتتی
بو حالدن جانیمگه، نیمه نی سوردیم؟
الم دن بیر باشقه، نیمه نی کۉردیم؟
 
قیش اۉتتی لاله لر، کېلدی بهارده
سیره دی بلبللر، هر بیر گلزارده
اۉینه شدی آهولر، گوزل روزگارده
بیر امید سینه مگه، او اوچون کېلدی
کېلمه دی بهارده، غم جانگه ایلدی
 
کۉزلریم درد یېیب، یاش نی آقیردی
قالمه دی امیدیم، درد جانگه کیردی
روزگاریم بهاردن، قاره قیش بېردی
کاشکی من او گل نی، کۉرمس بۉله ی دیم
دلیم نی او گلگه، سورمس بۉله ی دیم
 
بو سودا یوره کدن، مېنی تیتره تتی
به مثل بیر بلبل، مېنی سیره تتی
بیر مجنون غریبدن، عاشق یره تتی
دل بېردیم پری گه، مېن عاشق بۉلیب
یشیل او کۉزیگه، مینگ آقیب سۉلیب
 
امیدیم قالمه دی، پریشان بۉلدیم
ایچیمدن او گلگه، مینگ دفعه اۉلدیم
بیری لر کۉرمه دی، ساچیم نی یولدیم
بیلدیم من عاشقلیک، یامان حال اېکن
دل بېرسنگ جنون لیک، بد احوال اېکن
 
مریم ـ 10
 
کونلردن بیر کونی، ینه کۉردیم مېن
مست بۉلیب قره دیم، روح له توردیم مېن
تېنگری گه مینگ شکر، دلدن سوردیم مېن
اولحظه دنیامگه، بهارلیک کېلدی
ایچمه دن بیر مستلیک، باشیمگه ایلدی
 
لاله لر هر یېرده، آچیلگن بۉلدی
او گلدن قوقوسی، ساچیلگن بۉلدی
زیباگه یوره گیم، قاچیلگن بۉلدی
اۉیله دیم مینگ هوس، اونی اۉزیمگه
عشق دېگن او بختدن، سورتیم کۉزیمگه
 
اوزاغدن قره دیم، رنگ نی بېرمه دن
تېنگریچه م دېدیم من، یانگلیش کیرمه دن
اۉرگیله ی دېدیم من، هوا قیرمه دن
اویی نی کۉره ی دېب، پشت یکه توشدیم
اوزاغدن روحیم نی، عشقیگه قوشدیم
 
قره دیم اوی یگه، کۉز نی گیزدیریب
او گلگه روحیم نی، دلدن سیزدیریب
عشق دېگن او حالگه، دل نی قیزدیریب
کۉردیم مېن اویی نی، دلیم نی قۉیدیم
او گۉزل او گلگه، مینگلرچه کویدیم
 
کېچه لر اۉیله دیم، رویامگه کیردی
رویامدن سودانی، قلبیمگه بیردی
قلبیدن قلبیمگه، بیر نفس ایردی
دلی نی تاپه ی دېب، مینگ بیر اۉیله دیم
او اوچون یوره کدن، غزل سۉیله دیم
 
مثل یکه گل باغده، علیحده اۉسه
تېنگریدن گل ایسی، نفس گه توسسه
گلیدن بلبل گه بیریلسه بوسه
جنتدن او پری گۉزل گل اېلدی
بختیمگه او پری بیر سنبل ایدی
 
یاقوت و لاجورد بیر جوهر بۉلسه
الماسدن قیمتلی ایری زر بۉلسه
جنتدن کېلگن گل طلادار بۉلسه
او گۉزل او گوهر یشیل کۉز اېدی
بهشتدن کېلگن گل پری یوز اېدی
 
عطرلی قوقولی گۉزل گل بۉلگن
مریم اسملی او سنبل بۉلگن
عایله سی جنوبدن او حاصل بۉلگن
اوریلدیم او گلگه قوُل بۉلیب ایلیب
بو ازبک عشقیگه دلدن اېگلیب
 
آگاهلنتیریش:
قوقو؛ گۉزل ایس.
 
ایتمه نگلر او ازبک نېگه کوریلدینگ؟
یۉق می دی باشقه گل نېگه اوریلدینگ؟
شمالدن جنوبگه نېگه سووریلدینگ؟
آچینگلر یوره ک نی عشق فریادی نی
کۉرینگلر یوره کدن درد و دادی نی
 
عشق دېگن بو بلا یوره کدن آلدی
چاره سیز قیلدی او سوداگه سالدی
سودا دېب جانیم گه یامان قالدی
باشیم نی اېگیلدیم او گۉزل گلگه
مېن قوُلینگ دېب اونگه گۉزل سنبلگه
 
   آگاهلنتیریش:
   مریم داستانی، حقیقی بیر حکایه دیر. حیاتده، کۉپی لرنینگ تازه جوانلیک پیتیدن، بیر عاشقلی حکایه سی بار دیر. چونکه عشق انسان حیاتیده، تېنگری تامانیدن بېریلگن بیر نعمت دیر. عشق قرشی جنس گه، عشق وطن گه، عشق عایله گه...
بیزلر کمونست کودتا سیدن سۉنگره، پایتخت کابلده شهر نو دېگن محله سیگه یېرلشتیک. لیسه ده اېدیم بیر کون سوو ایچه ی دېب سوو ساتیتکن نینگ یانیگه باریب سوو ایسته دیم. مریم ـ ده سوو ایچماق اوچون او یېرده اېکن سوو نی آلدی ایچمه ی مېنگه بېردی. مېن کۉپ سووسیز اېکنم، گپیرمه ی سوو نی آلیب ایچدیم. مریم تبسمی بیلن باشقه سوو آلیب ایچدی. او تبسم مینگه نزاکت سیزلیگیم نی کۉرستدی؛ خجالت بۉلیب یېرگه قره دیم.
نیمه بۉلسه او تبسم بۉلدی او تبسم بیلن اونگه او کون اوریلدیم. مریم نینگ داستانی او کون باشلندی.
 
مریم ـ 20
 
هر صبا یۉلیگه چیقدیم کۉره ی دېب
عشقیگه هر صبا باش نی اوره ی دېب
بیر کره روحیدن حال نی سۉره ی دېب
اۉره ش دیم یۉلیگه ناچار قره دی
شله لیک بو ایشیم آخر یره دی
 
گل اوچون هر بلبل غزل سیره یدی
بۉی بوکیب گلیگه مینگ بیر یره یدی
نگارنینگ ساچی نی عشق دېب تره یدی
او گلگه بۉی بوکیب مرحبا دېدیم
خم بۉلیب یوره کدن دلربا دېدیم
 
کولدی او نازله نیب غمزه نی اوردی
کیپیریک نی اۉینه تیب قرشیمگه توردی
امیدگه بو دل نی ناز بیلن سوردی
لېکن او گپیرمه ی یۉلگه توشدی او
سرسری کیم سن دېب سووگه قوشدی او  
 
عشق دېگن بو بلا محکم تیپه دی
انساندن غرور نی آلیب سیپه دی
اولگین دیب کوزیدن نازیک قیپه دی
او کوندن کونلریم قیلدی دېوانه  
او گۉزل قره مه ی قیلدی ویرانه
 
بیلمسه او بیلسین بو دل تورکدن دیر
کیم بۉلسه او بۉلسین گپ یوره کدن دیر
او پشتون او گۉزل او ـ ده کۉکدن دیر
مېن ایتتیم روحیگه روحیمدن بو نی
سودامدن بو یوک نی ایتتیم شو نی
 
او هوا او احوال کونلر توره دی
ناز قیلدی بو دلگه بو دل سیره دی
عشقدن گونشی ساچ نی تره دی
زار بۉلدیم عشقیگه دېوانه بۉلیب
مثل بیر عقلسیز ویرانه بۉلیب
 
کۉزلری آتشلی یشیل کۉز اېدی
مثلیکه بیر آلمه گۉزل یوز اېدی
گپیرسه گپلری تاتلی سۉز اېدی
بوکیلدیم عشقیگه مجنونی بۉلیب
تېنگریچه م سېن دېیب عشقیدن تولیب
 
چاره سیز قره دی گپ نی گپیریب
دېوانه مجنون دېب تبسم بیریب
دلیدن روحیدن عشققه او کیریب
شانله ندی احوالیم اونگه قره دیم
خم بۉلدیم عشقیگه غزل سیره دیم
 
یایلدی بیر بهار او گۉزل گلدن
آچیلدی یوره گیم گل منزلدن
مثل یکه گل بۉلدیم، تیل سنبلدن
اېریشدیم ارمانگه اون له دوست بۉلیب
اۉپدیم من روحی نی عشققه مېن کولیب
 
قلبیم نینگ یره سی او گلیم بۉلدی
اۉتمگن آغری سی اېپ درد دن تولدی
دۉنمه دی بو دنیا اېپ مینی یولدی
بیر بهار بیر گلزار، اېدی بهار گل
قیش ایلدی بختیمگه، کېلمه ی سنبل
 
 
   آگاهلنتیریش:
   سوو حادثه سیدن سۉنگره کونلر، هفته لر و آیلر یۉلیگه توشدیم. ینگی موتریم بار اېدی و اقتصاد نگاه دن حریتده اېدیم، صبالهب و مکتب بیتیشده، اونی اېپ تعقیب قیلیدیم.
تۉغری سی نی ایتسم، بو دېیر بېریشم، اونی ـ ده خوش قیلگن اېدی لېکن گپیرماق فرصتی نی بېرمی دی. عین سۉنگده شله لیگیم مجبور قیلدی گپ لشتیک و دوست بۉلدیک.
بو حادثه جمهور رئیس ببرک کارمل زمانیده بۉلیب اۉتتی. بۉلیب اوتتی چونکه دوست بۉلگندن سۉنگره، بیر ییل ایچیده، چهارراهی انصاری دېگن شهرنونینگ محله سیگه، بیر راکت توشیب اونی بو دنیادن آلیب کېتتی.
او حادثه بیلن، مریم نینگ وقتسیز اۉلیشی، مېنیم اوستیمگه منفی اثرلر یره تدی.   
 
مریم ـ 30
 
بو داستان یشندی مارکسیست دور ده
او دور باشلندی هفت ثور ده
او عجیب دور اېدی بیزیم اور ده
بیر گروپ ساده لر ملک صاحب بۉلدی
اولردن عدالت مینگ غایب بۉلدی
 
   آگاهلنتیریش:
   هفت ثور دېگن تاریخ، افغانستانده اوروش مصیبتی نینگ باشلنغیچی دیر.
هفت ثور ده، (1357) افغانستان مارکسیستلری، یعنی خلقیلر و پرچمیلر دېگن سیاسی گروپلر (حزب. د. خ. ا) جمهور رئیس محمد داوودخان نی عایله سی بیلن اۉلدیریب، سیاسی قدرت نی آلگن تاریخ دیر.
او زمانگچه افغانستانده، هیچ بیر اوروش یا سیاسی حادثه بۉلگن اېمس اېدی. خلقیلر و پرچمیلر، مارکسیست کمونست عقیده گه صاحب اېدیلر.
بولرنینگ عقیده سیگه باید که، هر کیم دولتگه ایشچی بۉلسیدی. هیچ بیر کیشی نینگ اۉزه ل ثروتی، دکان یا زمین یا نقده پول دېک سرمایه سی باید بۉلمه سیدی.
بولر زور بیلن شخصی بانک لرنی، زمین لرنی و شرکتلرنی آلماققه باشله دیلر چونکه دولت مالی شکلده کۉریدیلر.
قرشی چیققن کیشلر نی، محکمه سیز، جوده ظالملی شکلده اۉلدیردیلر. بو ظلم سبب بۉلدی ایچ اوروش باشلندی.
ازبکلریمیزدن، عبدالحکیم شرعی جوزجانی بولرنینگ عدلیه وزیری اېدی چونکه او کیشی، بیروی سیاسی دېگن عین اوست حزبی مقامده اېدی. بو مقامده، اۉن ایکّی یا اۉن اوچ کیشی بار اېدی.
شونده ی، اروپا و امریکا ده کی بعضی ناملی کیشیلر، سیداکرام پیگیر، محمدالله وطندوست، نورالدین همسنگر، استاد حلیم یارقین، دکتورشفیقه یارقین، سیدنورالله سادات، احمدشاه سرخابی، نسیم مهین پرست،... دېک بوکونکی جامعه ده تاثیرلی کیشیلر، بو گروپده اېدیلر.    
 
اېشیتینگ عزیزلر عجیب داستان نی
مریم گه ایتتیم بۉلگن نشان نی
بیر حکایه داستان بو امتحان نی
ایته من داستان نی او گل آتی دن
اېته من خدمت نی سنبل آتی دن
 
مریم نازلی گل بیر بهار اېدی
چهره سی گلستان او گلزار اېدی
اخلاقدن ادبدن او سرشار اېدی
یشه دی او زیبا پرچم دور ده
باشلندی بو داستان هفت ثور ده
 
پرچمدن بیر اول خلقیلر بار دی (بار ایدی)
ملکیمگه حکمدار حقسیزلر قار دی
بیر گروپ ظالملر ذوق سیزلر خار دی
او وقتدن بو داستان ایتیلدی سیزگه
بیر گل نینگ عشقیدن بیتیلدی سیزگه
 
   آگاهلنتیریش:
   قدرتگه اېریشگن مارکسیست گروپ، ایکّی قوللی بیر گروپ اېدی؛
ـ خلقیلر و پرچمیلر!
بولر باشده بیر سازمان نی توزه تیلر. اوندن کېین بیر سازماندن، خلقیلر و پرچمیلر شکلده ایکّی قۉلگه اییریلدیلر.  
مسکو افغانستان نی آلماق خواهله گنده، بولرنی وحدت بېردی. بولر حزب دموکراتیک خلق افغانستان آتیده، بیر سیاسی حزب شکلده، کودتا قیلدیلر؛
ـ او کودتا نی انقلاب دېب ایتیلر.
مسکونینگ اۉزیگه خاص علیحده پلانی بار اېدی. خلقیلر و پرچمیلریمیز، مسکونینگ پلانیدن خبرسیز اېدیلر، چونکه سیاسی حادثه لر و روسلرنینگ بیاناتی بو حقیقت نی کۉرستتی!
باشده خلقیلر و پرچمیلر بیر بۉلیب، بیر حکومت قوردیلر لېکن، مسکونینگ سیاسی اۉیینی بیلن خلقیلر، پرچمیلرنی قدرتدن قوودیلر.
پرچمیلرنینگ رهبرلری، چیت اولکه لرگه سفیرلر بۉلیب، افغانستاندن چیقرتیریلدیلر؛
ـ حکومت و قدرت خلقیلرنینگ قۉلیده قالدی.  
 
تره کی او زمان باش رئیس اېدی
ملک و خلق قۉلیدن کۉپ آیس اېدی
رفتاردن علیحده او ابلیس اېدی
انقلاب دېب اوردی راست و چپیگه
باغلندی کېله جگ خام بیر ایپیگه
 
   آگاهلنتیریش:
   نورمحمدتره کی خلقیلرنینگ بیرینچی رهبری اېدی، باشده او رئیس جمهور بۉلدی.
 
بهارده ملکیمیز لاله زار بۉلر
قرمیزی لاله لر نو بهار بۉلر
خلقیم نینگ حیاتی گلدن بار بۉلر
خلقیلر دوریده غملر ایکیلدی
خلقیم نینگ قلبیدن قانلر توکیلدی
 
   آگاهلنتیریش:
   تره کی جمهور رئیس بۉلگندن، مصیبت و اوروش باشلندی. اونینگ و اونینگ یولداشلرنینگ قۉلیدن، بو اوروش و مصیبت قتلنیب، بوکونگه کېلدی. اولرنینگ ینگلیش سیاستیدن، باشده مجاهد دېگن بلا تاپیلدی
(احمدشاه مسعودلر، گلب الدینلر، محقق لر، سیاف لر...)
مجاهد دېگن بلا قدرتگه اېریشگندن سۉنگره، طالبان تنظیمی بلا بۉلیب تاپیلدی.
تره کی نینگ زمانیده توغیلگن بیر کیشی، قیرق تۉرت یاشیگه کیره دی. او قیرق تۉرت یاش نی، اوروشلر و مصیبتلر بیلن اۉتکزگن کیشی بۉله دی.
شو زمان ده کی مشهور قلملی ازبکلر که، ناتو کېلتیرگن رژیم  نی و امریکا و اروپا نی، بدنام قیلیب، غنی نی فاشیت دېب یامانلهب، رشیددوستم نی جامعه گه «بت» توزتیب و رشیددوستم نینگ سیاسی حیاتی نی اۉلدیریب و ازبکلر بیلن برابر گۉرگه کومیب، طالبان نینگ ظفریگه، کتّه خدمت نی قیلگن ازبکلر، شو گروپدنلر.
بولر امریکا و اروپاگه یشه ی دیلر ولېکن امریکا و اروپانینگ ملی منفعتیگه، طالبان و القاعده دن کۉپراق دشمن دیرلر.  
 
قرمیزی قوماشلر بیرقی بۉلدی
تیکیلدی او بیرق هر کیم نی یولدی
خلقیم نینگ یوزیدن چهره لر سۉلدی
توکیلدی خلق قانی بیرقی بۉلیب
قیریلدی هوسلر امیدلر سۉلیب
 
نه فکر اندیشه اونگه بار اېدی
عقلدن او کیشی کۉپلر تار اېدی
یۉلیگه توشگنلر باشقه خار اېدی
گل کېلمه ی تیکن لر ایلدی قسمتگه
عقل سیز آدملر کېلدی قسمتگه
 
مریم ـ 40
 
کېچه نینگ رنگی نی ساچگه باغله سه
مینگ هوس قلبیمگه او گل یاغله سه
کۉره ی دېب هوسیم مینی داغله سه
بو داستان نی ایتتیم خاطره گلدن
یره سی قلبیمگه زیبا سنبلدن
 
هفته ده نېچه کون میتینگلر بولدی 
منطق سیز سیاست ملکیم نی یولدی
شعارلی گپلردن سعادت اولدی
قالمه دی بیر حضور قاره بۉلدی کون
آیدینلیک یۉقالدی قارردی عین سۉن
 
   آگاهلنتیریش:
   قرمیزی رنگ ملی بیرق بۉلدی. هر هفته ده نېچه کون میتینگ یسلدی. بو میتینگلرگه، زور بیلن هر کیم نی آلیب باردیلر. میتینگ یسلگن کونلر، دولت اداره لری، مکتبلر، دکانلر، تجارت خانه لر یعنی هر یان قبه لی بۉلیدی؛
ـ یعنی اقتصاد فلج بۉلیدی.
 
خلقی دېب انسانلر بیر حزبدن اېدی
بیر سورو انسانلر کاذبدن اېدی
خاتونلر سازمانی بیتابدن اېدی
عجایب توشونچه کېلدی یامغیر دېک 
مصیبت ایله دی ایلدی یامغیر دېک
 
   آگاهلنتیریش:
   خلقیلر دوریده، جوان قیزلرنی، سازمان زنانگه عضو قیله میز دېب، زور بیلن آلیب باریدیلر. خلق نینگ یشم طرزی گه نظر تشله مه ی، بو کون که طالبان جوان قیزلرگه و خاتن لرگه، اسلامی حجاب دېب، اولر نی قبه یدیلر، خلقیلر دوریده، یوزده یوز ضدی بۉلدی؛ افغان خلقنینگ حقیقی رسم رواجی یۉقالدی.
کوشش قیلدیلر، مسکو ده کی جوان قیزلر دېک البسه کییب یوروسه لر، قنده ی که، بوکون طالبانینگ قیلگن ایشی، ملی طرزیمیزگه ایقری بۉلسه، اولرنینگ قیلگن ایشی ـ ده، ملی کلتوریمیزگه ایقری اېدی؛
ـ خاتنلر سازمانی، خلق کۉزیده، فحشا شکلده کۉریلدی، غرب دولتلرینینگ تاپکن جهادیگه سبب بو مصیبتلر بۉلدی.
اگر توره نگنی بوزسنگ، قوُلیککه توشکن سن!
 
قوش اوچسه گلزاردن بیر یۉققه قۉنسه
گۉزلیک اۉلسه و یاقتی لیک سۉنسه
قارانغی قاره کون آسمان دونسه
اینیلدی انسانلیک کېتتی گلزارلیک
قیش کېلدی اولردن بیتتی بهارلیک
 
قالمه دی خلقیمگه قیلسه لر بیر ایش
فقیرلی ملکیمیگه بۉلدی او بیر قیش
انسانگه حریت قالمه دی تورت بیش
ایلمه دی بو دردلر خلقی عقل گه
اینمه دی خلقی لر بیر تعقل گه
 
   آگاهلنتیریش:
   خلقیلر اقتصاد علمیدن محروم اېدیلر. میتینگلر و دولت تروری، اقتصاد نی نېگیزدن بوزدی. خلق که ایسکیدن فقیر اېدی، کۉپراق فقیر بۉلدی. اگر بیر کیشی ایلشتیریگه (انتقاد) توتسه اېدی، یا زندانی بۉلیدی یا محکمه سیز اۉلیدی. فقیرلی حیات و ظلملر، مهاجرتلر اوچون و ایچ اوروش (جنگ داخلی) اوچون سببلر بۉلدی.
 
نېگه بۉلدی بو ایش او قاره وقتده؟
یقین بیر زمانده او یاره وقتده؟
بیر ییل آره سیده، او آره وقتده؟
جوابی ساده دیر عقل باش بۉلسه
تجربه یۉق اېدی عقلدن تولسه 
 
اقتصاد نېمه دیر؟ سوال قیلمه دی
خلقیم نینگ دردیگه فکر ایلمه دی
بولردن بیر چاره خلققه کېلمه دی
اوچبیدی بولردن تجربه دولت
یوق اېدی بولرده عقللی صولت
 
آگاهلنتیریش:
اقتصاد نی بیلمگن لیدرلیک شکست گه محکوم دیر!
 
قدرتگه اېریشماق قېین ایش اېمس
بیلمسه دولت نی او بیر کیش اېمس
تجربه بۉلمسه تورت بیش اېمس
بیر نېچه شعارلی حکمدار بۉلدی
خام فکرگه ایلیب عقلی تار بۉلدی
 
کمونیست حزبی نینگ جوره سی اېدی
مارکسیسم مکتب نینگ توره سی اېدی
بیلیم سیز انسانینگ دوره سی اېدی
بېلگی سیز باردیلر خلق نینگ ایچیگه
بېردیلر او خلق نی دردنینگ اوچیگه
 
   آگاهلنتیریش:
   خلقیلر کمونست اېدیلر. چونکه مارکسیست توشونچه بیلن کمونست رژیم قورماق خواهله دیلر. او رژیمده، ایکّی بۉلمه یتکن ایش بار اېدی.
بیرینچی سی: او سیستم هر نرسه نی، دولتلی قیلماق خواهلی دی.
یعنی شخصی بیر سرمایه کیمسه گه قالمیدی!
اۉزه ل ثروت بۉلمه گن یېرده، استعداد و یېته نک بۉله می؟
ایکّینچی سی: اولر خدانی بارلیگیگه ایمان سیز اېدیلر. یعنی اولر آته ئیست توشونچه گه اېگه اېدیلر.
اونینگ اوچون خلق جهاد قیله میز دېب، باشقه مصیبتلرگه توشدی.
 
بولردن بیر اول باشقه بار بۉگن
او دوره ده کلتور گۉزل یار بۉگن
همه یېر تینچیلیک گلبهار بۉگن
انقلاب دېب بولر اوردی حضور نی
خام فکر گه ایلیب قۉیمه دی نور نی
 
   آگاهلنتیریش:
   بولردن اول، محمد داوود زمانی اېدی. او زمانده کلتور، تربیه و اولکه نینگ ترقی سی، یواش یواش باشلنگن اېدی و هر کیم حضور بیلن اۉز ایشیگه اېدی؛
ـ اگر خلق فقیر بۉلسه ـ ده!
 
مریم ـ 50
 
بو ایشدن ملتیم پریشان بۉلدی
دولتنینگ ظلمیدن مینگ ویران بۉلدی
چاره سیز ملکیمدن قاچتکان بۉلدی
قاچتیلر چاره سیز مینگ زجر کۉریب
تاغ و تاشدن قاچیب پیاده یوریب
 
بوزیلدی خلقیمدن یخشی روزگاری 
کمونست حزبیدن گۉزل بهاری
قورودی اولردن گۉزل گلزاری
منطقسیز دوردن قاچیتکن بۉلدی
قارانغی او دور خلقیم نی یولدی
 
قاچتیلر بیر ایکّی چیت اولکه لرگه
چاره سیز بو خلقیم قوروق بیر درگه
کۉز یاشی آقیریب بۉلمگن سرگه
توشتیلر غربتگه چاره سیز بۉلیب
بیر ایکّی غروردن مینگ دفعه اۉلیب
 
چاره سیز باردیلر یابان چۉللرگه
توشدیلر چاره سیز یابان قۉللرگه
چهره سی فرشته شیطان یۉللرگه
صولتسیز بې دولت لیککه ایلیلدی
خلقیمینگ او بختی تقدیر گه ایلدی
  
   آگاهلنتیریش:
   بیر ییل ایچیده خلق اونچه زجر کۉردی، چاره سیز بۉلیب تاغ تاش اوستیدن قاچیب، ایران پاکستان گه یېرلشتی یوزمینگلر.
یوزمینگلرچه انسان مهاجر بۉلدی. بو مهاجرلر باشقه دولتلرنینگ استخبارتلرینینگ قۉلیگه توشدیلر و رسوالیک او کوندن باشلنیب بو کونگه کېلدی.
 
هر کیم نینگ قسمتی علیحده بۉلر
بخت دېگن بو نرسه علیحده کولر
بعضی گه سلطانلی بعضی نی یولر
چاره سیز مردمیم مینگ پارچه بۉلدی
هر کیم نینگ قۉلیگه توشیب یولیلدی
 
آگاهلنتیریش:
هر کیمین؛ هر کیم نینگ.
 
اولکه نینگ ایچیده عقل یۉق اېدی
خلقیم نینگ جانیگه یامان اوق اېدی
زندانگه دولتدن خلقیم سوق اېدی
بیر سورو عقلسیز کېلدیلر بختگه
حضورنی آلدیلر بېردیلر سختگه
 
ظلملردن قاچتی خلق بې چاره
توشتیلر قۉللرگه خلق آواره
به مثل بیر مواد جگردن پاره
بېگانه اولکه لر قۉلندی خلق نی
هر قسم نام قۉییب بېرمه ی حق نی
 
بۉلدیلر بیر قسمی آتدن مجاهد
باشقه نینگ یۉلیگه کۉپلر عاید
اۉزلرنینگ دردیگه بۉلدیلر شاهد
مثل اون ایزیلدی تاش آره سیده
خلقیم نینگ تقدیری درد یره سیده
 
 
   آگاهلنتیریش:
   خلقیلرنینگ ظلمیدن، قاچگن کیشیلردن بیر قسمی، سلاح آلیب دولتگه قرشی، اوروش نی باشلتیلر. بو کیشلر اۉزلری نی مجاهد دېب ایتیلر و لېکن دولت بولرنی اشرار دېب تبلیغ قیلدی.
مجاهد کلمه سی، خلقیلر بیلن رواج تاپدی و رسوالیک کېلدی.
 
مجاهد دېب بلا بیردن تاپیلدی  
خلقی نینگ ظلمیدن باشگه یاپیلدی
ایکّی سی دن بو ملک یامان قاپیلدی
اینیلدی انسانلیک قاره کون کیلیب
ایکّی سی بیر بۉلیب تقدیرگه ایلیب
 
آینه گه قره سنگ اۉز نی کۉره سن
اۉزینگدن اۉزینگ نی کۉریب توره سن
حقیقی چهره نگنی اۉزگه سوره سن
بو ایکّی او بلا اصل بیر اېدی
خطالی روشدن بۉلگن کیر اېدی
 
   آگاهلنتیریش:
   خلقیلر و مجاهدلر بیر بیراوگه دشمن اېدیلر لېکن ایکّی سی خلققه ظلم قیلیدی. قانون، انسالیک، تربیه... اۉلیم گه محکوم اېتیلدی چونکه کیشیلیک نفس، حاکم بۉلدی.
 
مریم ـ 60
 
گل گۉزل یوزیدن عشق آشکار اېدی
چېکیلگن قاشلری ذولفقار اېدی
او پیتلر او مېنگه بیر بهار اېدی
بو داستان ایتیلدی او گۉزل گلدن
خاطره بۉلسین دېب گل سنبلدن
 
عشق دېگن بیر بلا مېنی آلگن دور
غم بېریب بو یۉلگه مېنی سالگن دور
ایته من سیزلرگه اوندن قالگن دور
اېشیتینگ عزیزلر گۉزل داستان نی  
مېن ایته ی او گلدن بو گلستان نی
 
ایکّی سی بیر بیرگه قرشی قوچ اېدی
علیحده هدفگه اوققه اوچ اېدی
ایکّی سی قوُل بۉلیب ایچی پوچ اېدی
مثل یکه ایکّی یوز بیر روحدن ایلگن
علیحده ظالملر بیر تندن کېلگن
 
   آگاهلنتیریش:
   خلقیلر و مجاهدلر بیربیریگه دشمن اېدیلر لېکن خلققه قرشی مثلیکه بیر روحدن کېلگن بۉلسه لر، بیر تورلی ظالم اېدیلر.
 
یامانلیک یامان نی یره تی ملککه
چاره سیز خلقیم نی سیره تی ملککه
ظلمنینگ ساچی نی تره تی ملککه
مجاهد دېب بلا ملکیمدن چیقدی
قرآن نی قۉلنیب هر یېرنی ییقدی
 
قرآنگه ایمانی بلکه بار اېدی
ولېکن بېلگی سی کۉپلر تار اېدی
قرآن نی بیلمگن کاری خار اېدی
قرآن نی اۉقیمه ی یورودی یۉلگه
قوُل بۉلیب باشقه گه کیردیلر قۉلگه
 
گل آچیلسه بهار قیش قاچر اېکن
گۉزل کونلر اوچون گل آچر اېکن
تاغ قاریدن زمین سوو ساچر اېکن
گۉزلیک گۉزل نی اېپ یره ته دی
یامانلیک یامان نی اېپ سیره ته دی
 
وطن دېب وطن نی یامان ایزدیلر
یامانلیک فکر نی باشدن سیزدیلر
خلقیم نینگ اوستیگه قرهب قیزدیلر
یاماندن یخشی لیک کېلمس بۉلیکن
یاماندن یخشی لیک اېپدن اۉلیکن
 
اۉلیملر رواجی کېلدی ملکیمگه
اوروشلی اۉلیملر ایلدی ملکیمگه
دربدر قیلدی او قیلدی ملکیمگه
قالمه دی بیر جنت بۉلدی قیامت
کېتتی تخت خلقیمدن یولدی آفت
 
دېدیلر ایکّی سی ایری دنیا دیر
بیر طرف مجاهد باشقه سودا دیر
او بیری کمونست ایری صدا دیر
ایکّی سی برابر ظالملر بۉلدی
مثلیکه بیر روحلی یاماندن تولدی
 
شاشیرمنگ گپیمدن حقیقت بو دور
تېنگری نینگ ایستگی بونی بویورور
بیلمسه انسانلر او دردنی کۉرور
انسانینگ عملی کېلر اوستیگه  
یا اعلاج یا دردنی ایلر اوستیگه
 
مریم ـ 70
 
یوره گیم یانگن دور اوچمه یدی آلاو
اورگن دور آتش نی جانیم بۉگن تاو
مریم قۉلیگه مېن بیر آو
اېشتینگ داستان نی گۉزل او گلدن
بیر ایچیم سوو اېدی تیلی بلبلدن
 
ظلم نینگ دوره سی قیسقه بولیکن
خلقدن بددعا بیر کون یولیکن
عدالت خلق اوچون بیر کون کولیکن
تره کی جان بېردی عقل خامیدن
بېردی او مینگ عبرت اۉز مقامیدن
 
اېشیتینگ عزیزلر بۉلگن داستان نی  
مېن ایته ی هرکیمگه بو غمستان نی
قیردیلر اوردیلر گلدن ستان نی
بیر ظالمدن سۉنگره باشقه سی کېلدی
امین دېب اۉزی نی مینگ ظلم قیلدی
 
کیم اېدی بو امین؟ بېلگی بېره ی من
حقیقت یولیگه تۉغری کیره ی من
حقیقتدن ساچ نی تۉغری تره ی من
بو ایکّی ظالملر بیر حزبدن اېدی
کمونست پارتلی بیتابدن اېدی
 
تره کی جمهورنینگ رئیسی بۉلگن
جمهورنینگ ساچی نی باشیدن یولکن
کمونست ایده آل او یولدن تولگن
بیرینچی آدمی شاگردی بۉلدی
او شاگرد استادنینگ ساچی نی یولدی
 
   آگاهلنتیریش:
   نورمحمدتره کی حزب نینگ رئیسی، افغانستانینگ جمهور رئیس اېدی. حفیظ الله امین دېگن یاردمچی سی، شاگردی بۉلیب خلققه تنیتیلگن اېدی. تره کی ساده آدم اېدی لېکن حفیظ الله امین ساده اېمس اېدی.
اونینگ باشیگه «اۉزیم بۉله من» توشونچه بار اېدی. او زمان بگونگی روسیه بیلن اۉن تۉرت جمهوریت بیر شورا نی شکل بېرگن اېدیلر. او شورا دولتی «اتحادجماهیرشوروی» نامیده دنیانینگ ایکّی بویوک دولتیدن بیری بۉلگن اېدی. او دولتنینگ سیستمی کمونست سیتمی اېدی. یعنی او دولتده اۉزه ل مال ملک یۉق اېدی. یعنی هیچ کیم نینگ شخصی، دکان، شرکت، بانک، مال ملکی یۉق اېدی؛ همه سی نی دولت آلگن اېدی.
انسانلر اېسه، دولتگه ایشچی اېدیلر. او دولت نینگ رهبرلیگیگه کمونست حزب بار اېدی. او کمونست حزب مارکسیست ذهنیت گه صاحب اېدی. مارکسیست ذهنیت خدانی بارلیگنی قبول قیلمیدی یعنی خداگه کافر اېدی. پایتختی بوکونکی مسکو شهری اېدی.
شوروی خواهلی دی افغانستان نی آلسه! اونینگ اوچون مسکو بیر اۉیین نی باشلتگن اېدی. مسکو امین نینگ «اۉزیم بۉله من» ایستگی نی بیلیب، امین گه گاز بېرگن اېدی. پلان شونده ی اېدی: «امین تره کی نی اۉلدیریب جمهور رئیس بۉلیدی. اوندن سۉنگره مسکو بیلن یاردم آلیب بېرماق بیر دوستلیک پیمان نی امضالیدی. او دوستلیک پیماندن سۉنگره، اگر افغانستان یاردمگه ضرورت تاپسیدی، مسکو یاردم بېریدی!»
اۉیین بو شکلده اۉینه لدی، حفیظ الله امین اۉز استادی نینگ ریاست جمهورلیگیده، او استادنی بوغدیریب اۉلدیردی و اۉزی جمهور رئیس بۉلدی.
 
سیاست اۉینه لدی اخلاق سیز بۉلیب
بوزیلدی هر نرسه ملکیم نی یولیب
مناسب بۉلمه دی خلق اوچون کولیب
کۉچ لندی او شاگرد اردو ایچیده 
بیرینچی بۉله ی دېب عقل اوچیده
 
تینچ اېدی اولکه میز گۉزل اولکه میز
کلتوردن ادبدن اۉزه ل اولکه میز
به مثل بیر عسل او بال اولکه میز
مثالسیز اوردیلر کودتا قیلیب
مینگ اثر خلقیمگه مصیبت ایلیب
 
پرچمی خلقی دېب ایکّی باش اېدی
ایکّی سی روسلرگه گۉزل آش اېدی
روسلرنینگ سیستمی قاره قاش اېدی
قاره قاش دېب بولر بیریلدی روسگه
ارتجاع فکردن کیریلدی روسگه
 
یا خدا دېب بولر روس نی ایتیلر
قوُل بۉلیب اولرگه خدمت اېتیلر
خلقیمگه مصیبت بولر بیتیلر
روس لرینگ خواستیگه کودتا بۉلدی
ملکیم نینگ حضوری اوندن یولیلدی
 
کودتا گه رئیس تره کی اېدی
پرچمی دېگن ذات معاونی اېدی
اوردیلر بوزدیلر بی رحملی اېدی
به مثل بیر بولوت آلدی فضا نی
بې رحم کیشی لر ملکدن هوا نی
 
مریم ـ 80
 
بو مېنیم دردیمنینگ چاره سی بارمی؟
سنجی سی یره دن مرهمی نارمی؟
او مېنگه گۉزل قیز بولگن یار می؟
یره لی یوره کدن داستان نی ایته ی
عزیزلر سیزلرگه حکایه بیته ی
 
بیر اۉیین اۉینه لدی خلقدن اوزاغده
مثل یشین یشین بیر کتّه باغده
مثل یکه اۉینه لسه بیر کتّه تاغده
اییریلدی ایکّی سی علیحده بۉلیب
اوردیلر بوزدیلر سعادت یولیب
 
خلقی لر اېریشدی قدرت نی آلدی
سیاست یۉلیگه تازه لی سالدی
پرچمی بای بیریب ییغلهب قالدی
علیحده اۉینه لدی سیاسی اۉیین
روسلردن بېریلدی علیحده بیر دین
 
بولردن بیر اول یشم بار اېدی
فقیرلی بیر حالده ینه کار اېدی
فقیرلی بیر حالده او بهار اېدی
بوزدیلر ییقدیلر آباد قیلمه دن
اوردیلر ملکیمنی عقل ایلمه دن
 
اوردیلر کیستیلر ایکّی بیر بۉلیب
قاعده سیز بیر حالده ایکّی بیر کولیب
اجنبی فکرگه باشدن تولیب
کېلدی وقت روسلرگه پرچمی کېتسه
باش هدفلریدن نېچی آی ییتسه
 
اۉینه لدی بیر اۉیین گۉزل ایلسین دېب
قۉییلدی برنامه گۉزل کېلسین دېب
ایچیلدی شرابلر گۉزل قیلسین دېب
پرچم نینگ لیدری بۉلدی دیپلمات
پلانینگ نفعی گه بۉلیب شیرین تات
 
پرچمی اییریلدی سیاسی قۉلدن
کېتیلر اوزاققه بیر تازه یۉلدن
اۉینگه توشتیلر عقلسیز چۉلدن
اېریشدی شاگردی گۉزه ل پلانگه
پرچم نی قووب او، اۉزه ل شانگه
 
بو اېدی دسیسه بیر ایکّی یوزلی
امین نینگ بختیگه بیر ایکّی سۉزلی
امین نی الده تیب ایری بیر کوزلی
ایتیلر امین گه اۉزینگ بویوک سر
تره کی یۉق بۉلسین کیرگین بویوک در
 
ترقه لدی اینجه دن گۉزل بیر پلان
هدفیم روسدن دیر گۉزل بیر نشان
امین نی خان قیلیب گۉزل او بیر شان
ایتمه دن ایتیلر خان لیک نی بېریب
سېن اۉزینگ لیدر دېب عقلیگه کیریب
 
کارمل بیکله دی کېلسین زمان دېب
شاگردی اۉلدیرسین بو بیر نشان دېب
اۉلدیردی شاگردی بو بیر دوران دېب
اېریشدی دوستلری یری پلانگه
هدفیم روسلر دیر بویوک نشانگه
 
مریم ـ 90
 
بیر ایچیم سوو کبی حیات بېردی او
گۉزل او کۉزیدن نازگه کیردی او
باغچه دن دسته گل مېنگه تیردی او
یۉقاتیم بختیمگه مېن ایته ی اوندن
تراژید داستان نی گۉزل سمندن
 
ایلیلسه بهاردن گۉزل بیر هوا
مریم او اېدی گۉزل بیر سوا
آلبیدی دلیم نی بۉلبیدی دوا
خاطره قالگن دور اونینگ دوردن
ایته من داستان نی هفت ثوردن
 
شاگردی اۉلدیردی بویوک استاد نی
بیلمه دن روسلرنی بیلمه ی اسناد نی
ایتی او کۉرگین سېن مېندن شاد نی
بوغدیردی استاد نی شاگردی بۉلیب
بیلمه دن پلان نی عقل نی یولیب
 
او اېدی بیر خوانخوار یامان بیر خونخوار
مقصدیم امین دیر عقلی اېدی تار
رسوالیک دور ده یشم اوزی قار
اۉلدیریب استاد نی تخته گه اولتیردی
روسلرنینگ اۉینیگه عقل سیز کیردی
 
   آگاهلنتیریش:
   تره کی دور ده مینگ بیر ظلم بۉلدی. قاعده قانونلر که دولت و ملت اوچون یره تیلگن اېدی، تره کی همه سی نی بوزیب بیر قوس نی کېلتیردی؛
خدمت قیله من دېب، بېلگیسیزلیکدن.
حفیظ الله امین تختگه اېریشگندن کېین، اوشنده ی ظلم نی ادامه بېردی.  
اۉرنک بېرسم، اگر او پیتلر، شو حاضر تیریک بۉلگن خلقیلرنینگ بیر فکری نی بیر کیشی ایلشتیرسه اېدی، (انتقاد قیلسه ایدی) او کیشی اۉلیمگه محکوم بۉلیدی. حق حقوق هیچ کیمگه بېریلگن اېمس اېدی. یعنی دولت تروری افغانستانگه حاکم اېدی.
 
بو اۉیین اۉینه لدی تۉرت و بیش بۉلیب
بیر ایکّی اۉینه لدی ذکادن تولیب
ملکیمده خلقیم نینگ عقلی نی یولیب
بیر عبرت بۉلییکن خلق ساده بۉلسه
لیدری اۉلییکن بې فایده بۉلسه
 
او دور باشلندی تۉرت بیش آی اوچین
ایته من عزیزلر ایتکنلریم چین
قالمه دی خلقیمده حتی بیر خورجین
اوریلدی ایزیلدی آواره بۉلدی
خلقیمدن ایته من بې چاره بۉلدی
 
قدرت نی آلسنگ ـ ده ایش آسان اېمس
بیلمسنگ او ایش نی او بیر شان اېمس
بیلمه دن یوروسنگ او بیر کان اېمس
ملکیمدن چیقتیلر تۉرت بیش ظالملر
آلدیلر قدرت نی بېریب ظلملر
 
بو دور زمانی البته اۉتتی
ینگی دور زمانی تقویم نی توتتی
امین دېب او بلا اجل نی یوتتی
بو دور خلق اوچون بۉلدی آزمایش
اشغال نینگ پلانی بۉلدی آرایش
 
   آگاهلنتیریش:
   تره کی بیر ییلدن کۉپراغ قدرتگه قالدی. بو قیسقه زمانده افغانستانینگ یوز ییللیک سیستمی نی بوزدی. بوزدی لېکن بیر نرسه نی توزتالمه دی. چونکه بجرو و کیشلیک استعداد اونگه یۉق اېدی، لېکن خدمت قیله من دېب کېلگن اېدی. اوندن سۉنگره حفیظ الله امین اونینگ شاگردی، مسکونینگ اۉینیگه الده نیب، او نی اۉلدیریب، جمهور رئیس بۉلدی. او جمهور رئیس بۉلگندن سۉنگره، او مشهور دوستلیک پیمان نی امضاله دی.
او پیمان حقوقی نگاه دن، مسکونینگ قۉلی نی افغانستانگه کیرماق اوچون آچیدی و آچتی!
یالغان بیر تهمت نی حفیظ الله امین گه قیلیب، حفیظ الله امین نی مسکو اۉلدیردی و افغانستان نی اشغال قیلدی.
(حفیظ الله امین و نورمحمدتره کی بیر ییل ییتّی آی حکومت قیلدیلر؛ بولرنی مونچه زحمت و یامانلیغی نینگ نتیجه سی، قیسقه دور اقتدار و اۉلیم بۉلدی.)
ببرک کارمل و باشقه پرچمی لر که مسکو گه ییغلگن اېدیلر، مسکو بو پرچمی لر نی قدرتگه کېلتیردی.
حفیظ الله امین مسکو گه وفادار اېدی و اۉلگنیچه وفادار قالدی.
حتی شوروی نینگ عسکرلری اونینگ قصری نی محاصره قیلیب، اونینگ تامیگه گیرگن پیتده هم، او روسلرنی اۉزیگه دوست بیلگن اېدی!
حتی مرمی باشیگه یېمسدن اول، تلفن نی آلیب روسلرگه تلفن قیلماقچین بۉلگن؛
یاردم کېلسین دېب.
تلفن کیسیلگن اېکن. او، او پیت بیلگن، روسلر دوست اېمس دشمن!
او، او پیت قرشی سیگه روس عسکرنی کۉرگن. او روس عسکر اتومات سلاح بیلن اونی اۉلدیرگن.
امین اۉلگندن کېین، ببرک کارمل یالغان ایتیب، اونی امریکانینگ خاص آدمی اېدی دېب، تبلیغ قیلدی لېکن، هیچ بیر زمان خلققه بیر سند بېرالمه دی؛
بو داستاندن ایشتینگلر بو حکایه نی.
 
گپ بېردی امین نی سېن دوستیم دېیب
امضا نی آتتیردی سېن مېنیم دېیب
کېله دی کمکلر بو سیستیم دېیب
آتیلدی امضاسی اۉلیمی اوچین
بیلمه دی او ساده ایتگنلریم چین
 
امضاسی آتیلدی بیر دوستلیک اوچین
ولېکن برنامه بیر باشقه چین
بیلمه دی او امین بۉلدی او خورجین
کېلدیلر بیر ایکّی آله ی سېنی دېب
کۉره سن سېن مېنی اېندی مېنی دېب
 
   آگاهلنتیریش:
   شاه دوره نینگ سۉنگ ییلریده، افغانستانگه گۉزل بیر کلتور و مدنیت کېلگن اېدی. او دوره ده افغانستان دموکراسی سی شاه نینگ خاص علاقه سی بیلن یره تیلگن اېدی. محمدداوود کمونستلر بیلن یقین لشیب، کودتا قیلدی و دموکراسی دوره نی توبیدن یۉقاتتی. اوندن سۉنگره خطاسی نی بیلیب کمونستلردن اوزاق لشکنده، مسکونینگ یاردمی بیلن ایکّینچی کودتا محمد داوود نیینگ اوستیگه، کمونیستلر بیلن بۉلدی. اونی، عایله سی بیلن اۉلدیردیلر. او تاریخ مینگ اۉچ یوز و ایلی یېتّی اېدی، او کودتا انقلاب هفت ثور دېب حافظه لرگه قالدی.
او کودتا نی خلقیلر و پرچمیلر، بیرلشیب قیلدیلر. خلقیلر و پرچمیلر کمونست عقیده دن اېدیلر. کمونست دېگن عقیده خداوند نی بارلیگی نی قبول قیلمیدی. اولر خلقدن مال ملک نی زور بیلن آلیب، هر نرسه نی دولتی توزتیلر. اولرنینگ کافر بۉلگن عقیده سی و ظلم ستمی، ایچ اوریش نی باشلتتی.
اولرنینگ ظلمیدن مجاهد دېگن گروپ اۉرته گه چیقتی. او زمان طالب دېگن گروپ یۉق اېدی.
اولردن قدرت کېتکنده، اولر اروپا امریکا گه قاچتیلر. شمال افغانستانده کی ادبیات استادلری، عارف عرفان دېک یاززرلر و قیسقه قیلیب ایتسم، قلمی بار کیشلر که ایلی یاشدن عمرلری اۉتکن، او گروپدن بۉلگن کیشلر دیر، چونکه شمال افغانستاندن، قلملی بیر مجاهد یا بیر طالب چیقمه دی. 
مسکونینگ علیحده بیر برنامه سی بار اېدی، هدفی افغانستان نی اشغال قیلماق اېدی.
مسکو خلقیلر و پرچمیلرنینگ رهبرلری نینگ اوستیگه اۉیین اۉینهب، باشده قدرت نی خلقیلرنینگ رهبری گه بېردی و پرچمیلرنی اوزاقلشتیردی. اوندن سۉنگره او رهبرنی شاگردی تامانیدن اۉلدیردی و اوندن سۉنگره او شاگردن مهر امضا نی آلیب، او شاگردنی اۉلدیردی و پرچمیلرنی کېلتیریب قورتگه یېرلشتیردی و افغانستان نی اشغال قیلدی لېکن اوریش ایچیگه اۉزی توشدی.
 
مریم ـ 100
 
کېتینگ سن یشمدن آنگلم قالمه دی
پنجره م قویاشدن یاقتی آلمه دی
سعادت بختیمگه بخت نی سالمه دی
ایته من داستان نی او خاطره دن
شاد بۉلسین روحینگ دېب بۉلگن یره دن
 
نفسم سینه مدن کیسیلگن کبی
سېن یۉق سن یانیمده غم ایلگن کبی
بیلگین سن هو گلم مرگ کېلگن کبی
عبرتلی داستان دور ایته من بو نی
خلقیمگه بیر خدمت اېته من بو نی
 
ایشانمه هر کیمگه حیات دور ده
یېمه سن نانینگ نی هر بیر آخور ده
بیلگین سن ظفرینگ آخر دور ده
سوپ ایچه ی دېب امین آغزی گیج قالدی
روس آشپزدن کېلدی او هنر سالدی
 
قصریده تۉپلنتی او کون بار اېدی
حیاتی او اوچون گۉزل یار اېدی
مثل یکه روزگاری بیر بهار اېدی
اون آلتی باش آدم سیاسی لیدر
توپلندیلر قصرده هر بیری اکبر
 
تۉپلنتی پاشلندی او ییر ده بیتتی  
روسلردن وعده نی بیر بیر ایتتی
بیلمه دی اویین نی عقلدن قیتتی
روسلرنی تنیمه ی خیانت ییدی
ییدی او اویین نی ییماغدن توییدی
 
اېدیلر تسلیم لر عقل و ایمان له
قولاغلر فرمانده نام و نشان له
کېتبیدی آزادلی خان و شان له
سفره گه اولتیریب بیکله دیلر نان
روس آشپز قۉلیدن ایچتیلر قان
 
آشپزدن سوپلری بیر ایکّی کېلدی
او آشپز هنر نی اولرگه ایلدی
خبرسیز آله ی دېب بی هوش قیلدی
گیج بولدی آغیزلر او سوپدن بولدی
آنگلری عقل گه قرهب کولدی
 
   آگاهلنتیریش:
   امضا آتیلگندن کېین، بیروی سیاسی بیلن قصرده تۉپلنتی یاپه دی. تۉپلنتیده مسکونینگ وعده لری نی بیرته بیرته ایته دی. امین ایته دی: «وعده بېریلدی، قنچه که ویتنام اولکه سی شورویدن یاردم آلگن بۉلسه، او مقداردن کۉپراغ افغانستان شورویدن یاردم آله دی»
یعنی مسکو، امضانی آتتیرگن کون، امین گه بو وعده نی بېره دی!
او امضا آتیلدیکدن سۉنگره، شوروی نینگ عسکری قوتلری، یاردم بېره میز دېب، افغانستانگه کیره دی و اوشه کون یاردم اوچون کېلگن عسکری بیر قوت، امین نی اۉلدیرماق اوچون اونینگ قصریگه کېله دی. امین مسکونینگ نیتیدن خبرسیز، حزب نینگ بیروی سیاسی دېگن عین یوکسک رتبه لی رهبرلری نی، اوشه کون، قصرگه چقیریب، دعوت بېره دی. دعوتدن اول جلسه دایر قیلیب اولرگه مسکونینگ وعده لری بیلن، امضا بۉلگن سنددن بېلگی بېره دی. او دعوتده، ازبکلریمیزدن عبدالحکیم شرعی جوزجانی هم بۉلگن. چونکه جوزجانی بیروی سیاسی گه بۉلیب، امین نینگ عدلیه وزیری اېدی. امین نینگ آشپزی و بیرینچی درجه ده سقله یتکن مخصوص تیمی، روسلردن اېدی.
آشپزی شوروی نینگ استخباراتیدن، کودتا گه رل اۉینه گن کیشیلردن بیری سی بۉلیب، میدانگه چیقدی.
میدانگه، نې زمان چیقدی دېسنگلر، شوروی سیستمی بوزیلگندن سۉنگره، روسیه استقلال نی اعلان قیلدی. روسیه نینگ استقلالی اعلان بۉلگندن سۉنگره، روسلر کمونستلرنینگ قیلگن خیانتلری نی بیرته بیرته افشا قیلیدیلر و بو حادثه نینگ حقیقتی نی سوو یوزیگه چیقردیلر.
بو خیانت افشا بۉلگندن کېین، مخصوص تیم نینگ باشی و باشقه کیشیلر که جمهور رئیس نینگ اۉلیمیگه رل اۉینه گن اېدیلر، بیللی بۉلدی. بولردن بیر ازبکستانلی قوماندان بی بی سی گه معلومات بېردی. او کون جمهور رئیس امین نینگ خانیمی و قیزی و امین نینگ وزیر خارجه سی نینگ قیزی هم بی بی سیده اېدی.
(او بېلگی، سندلر بیلن، مادر دېگن پارسچه کتابیمگه یازیلگن!)
  
   جلسه دن سۉنگره باشده سوپ نی کېلتیرگن. سوپ نینگ ایچیده هوش سیز قیله یتکن دارو نی قوشگن اېکن. بولر سوپ نی که ایچه دیلر، آغیزلری گیج قالب بې هوش بۉله دیلر.
 
هنرلی آشپزدن بۉلدی بولر قاق
اعتماد قۉلیدن سیندی قۉل آیاق
عقلدن قره سنگ عقل سیز تاق
او آشپز روسلردن بیر جاسوس اېدی
عقل سیز امین گه ساده روس اېدی
 
بیر توله ی عسکرلر کیردی قصرگه
روس و ازبک اېدی کیردی درگه
اۉلدیره ی امین دېب عقلسیز سرگه
قالدی او خبرسیز اۉز عقلی بیلن
اۉلدی او عقلسیز اوز دخلی بیلن
 
بیر ایکّی فیر نی دشمنلر قیلدی
امین نینگ باشیگه اۉلیم نی ایلدی
اۉلدیره ی امین دېب اجلی کیلدی
او اثنا او امین هوشگه کېلبیدی
او جناب روسلرگه تلفن قیلبیدی
 
   آگاهلنتیریش:
   قصر محاصره بۉلیب، اۉلیم امین نینگ یانیگه یېتیشگن اېدی. عزرائیل، ایشانگن روس دوستلری اېدی. او ساده امین حقیقتدن خبرسیز، تلفن نی کوتریب، یاردم آلماق اوچون روسلرگه تلفن قیلماقچین بۉلگن، کۉرگن تلفن کیسیلگن؛
دشتقریدن امینگه یاردم کېلمسین دېب کیسگن اېکنلر.
 
مریم ـ 110
 
کۉنگلیم نینگ مرهمی بیر کولیب کېلسنگ
یره مگه مرهم نی بیر سورتیب ایلسنگ  
بو هوس بو دنیا نی بیرم قیلسنگ
ایته من گلم سېنگه بو بۉلگن بو داستان نی
اېشیتکین خلق بیلن سن بو بۉلگن غمستان نی
 
باترکن افقدن او آقشام قویاشی
قویبېریب کېتینگ سن قالمه دی داشی
خام قالدی بو عشق نینگ بیلگین سن آشی
چاره سیز ایته من دل و جگردن
سیزلرگه بو پند نی بو پرگردن
 
تلفن نی کوتریب روسگه زنگ اوردی
باقتی که کیسیلگن هوش آنگگه سوردی
بقیردی چپ راست تعجب له توردی
ایشاندی بیلدی او اصل دشمن نی
غور اوردی بیلدی او اصل او شن نی
 
او زمان عقلی بیلن دشمن نی کۉردی
اجلگه عقلی بیلن جانی نی سوردی
توشدی او پای اوچیده روس اورده توردی
ساده دل قربان بۉلدی عقل خام بیلن
اۉزی کېلگین دېبیدی او بدنام بیلن
 
او کون بیر دور بیتدی وطن سیاستیدن
لېکن ینگی آچیلدی میهن سیاستیدن
بېگانه قۉلگه توشیب بې دین سیاستیدن
امین دېگن او ظالم توپراق تگیگه کېتتی
کارمل دېگن ظالم باش کرسی گه اولتیردی
 
امین توپراققه کېتتی کارمل دن سېس چیقدی
سیا نینگ آدمی دېب اوندن نامی نی ییقدی
بیر سورو یالغانلرنی خلق عقل یگه تیقدی
بیر ایکّی دېب باشله دی مینگ بیر یالغان گپلرنی
سۉکیش نی رواج بېریب بې آب شان گپلرنی
 
   آگاهلنتیریش:
   حفیظ الله امین، جان بېرگینچه قدر، مسکوگه وفادار قالدی. او، او وفادارلیگی بیلن جان بېردی.
لېکن اوشه کوندن باشلب، اونی «سیا» نینگ جاسوسی اېدی دېب، تبلیغ قیلدیلر!
قبول قیلینگ افغانستان خلقی جوده ساده خلق!
بو ساده خلق بو تبلغ نی یېدی. بو تبلیغ سبب بۉلدی، امین، امریکا جاسوسی شکلده حافظه لرگه قالدی.
کارمل اوشه کون تاشکند دن گپیریب، اۉزی نی حزب نینگ رئیسی و انقلاب نینگ رئیسی یعنی جمهور رئیس دېدی.
او کوندن کارمل نینگ اقتداری باشلندی.
کارمل کتابی بیر لیدر اېدی. یعنی خلق ایچیدن اوزاق، کتابلرنینگ منطقیگه تسلیم بۉلگن بیر لیدر اېدی. او جوده رادیکال و آغزی بوزوق لیدر اېدی.
او اېدی، سۉکیش سیاستی، افغانستانگه رواج تاپدی.
قنده ی که حفیظ الله امین نی یالغان گپلر بیلن نام بد قیلیدی، اوشنده ی همسایه اولکه لرنی، غربی اولکه لرنی، عرب اولکه لرنی، چین اولکه سی نی، قیسقه قیلیب ایتسم، شوروی گه یقین بۉلمگن اولکه لر نی، هر تورلی نا مناسب گپلر بیلن بدنام قیلماققه حرکت اېتدی.
او، اونینگ بیلن همعقیده بۉلمگن کیشیلر نی ارتجاع دېب تبلیغ قیلدی. او بو سیاستی بیلن افغانستان گه سۉکیش، یامانله ماق، یالغان ایتماق و آق قاره کۉرماق سیاستی نی رواج بېردی.
او بو یامان سیاست نینگ اوستیگه اونچه ایشله دی، بو سیاست افغانستانینگ خلقی نینگ ذهنیتی نی اسیر آلدی. بوکون سۉکیش، یامانله ماق و قضیه لرنی آق قاره شکلده کۉرماق، خلقیمیزنینگ بیر کلتوری بۉلگن.
بو کلتور طالبگه فایده کېلتیریب، افغانستان نی طالبگه بېردی.    
 
   نوت: یریم عصر دنیا دولتلری نینگ سیاسی اۉیینلری و دنیا دولتلری نینگ پیسلیکیری، افغان خلق نی دشمن گه قرشی اویریملشتیردی.
ساده خلقدن شیطان یره تتی.
بولرنینگ ایچیدن کمونستلرنینگ هر بیری سی نی، بیر ذکا شیطانی یره تتی. ناتو و امریکا نی طالب اینمه دی بولر رسوا رذیل قیلدیلر. 
 
مسکو اۉیین اۉینه دی بو ساده لرگه قرهب
بو ساده لرگه قرهب اۉز ساچی نی ترهب
بیر نېچه ساده بیلن پلان لری یرهب
کارمل گپگه کیریب باشله دی یامانلیگنی
مینگ بیر یالغان نی ایتیب آشله دی یامانلیگنی
 
دست نشانده او بۉلدی روس خدمتیگه کیردی
وطنینگ قدیریگه سیه تاریخ نی بیردی
وطن نی روسگه ساتیب نام نیک لیک نی قیردی
اۉیله مه دی خلقیم نی وجدان نی خائن قیلیب
روسیه نینگ خواستیگه غلام لیککه ایلیب
 
ساتیلدی جان وطنیم بار یۉکی بیلن بیردم
روس دېگن اجنبی گه یېر کۉکی بیلن بیردم
ییغله دیلر مردمیم غم ملکی بیلن بیردم
ساتی او خائن بۉلیب وطن نی اجنبی گه
حیا قیلمه ی کولیب میهن نی اجنبی گه
 
کیلیب روسلر آلدیلر برچه وطن نی بیردم
قوت بیلن آلدیلر جاناندن جان نی بیردم
تانک توپ لری بیلن نام شن نی بیردم
اوندن سۉنگره باشلندی ایچگری گه اوروشلر
یامان یخشی نی یېدی یامان بۉلگن توروشلر
 
   آگاهلنتیریش!
   ایچ اوروش تره کی بیلن باشلندی لېکن شوروی کېلگندن سۉنگره، اېسکی اوروشلر اۉینچاق بۉلدی یعنی اۉن قتدی اوروش باشلندی.
 
مریم ـ 120
 
بیر بهار آقشامی کۉز ایلدی صنم گه
سېونجلی بیر آتش توشدی کوز نم گه
ایتیم مېن اۉله ی من دېب بو گۉزل شبنم که
آلدیلر گلیم نی ایته من اوندن
بو الم غمیم نی اېشتینگ مېندن
 
او گۉزل ایچیم سوو بهاردن اېدی
تیتره گن یوره ککه گلزاردن اېدی
عشق دېگن بو حسیم او یاردن اېدی
ایته من او یاردن غملی داستان نی
پند آلیب اېشیتینگ گلدن نشان نی
 
روس بۉلدی افندی هر یېرده بادار
هر یېرده اولردن بیر حکمدار
اېگیلدی بیزم کی لر اولرگه بۉلیب زار
قالمه دی دولت، کېتتی صلاحیت
کارمل قۉلیدن کیلدی بو آیت
 
   آگاهلنتیریش:
   « روس بۉلدی افندی» دېب، یکه روس خلقی نینگ اسمی نی یازگن من، چونکه شعرده باشقه امکان یۉق!
هدف بو مصره ده، شوروی کمونستلری دیر. شوروی کمونستلری هر خلقدن اېدیلر. شوروی دولتی اۉن بیش جمهوریت نینگ اتفاقیدن توزلگن بیر دولت اېدی و دولت نینگ باشیده، کمنونست حزب اقتدار ده اېدی. افغانستان نی کمونست حزب آلگن اېدی. هدفلری کمونست سیستم نی افغانستان گه کېلتیرماق اېدی.
 
بیر گروپ ساده لر پرچمی اېدی
کمونست بو ساده لر عجمی اېدی
سیاستدن اوزاق خلق غمی اېدی
قیردیلر و قیردیلر وطن نی وطن دېیب
بوزدیلر و بوزدیلر مهین نی میهن دېیب
 
   آگاهلنتیریش:
   خلقیلر یا پرچمیلر، بولر تیلده وطنپرست اېدیلر و او حسگه صمیمی اېدیلر لېکن تجربه سیز اېدیلر.
اولر قشلاق قصبه دن دولت اوستیگه کېلیب، سیاست اۉینه دیلر. اوینه دیلر امّا بوزدیلر.
 
ببرک کارکل کتابدن اېدی
کتابدن چیقرسنگ بیتابدن اېدی
حقارت آغیزده بې آبدن اېدی
خلق ایچی گپلرنی بیلمی دی هیچ او  
خلق عقل نی کۉزگه ایلمی دی هیچ او
 
   آگاهلنتیریش:
   هر لیدر اگر خلقدن اۉرگنیب خلققه خدمت قیلمسه، مظفر بۉلالمه یدی!
 
او زمان توشونچه مارکسیسم اېدی
سیسملر کۉپ اېدی تۉپلم غم اېدی
خلقیمگه بو گپلر بیر الم اېدی
عقلدن قاچدیلر یبانچی بۉلیب
خام اېدی پیشمه دن عقل نی یولیب
 
مارکسیستلی توشونچه او بلا بۉلدی
منطقسیز آدم گه او اعلا بۉلدی
کارمل دېک قوُل گه او دوا بۉلدی
مصیبت یایلدی او توشونچه دن
غم بۉلیب پیشدی او یامان کېچه دن
 
سکه نینگ بیر یوزی مجاهد اېدی
ویران کار گروپگه او عاید اېدی
عقلسیز ایشلرگه خلق شاهد اېدی
بوزدیلر وطن نی فکر قیلمه دن
ادب لی هدف گه فکر ایلمه دن
 
خلقیم نینگ کونیگه قیامت کېلدی
یخشی لیک جایده یامانلیک قیلدی
بیر سورو یامان ایش تقدیرگه ایلدی
ایکّی تاش آره سی توشدی بو خلقیم
ایزدیلر خلقیم نی دردبدر حقیم
 
جهادی پرچمی ایکّی رنگ اېدی
ویران کار انسانگه او بیر بنگ اېدی
باطندن ایکّی سی بیر آهنگ اېدی
یایلدی خراب ایش بو ایکّی سیدن
پیشمه دی خلققه کیش بو ایکّی سیدن
 
مریم ـ 130
 
قیرق چراغ نی آسسه لر عشق دېگن یۉلگه
بیر پری بیر جنتدن کېلسه بو قوُلگه
مېن گلینگ دېب ایتسه او آتشلی دولگه
پری دېک پری کېلدی یشیل کۉز بیلن
مریم مېن دېب ایتدی گۉزل سوز بیلن
 
اېشیتینگ بو داستان نی او گۉزل گلدن
قنده ی دوست بۉلیب اۉلدی اېندی بو دلدن
بو عبرتلی داستان نی اېندی سنبلدن
او گۉزل بیر گل اېدی یشیل کۉز بیلن
بو جانگه جانان اېدی تاتلی یوز بیلن
 
او زمان او دور اېدی کارمل تختده
خلقیم نینگ سیه بختی او قاره بختده
جوانلیگیم باشلیغی خام بیر درختده
بیر کۉریب عاشق بۉلدیم یۉلیگه توشدیم
تا که گپیردی مېن له خام اېدیم پیشدیم
 
   آگاهلنتیریش:
   بو حکایه مریم اسمیگه یازیلدی. حکایه نینگ باشیده، قنده ی دوست بۉلگن نی یازدیم لېکن حکایه کارمل نینگ دوره سیده رخ بېردی.
یعنی او دوره ده بۉلیب اوتتی لېکن، اونینگ اوچون شعر ایتیش و یازیش بیر توش کۉریش بیلن باشلندی.
مریم زمان زمان توشیمگه کیریدی، مسکو، روسیه نینگ پایتختیده ایش قیلیدیم بیر کېچه توشیمگه کیریب، شعر ایتکین دېب یریم یوملاق بیر حادثه بۉلدی. اوندن کېین بو رویا نیچه مرته تکرار بۉلدی. مېن اېسه بیر آنگلم چیقرالمه دیم. بیر کون قلم نی آلیب اونینگ آتیدن بیر نرسه یازدیم خوشیمگه کېتتی اوندن سۉنگره دوام اېتیم روح و روانیم شاد بۉلدی.
قیسقه قیلیب ایتسم، هر یازودن که کیف آلدیم، ادامه بېردیم!
حیات طرزیم که یازرر و شاعرلیک بیلن علاقه سیز اېدی، شاعرلیک و یاززرلیک دنیاسیگه توشیب قالدیم. قلم نی که قۉلگه آلیب یازماققه باشله سم، او کۉزیم نینگ اۉنگیده و کلمه لر تیلیم نینگ تگیده، جمله لرنی تاتلی توزتماق اوچون اۉینه یشگه کیره دیلر؛
حیاتیم نینگ سِری.   
اېندی قنده ی شهید بۉلگن نی یازیب، بۉلگن سیاسی حادثه لرنی اونگه ایتیب، خلققه ایتیشتیره من.
 
او زیبا بیر گل اېدی دلگه او سنبل
دلگه تېنگریچه اېدی دینگیزگه ساحل
عشق دېگن بو بلاگه گوزل منزل
یاقتی کویدیردی او گل اۉز نازی بیلن
کیم بو سرسری دېدی اۉز سازی بیلن
 
گل اوسه تاغ اوستیده اوزاقده بۉلسه
قره سنگ بارالمسنگ او سېنگه کولسه
چاره سیز سېن ییغله سنگ، غم کېلیب یولسه
آی لر اوره ش دیم اونگه او قره مه دی
غم آلگن بو دلیمگه او سیره مه دی
 
آی لر اۉتتی بو حال له بۉلدیم مېن کباب
او پری نینگ قۉلیگه بیر اۉیینگه باب
ییغله دیم یاش آقردیم مېن بۉلیب آب
سۉنگیده دل کویدیردی سرسری دېیب
سرسری له گپیردی مېن پری دېیب
 
او گۉزل پری اېدی جنتلی پری
مریم اسمی اېدی طلا نینگ زری
گۉزل لرنینگ ایچیده او بیر برتری
آشنا و دوست بۉلدیم من دلدن بیریلیب
کینجلیگیم نینگ دوریده دلدن تیریلیب
 
کېچه کندوز فکریمگه او حاکم اېدی
اونگه قوُل بۉلماغلیگیم بیر حکم اېدی
چونکه روح و روانگه او بېگم اېدی
بیر کون کۉرمسم دلدن کۉز یاش توکیدیم
دل و جگر قان قیلیب غم نی ایکیدیم
 
نامه یازدیم خط یازدیم اۉنلرچه یازدیم
هر بیر جواب کېلگنده خوشلیکدن آزدیم
بېله یوروگن پیتلر عشق نی مېن قازدیم
قیسقه بۉلدی بو بختیم کېلمه گن تختیم
پرچمی او دوره ده او گۉزل وقتیم
 
حیات بیر معما اېکن اچّیق شیرین تات
بیر کون کېلیب کېتیکن معمالی حیات
اگر بېلسنگ قدری نی او بیر التفات
خام اېدیم بو حیات ده اوره شدیم پیشدیم
تا که پیشگن نی بیلدیم نېچه بار شیشدیم
 
مریم ـ 140
 
اېندی ایته ی مېن سیزگه او حادثه نی
قلبدن چیقریب ایته ی خراب یره نی
اولکه ایچیدن مثال دل کوفته نی
هر تورلی ماتم اېدی هر بیر زمینده
خلقیم پریشان اېدی بۉلمگن تینده
 
هر کون راکت کېلیدی الله اکبر دېب
جان نی جاندن آلیدی بو بیر خبر دېب
انسانلیک نی اۉلدیریب بو بیر بربر دېب
اشرار اوریدی راکت مجاهد دېب بیز
قنچه که اۉلدیرالسک او جهادیمیز
 
دولت اوریدی خلق نی توپ و تفنگ له
کلتور اۉلبیدی او وقت یامان فرهنگ له
ایکّی بلا بیر بۉلیب یامان آنگ له
نه جهاد درست اېدی نه دولتده یۉل
یشیل لیکلر اۉلبیدی هر یېر قاره چۉل
 
   آگاهلنتیریش:
   مجاهدلر تاغ تاشدن شهرلرنی راکت بیلن اوریدیلر. هر مجاهد کۉزنی یومیب اوریدی.
قه یېرگه تېگه تېگسین اېدی!
دولت اېسه، عسکری اوچاق لر و توپ تانکلر بیلن قشلاق قصبه لر نی اوریدی. منطق عینی اېدی «قه یېرگه تېگسه تېگسین اېدی!»
ایکّی تامانده، اوروش اخلاقی دېگن بیر اخلاق یۉق اېدی چونکه انسانلیک اۉلگن اېدی.
 
شهر ده کی انسانلر کمونست اېدی
مجاهدنینگ ذهنیگه بو درست اېدی
هر ابلیس بو ایشده یخشی مست اېدی
الله اکبر دېب اوریب اوریدی خلق نی
گناه گه قره می او اوریدی حق نی
 
دولت اوریدی خلق نی بولر اشرار دېب
قیشلاق و قصبه نی بولر جبار دېب
منطق نی قۉلدن بېریب بو بیر قهار دېب
ایزیلگن اېدی خلقیم بلا ایچیده
چاره سیز قالگن اېدی دردنینگ اوچیده
 
تۉرت بیش نابکار آدم فیر قیلیدی
قیشلاق ایچیگه کیریب غم نی ایلیدی
دولت دېگن او ذاتدن جواب کېلیدی
دربدر اېدی خلقم منطق سیزلی اوچیدن
هر پیت المدار اېدی مصیبت نینگ ایچیدن
 
بیر کون بیر راکت کېلیب بیزیم شهرگه توشدی
حیاتیم نینگ امیدی قاره زهرگه توشدی
گۉزل گل نینگ یانیگه تاتلی جوهرگه توشدی
اوردی دل و جگرنی  اشرارلرنینگ راکتی
آلدی گلیم نی مېندن اشرارنینگ فلاکتی
 
   آگاهلنتیریش:
   بیر کون سرسری راکتلردن بیری سی، شهرنو ده، مریم نینگ یقینیگه توشدی. او کون مریم بیلن قیرققه یقین انسان اۉلیب زخمی بۉلدی. مریم زخم لی شکلده شفاخانه گه انتقال بېریلدی لېکن او زیبا گل سۉنگ نفسی نی، آرزو هوسلری نینگ ایچیده، جوده تراژدی شکلده بېردی.
او حادثه مېنیم اوچون روحلی و روانلی بیر ییقیم بولدی.
اگر او حادثه بۉلمه ی، مریمدن اییرلگن بۉلسم اېدیم، هیچ بیر اثری بۉلمیدی بو دوستلیک نی!
او حادثه، اونده ی اثر تشله دی، بیر تورلی عقلیمدن و حیاتیمدن چیقرالمه دیم؛
ـ دکترلردن دارو یاردمی آلیب آیاققه توردیم.
مریم اېپ رویامگه کیریدی، مسکو ده ایشده اېدیم نېچه کېچه اونی توش کۉردیم.
قنده ی بۉلسه بۉلدی او توشلردن سۉنگره قلم نی آلیب شعر یازماققه باشله دیم؛
ـ خوشیمگه کېتتی.
اوندن سۉنگره قلملی ایشلریم روحیمگه حضور بېریب، مېنی یازماققه تشویق اېتتی؛ نتیجه: یوزلرچه مقاله و کتابلر بۉلدی و ایکّی تیلده بۉلدی و دوام اېته دی.     
 
قان بۉلبیدی هر یېری او پری گل نینگ
جنت کېتیب جهنم خوش گل منزل نینگ
آه اۉلسم اېدی اونگه تیلی بلبل نینگ
قاره کون کېلدی داشگه ییغله گن باشگه
قان توکیلدی یوره کدن هر دامله یاشگه
 
قیریلدی امیدلریم سیندی یوره گیم
کېتتی جنتلی گلیم او گۉزل ملکیم
روح و روان بوزیلدی قالمه دی یوکیم
مثل یکه بې کس بۉلدیم کسل بۉلیب من
او گلیم نینگ غمیدن غمدن تولیب من
 
هر کونیم کېچه بۉلدی ایچگه اوره لدیم
عقلیم نی قۉلدن بېریب یامان تره لدیم
روح و روان بوزیلیب غمدن یره لدیم
او بیر قیامت اېدی قنده ی ایته ی من؟
چاره سیز قالگن اېدیم نیمه اېته ی من؟
 
مریم ـ 150
 
یۉق بۉلدی امیدلریم سینگن یشمیم
قاره بۉلدی روزگاریم هر لحظه دمیم
آقدی کۉزلردن یاشیم او بویوک نمیم
مجاهدنینگ قۉلیدن قربان بۉلدی پری گل
کمونستلر دوریده ویران بۉلدی او سنبل
 
اېندی ایته ی سیزلرگه بۉلیب اۉتکن بیر سِر نی
نېچه آی لیک دوستلیگدن بو رمز و بو اسرار نی
باشگه کېلگن بو غمدن بویوک بۉلگن اثر نی
سره دن دوستلیک اېدی بیر نېچه آی لیک
هر کیم یشه یدی بونی بو کیچیک بای لیک
 
نیمه قیلسه او قیلدی او اۉلیم قیلدی
بیر راکت نینگ ظلمیدن کېلگن غم قیلدی
باشگه توشگن بو غم له بو الم قیلدی
تاثیر تشله دی مېنگه اصل او اۉلیم
بۉلمسه بیر دوست اېدی او زیبا گلیم
 
هر کیم جوان بۉلگنده عشق نی تره یدی
ساده یوره گی بیلن قیزگه قره یدی
مېن عاشق بۉلگن من دېب قیزگه سیره یدی
ایرکک بۉلسه ـ ده بو بار خاتین بۉلسه ـ ده
طبعیت نینگ قانونی هر کیم کولسه ـ ده
 
مېنیم که او مثالی بیر یشه م اېدی
بلکه راکت کېلمسه ساده دم اېدی
ساده او بیر دل اوچون کۉزگه نم اېدی
هر نیمه قیلسه قیلدی او راکت قیلدی
عاشق قیلیب او مېنی تاریخگه ایلدی
 
اېندی اۉیله نگلر دوستلر بویوک اسرار نی
مېن گلیمدن ایته من بۉلگن بو سِر نی
عبرت بۉلسین دېب خلققه بۉلگن اثر نی
هر بیر اۉلیم کېلگنده تاثیر تشله دی
چونکه حق سیزلیک اېدی باشگه ایشله دی
 
   آگاهلنتیریش:
   اگر مریم بیر سرسری راکتدن اۉلمه سه اېدی، طبعی شکلده مېندن اییریلسه اېدی، مېنیمچه هیچ بیر اثری قالمیدی!
اېندی گپ نی شونگه آلیب باره من: انقلاب هفت ثور دېگن مصیبت بۉلمه ی، افغانستان اۉز طبعی کېتیشاتی بیلن کېتسه اېدی، سرسری راکتلر، بم لر، توپ تفنگلر انسانیمیزنی اۉلدیریب، جگرلرنی یاقمسه اېدی، بوکون افغانستان خلقی باشقه خلقلر دېک سالم توشونچه لیک خلق بۉلیدی.
(بکون افغانستانده هر کیم نینگ، روح روانلی کسلیگی بار!)
هر حقسیز اۉلیم، انسانلریمیزنینگ روح و روانی نی بوزدی. معنویتی میزگه ضرر بېردی لېکن کمراق درس آلدېک!
تاریخ درس آلماق اوچون بار.
بو اثرده عقده یۉق حقیقت بار.
بو اثرده یالغان یۉق درستلیک بار.
بو اثرده تجربه بار و معنویت اوچون بیر یۉل بار.
 
هر راکت و توپ بیلن انسان اۉلیدی
عقل سیز بې عقللر بونگه کولیدی
بیلمیدیلر ساده لر خلق نی یولیدی
هر بیر مونده ی اۉلیمدن یامان توره دی
عقده نی باشگه آلسه یامان سوره دی
 
حقسیز اۉلیم بۉلگنده ادب تیتره یدی
تاثیر تشلب او اۉلیم یامان تره یدی
عقده دن عقده کېلیب قان لی سیره یدی
ادب فرهنگ ییتیکن هر بیر اۉلیمده 
حضور ملکدن کېتیکن هر بیر اۉلیمده
 
هر یشم نینگ ایچیده گۉزل فرهنگ بار
ییللر بیلن او کېلگن گۉزل آنگ بار
او خلق اوچون رنگارنگ بۉلگن بنگ بار
اگر که او بوزیلسه ایتمه نگ که کېلر او دېب
زحمت بۉلمسه اونگه دوباره ایلر او دېب
 
اوردیلر و قیردیلر انسان بیلن فرهنگ نی
خام توشونچه گه کیریب خلقده بۉلگن آنگ نی
قۉیمه دیلر بو ملککه او گۉزل رنگارنگ نی
مېن گلیمدن ایته من اۉیله نگلر هو عزیزلر
بو داستان حکایه نی فکر قیلیب سیزلر
 
مریم ـ 160
 
منطقسیز اوروش بۉلیب ملککه یایلدی
جنت نشان لی وطن دردلرگه ایلدی
مصیبتلر خلقیمگه بد یشم قیلدی
اونده ی ظالم دوردن اېشیتینگ که مېن ایته ی
دل و جگر ایچیدن درد قیلیب بیته ی
 
پایتخت نینگ ایچیگه راکت اوریدی
الله اکبر دېب تیلدن قرشی توریدی
دولتگه قرشی بۉلیب بۉلیب یوریدی
ایکّی سی بیر گور اېدی بیر تورلی بیر گور
انسالیک نینگ کۉزیگه ایکّی سی بیر کور
 
مونده ی خراب احوالده قوش قاچتی مېندن
کوزگه یاشلر نی قۉییب درد آچتی مېندن
جنت یولی نی توتیب غم ساچتی مېندن
حکایه نی ایته من اېندی او گلگه
گرچکدن حقیقت نی ایته ی سنبلگه
 
آگاهلنتیریش:
بو بۉلیمدن سۉنگره حادثه لر مریمگه ایتیله دی.
 
گل قۉپرسه بوته دن بیر چۉلگه توشسه
سووسیز بۉلیب او سنبل بیر یۉلگه توشسه
چاره سیز بیر قوُل بۉلیب بیر قۉلگه توشسه
چاره سیز خلقیم بۉلدی یامان بیر حالده
اېشیتگین گلم بونی یامان احوالده
 
رسوا بۉلبیدی دولت چاره سیز صولت  
تۉرت بیش جاهل قۉلیدن او مسکین دولت
قیمت سیز فرهنگلرگه بۉلبیدی آلت
اېشیتکین جان مریم بو حقیقت نی
خلقیم اوچون مېن ایته ی بو مشقت نی
 
رشوت و اختلاسلر باشقه رنگ اېدی
پدریک دېب روسچه سی بیر فرهنگ اېدی
واسطه بازلیک حزبگه ایری بنگ اېدی
کېتبیدی استعدادلر بو رسوالیگدن
کېلبیدی خلق پرچم اۉز هوالیگدن
 
ودکا و کنییاکلر رواجده اېدی
ویسکی دېب جان بېریدی آماجده اېدی
حزب اوچون شراب خورلیک سرتاجده اېدی
شراب ایچسه بیر کیشی او بیر التماع
شراب ایچمسه کیشی او بیر ارتجاع
 
بیر کۉریدینگ کارگر وزیر بۉگن نی
حزبی بۉلسه بۉلیدی امیر بۉگن نی
مثل چۉلیک توپراقلر بایر بۉگن نی
مسلک قاچبیدی تختدن او قاره بختدن
خلقیم نینگ تقدیریگه او سیاه وقتدن
 
هر چه قاعده بار اېدی بیردن اۉلبیدی
پرچم و خلق دوریده او ایش بۉلبیدی
خلقیم نینگ حضوری نی اولر یولبیدی
قالمه دی بیر تجربه مسلک چور بۉلیب
باشده کی قدرتدارلر تۉپلم کور بۉلیب
 
   آگاهلنتیریش:
   بو گپیم یالغان اېمس. توهین اېمس. تهمت اېمس. حقیقت حقیقت حقیقت!
خلقیلر و پرچمیلر، بۉلگن بار سیستم نینگ ضدیگه یعنی قرشی سیگه اېدیلر. اۉرنک بېرسم: اولر اوچون خصوصی سوداگرلر، پولدارلر، اۉزه ل ملک صاحبلری باید بۉلمسه اېدی.
هر نرسه دولتگه باید تاپشیریلسه اېدی.
آته بوبه دن کېلگن پولدارلر، خودّی اولرنینگ ایشچیلری دېک ایشچی بۉلسه اېدی. اولر مونده ی بیر سیستم نی کېلتیرماق اوچون هر بیر قاعده قانون نی بوزدیلر و بوزماغنی باشله دیلر.
 
ایته ی سېنگه مریم درد و الم نی
سېن کېتینگ سن دنیادن کۉز یاشی نم نی
سېن که بیر پری اېدینگ بو بار غم نی
ملکیمدن احوال ایته ی اېشیتکین گلیم
جنت مکانینگ بۉلسین گۉزل سنبلیم
 
مریم ـ 170
 
سېن له بهار بۉلبیدی هر آن یانلریم
قیشدن گلزار ایلبیدی آیدین شانلریم
بیر ایچیم شربت اېدینگ بو بیانلریم
ایته ی خلقدن دردلرنی تقدیر بۉلگن یاندن
جانگه سېن جانان اېدینگ اېشیتکین نشاندن
 
تاغ اوستیگه گل اوسسه قطبده یولدوز دېک
نور تشلسه اوزاغدن زیبا بیر کوز دېک
بیر قره سنگ مست قیلسه تاتلی بیر یوز دېک
او مثال اېدینگ گلم اېشیت من ایته ی
ایتیب بو داستانلر نی یخشی ایش اېته ی
 
بیر کون مکتبدن چیقیب نازلی یوردینگ
کۉزیم نینگ سېن اۉنگیده سازلی یوردینگ
مثل پری زاد کبی رازلی یوردینگ
آلدینگ قیشیم نی مېندن بهار توزه تیب
اۉزینگه زار بۉلگن نی گلزار توزه تیب
 
مژده بۉلیب کېلبیدینگ قاره کونیمگه
مثل بیر پری کېلدینگ مېنیم اونیمگه
بیر لطف خدا ایندینگ مېنیم سونیمگه
قۉیبریب کېتینگ مېنی بو حالگه تشلب 
قان نی دلدن چیقریب سوالگه تشلب
 
توشیمگه سېن بیر کیرگین بهار کۉز قیپسه
خاطره لردن گلم مېنگه او سیپسه
چاره سیز بو حالیمدن بو حالیم تیپسه
عجیب بو یشم اېکن سِر بیلن تولو
حیرتلی گپلر اېکن تېنگری نینگ یۉلو
 
قوش مثالی بیر بهار تالیمگه قۉنسنگ
جنتدن اوچیب کیلیب مین بیلن کونسنگ
قاعده نی باشقه قیلیب سېن مېنگه دۉنسنگ
بو یره لی بو دلدن خیال پلولر
اگر که اېشیتالسنگ یانگن آلولر
 
یۉلینگگه باش قۉیگن من کاشکی اوچالسم
قۉلینگدن جام شراب کاشکی ایچالسم
حیات نینگ قاعده سی نی کاشکی بیچالسم
ایته من بو روزگاردن گلیم سېن اېشیت
بو درد و الم باردن گلیم سېن اېشیت
 
اېندی ایته ی دردلر نی بو دلی سرد دن
خلق نینگ ایچیدن ایته ی هر قاره درد دن
دلیم که سرد بۉلگن دیر بولمگن رد دن
هر کون ویرانلی بۉلدی سېن کېتگنینگدن
خلقیم نی غملر یولدی سېن کېتگنینگدن
 
مجاهد دېگن بلا او بیر پند بۉلدی
ایکّی گاونینگ ایچیده خلق گوسفند بۉلدی
اېسکی زمانلر خلققه بیر اسفند بۉلدی
پریشان لیک یاغیلدی ایکّی بلادن
درمانسیز یره بۉلیب خلق بې دوادن
 
پارچه بۉلدی ملتیم حکم سوریلدی
بیر طرف جهادی دېب باشگه اوریلدی
دولت تاماندن مینگ درد خلققه کوریلدی
قربان بۉلدی ملتیم ایکّی بلاگه
جهاد دېگن صداگه مارکسیس هواگه
 
   آگاهلنتیریش:
   مېن مارکسیستلرنینگ ایچیده کتّه بۉلدیم. بولرنینگ هر بیری سی نینگ اۉیگه مارکس و لینندن کتابلر بار اېدی لېکن، حیاتیمده شاهد بۉلمه دیم بیری سی او کتابلردن اۉقیگن بۉلسه!
بیزیم افغانستانده، هر بیر اۉیده قرآنکریم بار. هر قرآنکریم نېچه گۉزل قوماش بیلن پوش بۉلگن. خلقیمیز بلالرنی دفع اېته دی دېب، هر مرته قۉلگه آلگنده اوپیب قۉیه دی لېکن، قرآنینگ ایچیده نیمه یازیلگنی نی بیلمه یدی.
چونکه بیلماق اوچون بیر نیت قیلمه یدی.
ختم قرآن دېگن رسم رواجیمیز بار. ختم قرآنلرده، قرآنکریم نینگ عربچه سی نی بیلیتکن  بیر کیشی گه پول بېریب اۉقیته میز؛
اۉقیدی.
نه او کیشی او اۉقیگنیدن بیر نرسه نی بیله دی و نه بیزلر بیله میز. وقتیمیزنی خوش قیله میز ثواب آله میز دېب!
خلقیلر و پرچمیلریمیز ـ ده تۉپلنگن کتابلردن بیر نرسه بیلمیدیلر؛
ـ چونکه اۉقیمیدیلر!
فقط رسم رواج نی اجرا قیلسه لر، بۉلیدی!
ختم قرآن قیلدینگ می؟
هه قیلدیم!
اۉینگگه کتابلرینگ بار می؟
هه بار!
نه مجاهدیمیز جهاددن خبردار اېدی، نه خلقیلر و پرچمیلریمیز تۉپلنگن کتابلردن بیر نرسه بیلیدیلر!
بو ایکّی بلادن، علیحده بیر کلتور یره تیلدی، قنده ی کلتور دېسنگلر، جهالت کلتوری. بو کلتور خلق ایچیده یایلدی، هر کیم بیلیکان لېکن اۉقیمه ی بیلیکان. اۉقیمه ی بیلیکان کلتور یېرلشسه، قیلیکان ایشینگ انسانلیککه ضد اسلامگه ضد دېب ایتاله سیزمی؟  
بیلیم بۉلمگن یېرده جهالت کوکرمه ی می؟
 
مریم ـ 180
 
سېن بارسن توشلریمده ییغلی من دردلی دردلی  
هوشیم نی قۉلدن بېریب اېلی من دردلی دردلی
کېتگنینگدن بېری اۉیلی من دردلی دردلی
اېشیت ایته ی داستان نی یره تیلگن نشان نی
اېشیت یره دن ایته ی ویران بۉلگن جان نی
 
پارچه بۉلبیدی اردو ایکّی یان ایکّی قۉلده
کوچ خلقیلرده اېدی روسلر یره تکن یۉلده
قاره قاره اۉیلیدی کارمل اونده ی چۉلده
پارچه کن حکومت کن روسدن بو منطق اېدی
ساده لرنینگ حقیگه بو نصیب بو حق اېدی
 
   آگاهلنتیریش:
   کارمل اوردو اوستیده اېگه مند اېمس اېدی، بو وضعیت عبدالرشید دوستمگه یره دی!
 
حزبی بۉلسنگ بۉلیدی من رفیق و یار دېسنگ
رئیس وزیر بۉلیدینگ اگر مېن خیار دېسنگ
سواد کېره ک یۉق اېدی قۉلیمگه او بار دېسنگ
تۉرت بیش ناکس قۉلیدن بو ملکیم ویران بۉلدی
فرهنگسیز بیر یشمدن خلقیم پریشان بۉلدی
 
کارمل عاقل اېدی اۉزگه تقلقل اېدی
شیطانلی فکری بیلن مرد تعقل اېدی
قېین زمان ایچیده ایشی چوک ثقیل اېدی
چاره سیز بۉلدی او ذات او تاریخد نینگ اوچیده
ایکی یۉل نی یره تتی او تاریخ نینگ ایچیده
 
   آگاهلنتیریش!
   مارکس دېگن ذکی آدم، حمقلر اوچون بیر فلسفه آتتی، اۉن میلیونلر فکر قیلمه ی، او فلسفه نی قبول قیلدیلر.
دنیا حمق لردن توله!
اگر فکر بۉلسه اېدی، او فلسفه نینگ ایچیده، اۉز منطقی نی یۉقاتیتکن گپلر بار اېدی. یعنی فلسفه نینگ ایچیده، بیر گپ بیر گپگه قرشی اېدی یعنی تضاد بار اېدی اونینگ اوچون اۉلیمگه محکوم اېدی.
قنده ی دېسنگلر، جوابی شو: بو فلسفه بیر یاندن اۉزی نی ماتریالیست دېگن اېدی و باشقه یاندن سیستم نی بوزیب همه نی بیر سویه گه کېلتیرماقچین اېدی. او فلسفه نینگ منطقی گه ظالم و مظلوم و بای غریب یۉق بۉلیدی، چونکه همه برابر بۉلیب بیر سویه گه کېلیدی. ماتریالیست دېگن کیشی، کائنات نینگ اوستیگه خدانی بارلیکنی قبول قیلمه یدی، او زمان کائنات نینگ برچه بار بۉلگن یسه سی نی، کائنات نینگ اۉزی یره تکن بۉله دی بو منطقده. چونکه ایسته خدا قیلدی دېگن ایسته کائنات نینگ هنری دېگن، کائنات نینگ یسه لری بار و بو یسه لر تضاد نی سبب تکامل بیلگن و او قانون بیلن کائنات تیریک قالماق اوچون اۉز ایشی نی قیلگن و قیله دی. اگر تضاد اوریم گه یعنی تکامل گه سبب بۉلسه و تکاملسیز بیر یشم اۉلیمگه محکوم بۉلسه، مارکس فلسفه سی قنده ی بۉلالیدی بیر یاندن ماتریالیست بۉلسه و باشقه یاندن جامعه دن تضاد نی یۉقاتیب همه نی برابر قیلسه؟
ایتیم یه بو دنیا حمقلردن تولگن دېب، ببرک کارمل مارکس دېک بیر ذکی سیاستچی اېدی. او اونده ی سیاست اۉینه دی، اۉلگنیدن سۉنگره هم، دنیانی خواهله گن یۉلیگه اۉینه تتی؛
دنیاخبرسیز!
بیر اۉرنک بېرسم، طالبان ایکّینچی مرته قورتگه اېریشگنده، دنیاده کۉپی بویوک ایوریم چی لر، طالبان نی پاکستانینگ بیر سیاستی دېب خلققه بېلگی بېردیلر. طالبان پاکستانینگ قورگن بیر اورگیتی اېدی می؟ یۉقسه کارمل نینگ بجرسی اېدی می؟ کارمل اونده ی سیاست اۉینهب، پاکستان پشتونلری نینگ ایچیگه بیر توشونچه آتی که، پشتونلرنی دوباره افغانستانگه اېگه مند قیلدی لېکن پاکستان بدنام بۉلدی و بو اۉیین نی دنیا گه یېدیردی؛
بو عقللی دنیاگه!   
 
شمال نی او گاز بېریب بیر اردو او یره تتی
جوانلرنینگ عقلی نی گۉزل گۉزل تره تتی
پیگیر دېگن کیشی له بلبل کبی سیره تتی
جنگاورلر تۉپلندی اونینگ قیلگن ایشی له
مست بۉلیب قربان بۉلیب بیر ایکّی بیشی له
 
   آگاهلنتیریش:
   کمونست لیدرلردن ببرک کارمل، سیاسی اۉیین قورماققه ماهر اېدی.
جنرال قادر باشده (کودتا نی ظفرگه آلیب بارگن و ملی دفاع وزیری) هر بیر بیروسیاسی یولداشی، اونی، تیوری ده بویوک استاد بۉلگن نی یازگن. او تیوری ده استاد اېدی لېکن، پراتیکده اونی مسکو اۉز حالیگه قۉیمه دی.
حفیظ الله امین اۉلگندن سۉنگره که او جمهور رئیس بۉلدی، روسلر اردونینگ ایچی نی بوزمه دیلر.
اردو ده خلقیلر کۉچلی اېدی؛
ـ او خلقیلر افغانستان جنوبیدن اېدیلر!
روسلر شونده ی بیر سیستم کېلتیردیلر: اردو ده کۉچلی خلقیلر بۉلسین، حزبده و دولتده پرچمیلر!
یعنی ایکّی رقیب نی بیر بیراولری نینگ اوستیگه قۉللنیب، اۉز برنامه لری نی یۉلگه آلیب بارماققه، اېدیلر.
ببرک کارمل بو سیاستدن خوشنودسیز اېدی!
ببرک کارمل شمال افغانستانینگ اوستیدن بیر سیاسی اۉیین تشله دی و ایکّینچی اۉیین نی، اسلام آبادنینگ قرشی سیده بۉلگن پشتونلرنینگ، پشتونستان اوستیدن تشله دی.
کارمل بو ایکّی اۉیینده ـ ده، مظفر بۉلدی.
بولر قیسی اۉیینلر؟
1ـ شمال افغانستانده رشید دوستم نی یره تتی.
اونی ایشچی لیگدن بیر قهرمان توزتتی، چونکه او قهرمانگه محتاج اېدی.
2 ـ پشتونستان پشتونلری بیلن پشتونستان مدرسه لری اوستیدن حساب بۉلگن برنامه یره تتی.
پاکستان فدرال بیر دولت. پاکستانده پشتونلر اۉزلری نی ایزیلگن خلق شکلده کۉره دیلر. اولرنینگ، کۉزگه کۉریلمگن بیر توشونچه سیستملری بار!
یعنی اۉز منطقه لریده، دولت ایچی بیر دولتلری بار!
یعنی دیرین دولتلری بار!
چونکه پشتونلرنینگ، یخشی یامان ایکّی یوز ییلدن کۉپراغ، منطقه ده سیاسی حاکمیتلری بۉلگن و او حاکمیت بیر دیرین دولت یره تکن.
مجاهد گروپلر اسلام آبادنینگ قۉلیده اېدیلر. اگر کارمل پشتونستانده، پشتونلرنینگ قۉلیده بۉلگن مهاجر افغانلرنینگ اولادلریدن، علیحده تنظیم یره تالسیدی، پاکستان نی ایچگریدن اوریدی.
اگر پشتونلرنینگ قۉلیگه عسکری کۉچ توشسه اېدی، افغانستانگه اېگه مند بۉلیب، پاکستان ایچیده، ایچ سیاستده، قۉللری اوستون بۉلیدی.
کارمل که استا سیاستچی اېدی، بو اینجه لیکلرنی جوده یخشی اۉقیدی و بیر توشونچه تشلب، ینگی بیر اورگیت نینگ فکری نی قۉیدی و او فکر پیشیب پیشیب طالبان آتیدن میدانگه چیقدی.
بو گپیم یالغان اېمس، کارمل نینگ سۉنک ایکّی ییل لیک اقتداری نی او زمانینگ مطبوعاتیدن اۉقیسه لر، پاکستان نی ایچگریدن اورماق اوچون، برنامه لری نی کۉره دیلر.       
 
شمالدن اسلان چیقتی فقیر عایله دن چیقتی
اۉزی نی دوستم دېیب دشمن جبهه نی ییقتی
کارمل نینگ امری له هر طرفگه او سیقتی
بو ایش بیر هنر اېکن هنر بیلن زر اېکن
کارمل نینگ یۉلیگه بو ایش بیر جوهر اېکن
 
قوت شمالدن کېلدی اونگه گۉزل لی ایلدی  
دشمنلری نی اوریب اونی گۉزل مست قیلدی
اوندن سونگره عقلیگه گوزل بیر فکر کیلدی
یوباردی جاسوسی نی پشتون نشین لی یېرگه
اورتاقلیک قورماق اوچون توشونچه سی نی بیرگه
 
دیرین دولتگه کېتتی کېتیب او، اونی کۉردی
کارملدن سلام نی احترام بیلن سوردی
کارمل نینگ فکری نی قۉییب میدانگه توردی
هدف برنامه اېکن تازه بیر نامه اېکن
پاکستانگه قرشی او، او بیر هنگامه اېکن
 
   آگاهلنتیریش:
   کارمل، پشتونستان پشتونلری نی، اۉز فکریگه یقینلشتیردی. مېن دیرین دولت دېگن من، دیرین دولت پرده نینگ آرقه سیدن، بو ایش نی بجرماق اوچون، یاردم بېرگن بۉلدی چونکه اۉرته ده، اورتاق بیر منفعت بار اېدی.
 
پاکستانده پشتونلر علیحده کۉچ دیر اولر
پنجابی لرگه قرشی علیحده قوچ دیر اولر
ایچ سیاستگه اولر علیحده اوچ دیر اولر
اولر هیچ ساده اېمس هر جامگه باده اېمس
دیرین دولتدن باشقه یېرگه افتاده اېمس
 
دیرین دولت دېگنیم مخفی بیر برنامه دیر
آبرو و عزت اوچون قۉلگه او هنگامه دیر
سیاسی هدف اوچون گۉزل او گل نامه دیر
پشتونلرگه سیستم بار عقل بیلن بیر تیم بار
آلاو دن قاچماق اوچون حضرت ابراهیم بار
 
   آگاهلنتیریش:
   نېگه دنیانینگ عقللی یوریمچیلری (تحلیلگرلری) افغانستانینگ گرچکلری نی، تۉغری شکلده یانسیتالمه دیلر؟
جواب: انسانینگ اۉزیگه اۉزه ل بیر کیشیلگی بار. انسان قنچه هوالنسه، اوشنچه هواگه اوچیب، اۉزی نی اوستون کۉرماقچین بۉله دی. عقللی یوریمچیلر، اوستون سویه ده اۉقیگن کیشلر دیر. بولر دکتر، پروفسور کیشیلر دیر. بولر خلق ایچی نی، خلق ایچیدن کۉرمه یدیلر، بولر کتابلرنینگ ایچیدن و محتشم بینالرنینگ ایچیدن کۉرماققه باشلیدیلر. بولر تیپه دن قره مسه لر، اۉزلریگه سایگسیزلیک کۉره دیلر.
خلق ایچیگه کیرمسه، تیپه دن قنچه حقیقت نی بیلاله دی انسان؟
او حساب نی قیلمه یدیلر، نتیجه ده، کتابلرنینگ ایچیده و محتشم بینالرنینگ ایچیده، اۉزلری نی، اۉزلری الده ته دیلر.     
تۉغری یۉل شو: کتابلرنینگ علمی بیلن، خلق ایچیگه بارسه انسان، حقیقت نی تاپله دی. اگر کتابسیز خلق ایچیگه بارسه، جاهلیککه سبب بۉله دی. اگر خلق ایچیگه بارمه ی، تیپه ده تورماغنی اۉزیگه اورگتسه انسان، او حمق توزه له دی؛
عقللی یوریمچیلرنینگ یانگلیشی بو گپده.
 
مریم ـ 190
 
بۉلگن بو دردیم نینگ هیچ چاره سی بۉلمس
سنجی سی یره دن دیر دردلی روزگاریم کولمس
سنجی بۉلگن یره نی هیچ بیر دارو یولمس
بو دردیمنی ایته من اېشیت سېن یوره گیمدن
ایته من مېن دردلر نی بو بۉلگن یوکیمدن
 
آیدین بۉلمه دی یۉلیم آیدینلیک کۉریلمه دی
سېن که یانیمدن کېتینگ گۉزل بخت سوریلمه دی
ایکّی کونلیک حیاتدن ینگی لی قوریلمه دی
اینجه اینجه قیلیب من اېشیت ایته ی داستان نی
خلقیمگه عبرت بۉلسین ایته ی مېن غمستان نی
 
پاکستانگه حاکم دیر پنجابی دېگن مخلوق
ایسّیق ساووق روزگارده اولر به مثلی قارلوق
دیورند خط دیگنده به مثل بیر بارلوق
اصل بو حکایه نی کارمل قۉلگه آلدی
اینجه اینجه ایش آلیب کارمل یۉلگه آلدی
 
بو گپ حقیقتدن، پشتونلرگه باش اوردی
شیطان عقل لی آدم برنامه سی نی سوردی
فیفتی فیفتی قازانچ نینگ فورمولی بیلن یوردی
بیر یان که دیرین دولت او بیر یان بۉلدی دوستم
ازبک خلقیم بو یۉلگه مینگ قربان بۉلدی دوستم
 
لطف بۉلدی کارملگه بۉلدی بو ایکّی قدم
بیری سی پشتونلردن بیری سی ازبک آدم
برنامه لر ایچیده بۉلدیلر به مثل دم
یره تیلدی بیر تنظیم کېلگن ایش کوز قاشیدن
کیمسه اونی بیلمس دی، باشده بۉلگن باشیدن
 
عقل آتیلدی بیردن ملک پشتونستانگه
باشلندی اوردن بیر ایش ملک افغانستانگه
مجاهدلرگه قرشی بو بۉلگن گلستانگه
ایچگریدن اوره ی دېب بو ایش نی او بجردی
هنر بیلن کارمل بو ایشگه ذکا بیردی
 
مثلیکه بیر ابلیسدن بیر ذکا هنر کېلسه
باشقه لری بیلمه دن او هنر باشگه ایلسه
کېله جگ قدری نی او هنر چیزگی قیلسه
قیلدی مونده ی بیر ایش نی ذکا و عقل بیلن
مېن ایته ی عقلیم بیلن قیلدی او اۉز دل بیلن
 
دیرین دولت اسمیدن بیر قصه بار دیر هروقت
عقل لی انسانلرگه عقل گه یار دیر هر وقت
او بۉلمسه بیر ملت عقلدن تار دیر هروقت
پشتونلرنینگ ایچیدن تاپتی کارمل اونی
اوز عقل و ذکا بیلن هدفگه قاپتی بونی
 
   آگاهلنتیریش:
   هر ملت که سیاسی قدرتگه اېگه بۉلسه و اگر افغانستان دېک ایچی بوزیلسه، کۉزگه کۉریلمه یتکن بیر معنوی کۉچی بۉله دی.
چونکه قدرت کېتسه ـ ده، ییللردن کېلگن بیر معنوی کۉچ بیر زمانگچه قاله دی، اونینگ آتی نی نیمه دېسنگیز دېینگ او کۉچ پشتونلرگه بار اېدی، اونینگ اوچون اولر سیاست اۉینه دیلر، باشقه خلقلر حماقت!
 
اینجه اینجه اۉیله دی کارمل آینده نی
شیطانلی عقل بیلن کۉردی او پاینده نی
دیرین دولت بیلن او، قره دی او زنده نی
بیر ایش قیله ی دېدی او، او ایش خاطره قالسین
مېندن سۉنگره رسوالیک، کېلیب هر پیت آلسین    
 
بویوک قیزی نی بېردی قربان قیلیب بو اوچین
سیاسی بیر ایش اېدی بو ایتکنلریم چین
ینگی تنظیم قوره ی دېب، ایتتی او چنین
پشتونستان گه بېردی بویوک قیزی نی بیردی
سیاسی هدف اوچون نور کۉزی نی بیردی
 
   آگاهلنتیریش:
   قیزی نینگ تۉییگه مېن او یېرده اېدیم. او پیتلر مکلفیت عسکرلیکده ببرک کارملنینگ یاورلری نینگ یانیده خدمتده اېدیم. ببرک کارمل کتّه قیزی نی بو برنامه اوچون پشتونستانلی بیری گه بېردی؛
ـ او ازدواج سیاسی ازدواج اېدی.
هدفلری: «مدرسه لرنینگ طلبه لریدن بیر تنظیم یره تماق اېدی!»
پشتونستان مدرسه لری اسلام آبادگه باغلی اېمسلر. اگر اسلام آباد قۉل اورماقچین بۉلسه اېدی، اولکه ایچیده بعضی قانونلرنی تغییر بېرماق کېره ک اېدی چونکه پاکستان فدرال بیر دولت!
اولکه قانونلری نی تغییر بېرماق آسان ایش اېمس اېدی؛
ـ پاکستان دېک بیر اولکه ده.
کارمل، سیاسی حسابلرنی، کۉپ یخشی بیلیدی!
پشتونستانده اگر مینگ مدرسه بۉلسه، اۉن مینگلرگه چیقردیلر.
اولر، غرب و عرب اولکه لردن بو مدرسه لرگه یاردم تۉپله دیلر.
مهاجر باله لرنی کیچیکلیکدن تربیه گه آلدیلر. بولرنینگ بېرگن تعلیم لری «جهادی تعلیملر بۉلدی» بو تعلیملر سادچه روسلرگه قرشی بۉلمه دی، اسلام آبادگه قرشی ـ ده ذهنیت یره تیلدی.
یعنی بېگانه هر کیمگه قرشی ذهنیت یره تیلدی.
 
    کارمل کابلده آتشلی کمونست اېدی ولېکن پشتونستانده، طالبلرنی بېگانه لرگه قرشی جهاد درس نی بېرماق اوچون تلاشده اېدی؛
کارمل نینگ بو ایشی ناتۉغری اېدی می؟
ناتۉغری اېمس اېدی چونکه سیاست نی بیلگن بیر لیدر، هدفگه بارماق اوچون هر اقلیمدن باید ایش آلسه، اگر آلمسه بوری لرنینگ ایچیده قۉی بۉلیب، اۉلیب کېته دی!
  
    بوکون که طالبان اقتدارده، پاکستان بیر تلاشگه کیرگن؛ افغانستانده دولت فراگیر توزلسین دېب.
اگر توزلمه ی طالبان آره سی بیر نفاق چیقسه، بو تفاق پاکستان طالبانی گه قوت بېره دی. اگر طالبان سیستم یره تالمه ی ایچ اوروشگه تسلیم بۉلسه، طالبان مشروعیت تاپماق اوچون اوروش نی پاکستان ایچیده آلیب باره دی؛
پاکستان بو خطرنی بیلیب، تلاشده!
 
    بوکونگی طالبان لیدرلری، کارمل نینگ زمانیده یاشدن کیچیک طلبه لر اېدیلر. اولر او زمانده، بونده ی سیاسی اۉیین نینگ، الفبا سی نی بیلمی دیلر!
 
   آگاهلنتیریش:
ایتیم یه دنیا حمقلردن تولگن. مارکس اۉن میلیونلرنی، بۉلمه یتکن بیر خیال بیلن نامیگه باغله دی، کارمل اېسه، روسلرنینگ قۉلیده بیر توتساق دېک لیدر اېدی، اۉز اۉینی نی اۉینه دی؛
چونکه چاره سیز اېدی.
او جمهور رئیس اېدی لېکن عسکرده خلقیلر کۉچلی اېدیلر. بیر کرسی اۉن باش شکلده بۉلگن اېدی وطن. او ازبکلردن ایکّی ازبک نی تاپتی، بیری سی اۉز پرچمی لردن سیداکرام پیگیر اېدی، ایکّینچی اېسه، بیر دهقان بچه عبدالرشید دوستم اېدی. بولر آلترناتیو بیر کۉچ بۉلدیلر کارمل نینگ قۉلیگه عسکرگه قرشی.
او که روسلرنینگ تامانیدن تار یېرگه سقیشتیرلگن اېدی، برچه عقل و ذکاسی نی، شمال بیلن پشتونستانگه قۉیدی.
چونکه او یېرده، پاکستانگه قرشی هر زمان بویوک بیر پوتنسیل بار.
زیرا، پشتونلر دیورند دېگن خط نی تنیمه یدیلر. اگر فرصت تاپسه لر افغانستان بیلن بیر بۉلیب، بویوک پشتونستان یا بویوک افغانستان یره ته دیلر. بونینگ اوچون اسلام آباد بیلن اوریش ایچیده و رقابت ایچیده اولر. شوروی افغانستانده بۉلگن پیتده، پشتونستان، مجاهدلرنینگ مرکزی بۉلدی و مدرسه لر جهاد درس نی بېرماق اوچون کتّه پوتنسیل بۉلدی لېکن پشتونلرنینگ قۉلیده!
بو مدرسه لر پشتونلردن اېدی. پشتونلر یخشی یامان ایکّی یوز ییلدن کۉپراق دولتدارلیک قیلگن اېدیلر. او دولتدارلیکدن، بیر ملی سیاسی توشونچه هر پیت بار بۉلگن و او توشونچه اولرنینگ دیرین دولتی نی یره تکن.
کارمل حسابلی و ذکی سیاستچی اېدی، پشتونلرنینگ کېله جگی اوچون مدرسه لرنینگ پوتنسیلی نی دیرین دولت یا پشتونستان ده کی سیاست نی بیلیکان کیشلرگه آنگلتی و کېله جگ نی بیر رسمی نی چیزدی. او رسم بیلن بو کونگی طالبان نینگ بنیادی نی قۉیدی. چونکه شرطلر پاکستانده و افغانستانده بو برنامه اوچون بار اېدی.
کارمل شمالده ازبکلرنینگ کۉچی نی و مرکزده تاجیکلرنی حسابگه آلگن اېدی. او ازبکلردن پیگیرنی قۉلنیب ایش آلیدی و مجاهدلرنی طالبان بیلن اوریدی. اوندن سۉنگره طالبان بیلن ازبکلر و تاجیکلرنی اۉرته دن کوتیریدی و ایچ اورش بیتکندن سۉنگره دوباره افغانستان نی طالبان بیلن پشتونلرگه بېریدی. او که طالبان نی قوریلیش فکری نی پشتونستانگه بېردی، طالبان نی پاکستانینگ بیر سیاستی دېب تبلیغ قیلدی و او بو تبلیغ نی پشتونستان پشتون لری بیلن قیلدی.
چونکه بو تبلیغ پاکستانینگ قۉل آیاغی نی پاکستانینگ ایچیگه باغلیدی. زیرا اگر پاکستان طالبانگه قرشی بیر ایش قیلسه اېدی، میلیونلر که شوروی قرشی سیده جهاد ذهنیت تاپکن اېدی، پاکستانگه قرشی توریدی. پاکستان قنده ی بیر منطق نی ایتیب اولرنی قناعت بېره یالیدی؟
کارمل نینگ ذکاسی بیلن طالبان، پاکستان نینگ سیاستی تبلیغ بۉلدی.
کارمل اونده ی بیر ذکا بیلن بو اۉیین نی اۉینه ی، حتی ترکیه ده کۉپیلر طالبان نی پاکستان سیاستی دېب قبول قیلدیلر.
اولردن سوال قیلسم، سیزلر پی کاکا گه قوت بېریب دستک له ی سیزلر می دېسم، نیمه جواب بېره دیلر؟ چونکه پشتونلرنینگ ایسته گی پاکستانده، خودّی پی کاکا دیک پاکستاندن پشتونستان نی قوپرماق دیر. کارمل بو همه برنامه نی توزتیب بو دنیادن اۉتتی؛
اېندی ایتینگلر کارمل قنده ی سیاستچی اېدی؟
  
مریم ـ 200
 
گل دېک آچیلگن اېدی قلبیم نینگ گلی
حسرت بېریب کېتی او، گۉزل سنبلی
ییغله دی حسرتیدن، جانیم نینگ دلی
انفجار آلدی مېندن او گۉزل گل نی
غم بېریب یاقتی مېنی بو بختسیز دل نی
 
اېشیتکین سېن هوگلم بۉلگن داستان نی
سېن که جنتگه اوچدینگ بو پریشان نی
ایته ی من یوره گیمدن دردلی بو قان نی
درد ایکله لدی هر یېرگه جنگ داخلدن
ویران بۉلدی خلق و ملک او ذی دخلدن
 
اوریلدیم مېن کۉکسیمدن الهی حکمت
جمالینگ نی کۉردیم مېن او گۉزل جنت 
یۉلینگگه آتتیم اۉزنی بو بویوک غیرت
اېشیتکین سېن ایته ی من، بویوک داستان نی
خاطره قالسین نامینگ، بو غمستان نی
 
کۉزلرینگ سینه مده دیر، او بیر شاهانه
سېنی سېوگن عاشق دیر، بو دل دېوانه
بیر کرشمه نگ کېلسه او، او بیر جانانه
اۉرگیله ی داستانینگگه، عجایب نشان
قلبیم نی پارچه له گن، او بیر غمستان
 
طالب دېگن بیر تنظیم، او کون قوریلدی
کتّه بۉلگن بیر هدف، او کون کۉریلدی
خلق اوستیگه تازه غم، ینه اوریلدی
شیطانلی پلان اېدی، نام نیک اوچون
بو ایشی بیر ایلک اېدی، بویوک لیک اوچون
 
   آگاهلنتیریش:
   بوکونکی طالبان نینگ بنیادی ببرک کارمل نینگ برنامه سی بیلن پشتونستانده قۉییلدی.
چونکه کارمل نینگ برنامه سی، پشتونلر اوچون فایده لی اېدی.
او که کېله جگ نینگ رسمی نی پشتونلرگه کۉرستبیدی، او رسم کېله جککه پشتونلرنی تک حکمدار قیلیدی.
کارمل نینگ هدفی اسلام آبادنینگ قرشی سیگه پاکستان پشتونلرنینگ قۉلی نی اوستون قیلماق اېدی، افغانستان ایچیده، اۉزیگه بازو یره تماق اېدی.
 
هنر نی او اۉینه دی، لېکن تورمه دی
مقام نی قۉلدن بېردی، سوال سۉرمه دی
اۉز عقلیدن بیر باشقه، اونی کۉرمه دی
نتیجه اوچون او ذات، تلاش قیلدی او 
کېله جککه طالب نی، او کون ایلدی او
 
قیزیل آلمه یوزینگ نی، اۉپسم من گلم
روحینگگه اۉرگیله سم، گل منزلم
کېچه کندوز گل دېسه، تیلی بلبلم
غمدن بیر داستان بۉلدی، خلق یشمیدن
قاره کون تقدیر بۉلدی، خلق نینگ غمیدن
 
مثلیکه یامغیر توشسه، دانه دانه یاغیلسه
او مثال مرمی توشیب، خلقدن نفس آغیلسه
اونده ی بیر شرایط ده، مشکل کېلیب ساغیلسه
چاره سیزلیکدن روسلر، ناکام لیکنی یوتیلر
ینگی بیر پلان بیلن، کارملدن اۉتتیلر
 
سیاست نینگ اوستیدن، اېسکرگن فصل ییتتی
ینگی بیر هوا کېلیب، اېسکی او هوا کېتتی
نجیب الله دوریده، کارمل دوری بیتتی
لېکن بو همه گپلر، قالدی رسمی کاغذ ده 
غیر رسمی گپلرده، کارمل هر آغیز ده
 
   آگاهلنتیریش:
   کارمل نینگ رشید دوستم برنامه سی مسکونینگ ـ ده فایده سیگه اېدی؛
ـ مسکو دستک بېردی.
لېکن پشتونستان دیرین دولتی بیلن مدرسه لرنینگ اوستیدن اۉینه گن اۉیینی گه، مسکو دستک بېردی می؟
تۉغری سی نی ایتسم دستک بېرمه دی؛
چونکه هنوز بو برنامه پیشگن اېمس اېدی؛
ـ بویوک بیر حزبی جلسه ده اونی قدرتدن آلدی مسکو.
(اۉنساکیزینچی پیلینوم دېگن جلسه ده!)
اونی قدرتدن آلدی امّا پرچمیلر اونگه وفادار قالدیلر.
اونینگ اوچون اگر کاغذ اوستیده داکترنجیب الله قدرتده بۉلسه ـ ده، اصل قدرت اونینگ قۉلیده قالدی.
چونکه کۉچلی پرچمی جنراللر هیچ قچان نجیبی بۉلمه دیلر!
 
سیاستگه ایکّی کوت، بیر چوکی گه سیغمه یدی
اگر که ایکّی بۉلسه، یخشی بیر ایش چیغمه یدی
اونده ی بیر حالتلرده، خلق دردی نی ییغمه یدی
هر پیت ایکّی اۉچ بۉلدی، بیر کرسی اوچون قدرت
سردار داوود دن سۉنگره، کېلمه دی اصل صولت
 
مریم ـ 210
 
یۉلینگگه توشکن بو دل، گیزلی گیزلی ییغله یدی
سېنینگ او خاطره نگدن، بار یۉقی نی اېله یدی
چاره سیز بو حاللرده، ییغی سی نی بېله یدی
دل و جگردن ایته ی، اېشیتکین حکایه نی
عبرت خلقیمگه بۉلسین، اېشیتکین زمانه نی
 
   کارمل نینگ بونچه سِری نی قه یېردن بیله من؟
بهار کونلردن بیر کون اېدی، وزیراکبرخان دېگن محله ده بیر قصرگه باردیم. او قصر نی افغانستان بایلریدن دولت آلگن ېدی. قصرده ازبکچه و تاجیکچه نی بیلگن بیر تیل چیویریچی بیلن بیر روس دیپلمات کۉتیب تۉخته گن اېدی.
بیزلر هفته ده بیر کون فکر آلیش بېریش نی قیلیدیک.
او کون ینه گپ کوزای افغانستانینگ قوماندانلریدن آچیلدی؛
جلسه باشلندی.
بۉلیب اۉتکن ینگی حادثه لردن بحث لشدیک اوندن سۉنگره دیپلمات کولیمسه لهب ایتتی: جمهور رئیس کارمل پشتونستانده مدرسه لرنینگ ایچیده خودّی مجاهدلرنینگ اورکیتتی دېک بیر اورکیت قوره دی (تنظیم) سېنینگ قولاغینگ پیگیر و بریالی نینگ آغزیگه بۉلسین، بو باره گه بیر نرسه اېشیتسنگ اۉرته گه تۉک، فکر آلیش بېرشی بۉلسین.
(پیگیر کوزای افغانستانده کارمل نینگ خاص آدمی و دوستم و کوزای افغانستانینگ سیاسی اېگه سی و بریالی کارمل نینک قرداشی و مېن پیگیرنینگ یقیین قومی)
او آقشامدن مراکیم کۉپه یب، بېلگی تۉپله ماق بو باره گه باشلندی؛
چونکه حیرتلرگه توشدیم.
جغرافیه نینگ تاریخیدن و کارمل نینگ ذکاسی دن بېلگیم یۉق اېدی؛
قنچه که بېلگی تۉپله دیم اوشنچه مېنگه قیزیق بیر مسئله بۉلدی.
 
    نېگه مېنیم مناسباتیم دیپلمات بیلن قوریلگن اېدی؟
حکایه اوزون قیسقه قیلیب ایتسم، مېنیم کبی لیسه لی گینجلر بیلن مناسباتلر قوریلکن اېدی؛
کیله جک اوچون سیاست نی بیلگن ینگی نسل یېتیشسین دېیه.
   
     
 
سیاست نینگ روحیدن، اگر قره سه ی ایشگه
هر کیم نینگ هنری بار، اگر یره سه ی ایشگه
هر گپ نینگ منطقی بار، اگر سیره سه ی ایشگه
کارمل کۉپ تیز اېدی، ادبدن بې سۉز اېدی
هدفیم صحبتی دیر، ادبدن بې یوز اېدی
 
مینگ بیر ادبسیز سۉکیش، آغزیگه کوکربیدی
گاه ارتجاع دېب خلققه، زهری نی بیربیدی
هر بیر اولکه دن باشلب، سۉکیشگه او کیربیدی
وقتی اولکه نامی نی، ادبسیز گپ له آلسه
سیاست منطقیده، او بیر سۉکیش دیر سالسه
 
   آگاهلنتیریش:
   افغانستان تاریخیده، کارمل نینگ ایری بیر یېری بار. بو سیاستچی اۉزیگه خاص بیر اخلاق بیلن سیاست اۉینه دی. بو سیاستچی برنامه توزتیشگه قنده ی که ماهر بۉلسه، خلق نینگ ذهنیتیگه اوشنچه منفی بیر اخلاق نی یره تتی.
اگر افغانستان خلقی نینگ توشونچه ذهنیتی نی دقت بیلن تېکشتیرسک، بو سیاستچی طرفداری نینگ و قرشی سیگه تورگن انسانلرنینگ ـ ده ذهنیتیگه یۉل بېردی؛
ـ امّا یامان یۉل بېردی، لاکن اوستون ذکا بیلن یۉل بېردی!
سۉکیش سیاستی، یالغان ایتماق سیاستی، بوزه ی دېگن سیاستی نی، عقلیدن آلیب افغانستان خلقی نینگ عقلیگه یېرلشتیردی؛
ـ بوکون بو اخلاق جامعه گه اېگه مند بۉلگن.
کارمل نینگ یره تکن کلتوری سبب دیر، جامعه ده، هر کیشی نینگ نظریگه، اۉزیدن و گروپیدن باشقه هر کیم، خائن، وطنفروش، فسادچی دیر.
حال بو که، کۉپی بو کیشیلر بو اخلاقلرگه اۉزلری ـ ده اسیر توشگن لېکن او حیقیت نی بیلمه یدیلر؛
ـ چونکه بیلماق اخلاق جامعه ده یۉق!
اونینگ اوچون باشقه لرنی سۉکیش و یامانله یش، روحگه آرامیش بېره دی؛
بیزیم افغانستانده.
کارمل هر بیر بیانیه سیدن، سۉکیش کلتور نی جامعه گه رواج بېردی. او، پاکستان ایراندن باشلب، رقیب اولکه لر نی یامان شکلده یامانلب، یا استثمارچی دېب، یا تجاوزچی دېب یا اېسکی فکرلی دېب، تورلی تورلی سۉکیشلر له، خلق نینگ ذهنیتیگه یېرلشتیردی.
اۉز طرفدارلریدن باشقه نی، ارتجاع دېب حقارت قیلدی!
بو گپلرنی اونچه کۉپ قۉللنیب، قۉلنتیردی، یواش یواش بیر کلتور شکلده اۉزگریب، جامعه گه یېرلشتی.   
اونینگ دوره سیدن سۉنگره، دکترنجیب دوره سیده و اوندن سۉنگره مجاهدلر دوره سیده و اوندن سۉنگره طالبلر دوره سیده و اوندن سۉنگره امریکا ناتونینگ دوره سیده ـ ده، بو کلتور جامعه گه یۉل بېردی.  
مجاهدلردن یا طالبلردن یا امریکا ناتو دوره سیدن، ینگی بیر کلتور نی که جامعه گه یۉل بېرگن بۉلسه، کۉرمه دیک؛
ـ چونکه سوسیال مدیاده قلملی کیشیلر، یا خلقیلر و پرچمیلر دوره سیدن قالگن کیشیلر بۉلدی، یا ـ ده اولرنینگ تاثیری بیلن یازه یتکن کیشیلر بۉلدی.
مجاهدلردن و طالباندن حتی دین باره سیگه مقاله لر یازگن کیشیلر نی کورمه دېک!
حقیقت شو که، افغانستان جامعه سیگه، بوکون ـ ده اونینگ قۉیگن او سیاسی کلتوری، اېگه مند دیر نه مجاهدلردن، نه طالباندن، نه امریکا ناتودن بیر کلتور!
 
مارکسیست بۉلمگن کیشی، اونگه ارتجاع اېدی
بې سنجش بۉلگن گپلر، خلق اوچون اقماع اېدی
اونگه یقین بۉلگنلر، اونگه اتباع اېدی
اوندن قالدی اییری رنگ، جامعه گه بیر آهنگ
اۉیله می گپیریشلر، اوندن بۉلدی بیر فرهنگ
 
پاکستاندن او باشلهب، هر اولکه نی سۉکتی او
تورلی تورلی گپلرله، قوسماغی نی تۉکتی او
نتیجه گه قره می، توغری لیکنی بوکتی او
اونینگ اخلاقی اېدی، اولکه لر عقده آلدی
هر تورلی دشمنلیکنی اولر وطنگه سالدی
 
ملتینگ نی یشهت که، دولت آیاققه تورسین
ملتینگ خوشلی بیلن، عقل نی ایشگه اورسین
دولتگه صاحب چیقیب، عقل لی ایشگه یورسین
یوق اېدی منده ی منطق، کارمل نینگ عقلیده
منطق لی گپ یۉق اېدی، اونینگ تیل و دلیده
 
بیر نېچه ایسّیق سوگند، اونینگ تیلده اېدی
وطن وطن دېب گپلر، شمایلیده اېدی
وطن دېب ویران قیلماق، فضایلیده اېدی
هر کیم وطن دېسه ـ ده، وطن سېور بۉلر می؟
خلققه ضرر بېرسه ـ ده، او بیر یاور بۉلر می؟
 
      آگاهلنتیریش:
      کارمل هر اولکه نی که سۉکتی، وطن اوچون سۉکتی.
طرفداریدن باشقه هر کیم نی که ارتجاع دېب حقارت قیلدی، وطن اوچون قیلدی و وطنپرستلیک اوچون قیلدی.
یعنی بو سۉکیش کلتورنی وطنپرستلیک شکلده خلق نینگ ذهنیتیگه یېرلشتیردی؛
ـ اونگه منطق بو اېدی!
اونینگ حزبیدن شاعرلر هر بیر شعر ده، بیر یان نی حقارت قیلدیلر. اۉرنک بېرسم، ارتجاع، استثمار... شونده ی سۉکیش گپلرنی بیر یان گه ایتیب، شعر یازدیلر و او کلتورنی وطن سېورلیک شکلده یانسیتیلر.
بو کلتور باریب باریب جامعه گه یېرلشیب، ادبدن اوزاق بیر عجوبه نی افغانستان انسانینگ آغزیگه بېردی.
بیر کیشی نینگ، یا بیر حزب نینگ، یا بیر دولت نینگ، قیلگن یخشی یامان ایشیگه بوکون، هیچ کیم باقمه یدی، خوشی که کېلمسه، یامانله ماق منطق بیلن، فقط سۉکیش گه توته دی.
حامد کرزی دورسیده، کیم قیسی خیانت نی قیلدی، یا محمداشرف غنی دوره سیده، کیم قنده ی خیانت قیلدی، هیچ کیم او خیانت نی سند بیلن خلققه سورمه دی، او خیانت نی نیمه بۉلگنی گه قره مه دی، فقط سۉکتیلر و سوکه دیلر.
فقط یامانله دیلر، یامانلیدیلر.  
نامبد قیلماق اوچون، اگر خیانت بیر بۉلسه، مینگ توزته دیلر.
نتیجه ده، او یالغان گپلرنینگ ایچیده، او سۉکیش و یامانله ماق گپلرنینگ ایچیده، حقیقی خیانتلر، گم بۉلیب کېتتی و کېته دی.
بو منطق سیز کلتور، فسادنینگ قرشی سیده، بیزلرنینگ قۉلیمیزدن، مجادله نی آلدی!
بو حقیقت بیلیلمه یدی!
مدعی ادعاسی نی اثبات قیلماققه مکلف دیر. کارمل بو منطق نی افغانستان کلتوریدن آلیب، عوضیده سۉکیش کلتورنی یاییب، دنیادن اۉتتی!
 
اوندن قالگن طلبه، اونینگ کبی یوردی
نتیجه گه قره مه ی، اوز گپیگه توردی
وطن وطن دېب اولر، ضررلری نی سوردی
وطن وطن دېسه ـ ده، وطن گه یار بۉله می؟
نتیجه لهب یورمسه، او بیر نگار بۉله می؟
 
اولردن گپ ساچیلیب، یخشی لیک قاچتی
منطق بۉلمگن ایشدن، زهر ساچتی
تاریخ  نینگ صفه سیگه، ینگی بیر درس آچدی
بیزیم کی لردن بۉلدی، خلق پرچمی میزدن
تاریخگه بیر نوت توشتی، بو دردلی غمی میزدن
 
سکونت حاکم بۉلسه، او عقل عقللی دیر
اۉیلهب اگر یوروسه، تیکن لی یۉل گللی دیر
اگر اۉیله مه ی کېتسه، باره تکن یۉل مشکلی دیر
سوو کورمه ی پای پوش چیقرگن، بیزیم مارکسیستلر بۉلدی
خلق و وطن گه بلا، بو نادرستلر بۉلدی
 
مریم ـ 220
 
بیله می سن حالم نی، نېدیر بو حالیم؟
عقلیم اوچکن باشیمدن، خراب احوالیم
عشققه من عاشق من، اېشیت هو بالیم
بیر حکایه یازه ی من، بو تاریخ نینگ درسیدن
تاریخلی عبرت بۉلسین، بۉلگن ایش نینگ ترسیدن
 
اېندی اېشیت داستان نی، نجیب الله اوستیدن
ایته ی مېن غمستان نی، نجیب الله اوستیدن
بیلگین سېن بو نشان نی، نجیب الله اوستیدن
بویوک تۉپلنتی بۉلیب، ینگی نظام قوریلدی
کارمل نینگ جایگه، نجیب خلققه سوریلدی
 
نجیب پوپولیست اېدی، لېکن او درست اېدی
سیاست نینگ یۉلیده، آنگلم لی بیر دوست اېدی
اسلوب گپیریشگه، او بیر ایری دست اېدی
وطنینگ تقدیریگه، بۉلدی او شیرین بیر تات
لېکن هر کیم بیلمه دی، آخری بۉلدی بې تات
 
صلح دېدی مصالحه، یخشی بیر یۉلگه کېتیب
بیتسین بو اوریش دېیب، یخشی بیر یۉلگه ییتیب
بیرلیک بۉله ی لیک دېیب، دشمنگه نامه بیتیب
چال و فریب دېدیلر، اوزاغلشتیلر اوندن
بو بې ادب دېدیلر، اوزاغلشتیلر اوندن
 
تیلدن بیر استاد اېدی، داکتر نجیب بو یۉلگه
سوو بېرتکن مرد اېدی، سووسیز بۉلگن چۉلگه
هدفیم سیاست دیر، سیاست دېگن قۉلگه
دارو درمان بۉلمه دی، اونینگ ایتکن گپلری
پیشیق بۉلمه ی خام بۉلدی، قۉلگه توتکن ایپلری
 
باشقه تامانده اېدی، جهادی دېگن قوُل لر
هیچ بیر آباد قالمه دی، بولر بیلن یۉل لر
سووسیز بۉلدی هر یېرده، هر کیم به مثل چۉللر
جهاد قیلدیک دېب بۉلر، بار یۉق نی قۉیمه دی
به مثل خلق پرچم، ویران لیکدن تۉیمه دی
 
مثل یکه ایت اېگه دن، بقیب قاچه تکن بۉلسه
بو زمان رسوا دېیب، قان نی ساچه تکن بۉلسه
جنگل قانون نی دېیب، پلان آچه تکن بۉلسه
نه قاعده قانون قالدی، نه انسانگه بیر حرمت
هر یېر یاماندن تولدی، خراب بۉلیب دولت
 
قۉللری نی چېکیب مېندن، یاریم مېندن کېتر بۉلدی
هم سېویدی هم سېویدیم، لېکن مېندن ییتر بۉلدی
اوچتی جنت یۉلیگه او، مېنی غمگه بیتر بۉلدی
بو حالیمدن احوالیمدن، ایته من مېن بو دانستان نی
تاریخگه بیر نوت نی توشیب، ایته من مېن غمستان نی
 
اۉخشه گن دیر سېوگلیگه، هر بهارنینگ کولیشی  
قوقو یاییب هر یېرده دیر، هر بهارنینگ بۉلیشی
مثلیکه عشق سودا هر بهاردن تولیشی
بیر مرته بهار کېلدی، او گۉزل گل بیلن
ایته من بو داستان نی، اېشیتسین او دل بیلن
 
باش نی قۉیدیم مېن یۉلیگه، اوچه ی دېب اونگه
قوُل بولدیم مین قولیگه اوچه ی دېب اونگه
قرهب صحرا چولیکه اوچه ی دېب اونگه
چاره سیزلیککه قالگن من، بو داستان نی یازه من
یازیلسین خلقیم اوچون، بو نشان نی یازه من
 
مریم ـ 230
 
اېندی اېشیتکین گلم، نېگه رسوالیک بۉلدی؟
دوا تاپیلمه ی گلم، بې دوالیک بۉلدی؟
دردلی خلقیم اوچون، بې هوالیک بۉلدی؟
توزه تیتکن انسان دیر، هدفیم بیر ملت دیر
اگر که او بوزیلسه، هر دولت بې صولت دیر
 
بۉلمه یدی مدنیت، اگر فرهنگسیز کیلسه
فرهنگی قبول بۉلمه ی، مدنیتی ایلسه
کیمسه بیلمسه اونی، اوزی نی تعریف قیلسه
سردار داوود دن سۉنگره، هر ایش که باشگه کېلدی
فرهنگی نی یایمه دن، حکم نی فرمان قیلدی
 
   آگاهلنتیریش:
   هر مدنیت نینگ اۉزیگه خاص کلتور فرهنگی بار. اگر مدنیتدن اول او کلتور فرهنگ او جامعه نینگ ذهنیتیگه یېرلشمسه، او مدنیت او خلققه یبانچی بۉلگن بۉله دی.
یاباندن کېلگن بیر مدنیت نی هیچ بیر خلق قبول قیلمه یدی.
افغانستانده هر سیاسی گروه، کلتور فرهنگیگه قره مه ی مدنیت کېلتیرماچین بۉلدی. خلقیلر و پرچمیلر اوندن سۉنگره مجاهدلر اوندن سۉنگره امریکا ناتو طرفدارلری کلتورفرهنگیگه قره مدن، ینگی مدنیت نی کېلتیرماچین بۉلدیلر، بجریکسیز بۉلیب اینیلدیلر؛
ـ بوکون طالبلر او خطا گه توشگنلر!
زور بیلن بیر ایش بۉلمه یدی؛ اگر بۉلسه ایدی، خلقیلر، پرچمیلر، امریکا و ناتو مظفر بۉلیدیلر!
خلق ایسته مگن ایش بۉلمه یدی.
خلق بیلمه گن ایش بۉلمه یدی.
خلق بیلماغی اوچون، اگر بیر ینگی مدنیت نی کېلتیرماغچین بۉلسه لر، باشده اونینگ کلتور فرهنگی نی باید خلق ذهنیتیگه یېرلشتیرسه لر؛
ـ یعنی ذهنیت باید بېریلسه!
بو ایش هیچ بیر زمان بۉلمه دی؛
افغانستان ویران بۉلدی.  
 
هر ملت نینگ جوهری، معنوی بایلیگی دیر
یوزلرچه ییلدن کېلیب، به مثلی آیلیگی دیر
یشم اوچون او گۉزل، بیر گۉزل سایلیگی دیر
آتش پارچه مارکسیستلر، بونگه قول اۉزه تیلر
بوزدیلر و قیردیلر، اۉیله مه دن اېتیلر
 
   آگاهلنتیریش:
   بیر خلق نینگ معنوی بایلیگی، یوزلرچه ییل آره سی یره تیله دی؛
ـ ساده و آسان ایش اېمس!
اگر سیاسی گروه لر خلق معنویتی نینگ ارزشی نی بیلمه ی، او معنویت نینگ عوضیگه، ینگی معنویت کېلتیره من دېب بیر یبانچی مدنیت نی کېلتیرماقچین بۉلسه لر، اېسکی سی بوزیله دی، ینگی سی ـ ده، توزلمه یدی؛
ـ افغانستان خلقی بو حقیقت نی کۉردی!
 
انسان اۉلسه بیر خلققه، توغیله دی ینگی سی
پول و دارایی کېتسه، ییغیله دی بنگی سی
ولیکن اخلاق اۉلسه، بوغیله دی آنگی سی
یواش یواش او اۉلدی، تره کی زمانیدن
ادامه سی کېلدی، هر زمانینگ یانیدن
 
   آگاهلنتیریش:
   بیر ملت اوچون انسان جانیدن و انسان اقتصادی ثروتیدن کۉره، انسان معنویتی نینگ ارزشی کۉپراغ اېکن!
افغانستانده اگر اخلاق اۉلمه ی، افغانستان خلقی نینگ بار یۉق مادیاتی نیست نابود بۉلسه اېدی و یریم خلقی اۉلسه اېدی لېکن اخلاق یعنی معنویت ضربه المسه اېدی، بوکون افغانستان اۉز آیاقیگه تورماغنی بیلیدی؛
ـ افغانستان نی بو کونکی حالگه، معنویتی نینگ اۉلیشی سبب بۉلدی.
 
نجیب الله شاه بۉلیب، جمهورگه رئیس بۉلدی
او پیت گچه معنوی، یواش یواش اۉلدی
اۉلماغی دوام اېتتی، تا که اولکه نی یولدی
قنچه او بقیرسه ـ ده، کۉردی بنیادی کېتکن
هر لحظه و هر ساعت، اولکه دن اخلاق ییتکن
 
نجیب توزتالمه دی، توزگین گه بېرالمه دی
فرهنگ سیزلیک ایچیده، یۉلیگه کیرالمه دی
او نیک نیتی بیلن، دشمن نی قیرالمه دی
بو اېدی بیر سببی، پریشان بۉلدی اولکه
اېشیتکین ایکّینچی نی، بیر داستان بۉلدی اولکه
 
روسلر چاره سیز بۉلیب، رسوا بۉلیب کېتّیلر
تاریخدن درس چیقریب، رسوا بۉلیب ییتّیلر
نجیب دن اولر اوتیب تاریخ گه بیتّیلر
نه پول قالدی نجیب ده، نه اعتبار و عزت
روسلر چیققندن سۉنگره، نه دولتده بیر صولت
 
   آگاهلنتیریش:
   دنیاده هر کیم افغانستان خلقی نی قهرمان و وطن سېور خلق دېب تنیدی!  
اونلرچه دفعه اۉیله دیم «بیزلر وطن سېور می ایز؟»
روسلر رسوا بۉلیب چیقدیلر. کېلگنلری خطا اېدی تۉغری اېمس اېدی چونکه اشغالگر اېدیلر لېکن حقدن باید اۉتمه سک، اولکه گه کۉپ نرسه قۉییب کېتدیلر.
اردونی هر باقیمدن مکمل قیلیب قۉییب کېتیلر.
یعنی مینگلرچه تانک توپ اوچاق... اگر پول بیلن ساتیب آلماق خواهله سک اېدی، رویاده کۉریلیدی؛
حقیقتده اېمس!
هر بیر مصلحت بیره یدیگن انسانی، افغانستان توزلسین دېب مصلحت بېردی؛
ـ بوزینگلر دېب بېرمه دی!
نیمه قیلدیک؟
یریم یمه لاق دولت ایچیده بیر سیستم قالگن اېدی، روسلردن سۉنگره اونی ـ ده بوزدیک!
بو اخلاقیمیز وطن سېورلیک می؟
 
اوینه دی اوز اویین نی باش کوشه ده کارمل
ایله دی هنری نی عقلیدن بو اهل
تاریخ نی بوزه ی مېن دېب، اویله دی بو مستعجل
بیر تیرگه ایکّی هدف، قۉلگه آلدی بیر یۉل نی
نجیب نی رسوا قیلیب، یۉلگه سالدی بیر یۉل نی
 
اوروش بن بست بۉلبیدی، مصیبتلر کېلبیدی
اېسکی لریدن اۉته، خلق نی ویران قیلبیدی
بیر بام و دو هوانی، وطنیم گه ایلبیدی
ایکّی پلان ترقه لدی، بیری سی کارملدن
نجیب چاره سیز قالدی، او بیری او اجملدن
 
   آگاهلنتیریش:
   بوکون هر بیر افغانستان انسانیدن دکتور نجیب نینگ باره سیگه سوال قیلسک، اونی یخشی جمهور رئیس اېدی دېب، کاشکی لهب افسوس تارتیب، توشونچه سی نی ایته دی.
دکتور نجیب یخشی لیدر اېدی می؟
دکتورنجیب نینگ ـ ده، یخشی و یامان یانلری بار اېدی؛
ـ مکمل اېمس اېدی!
چونکه هیچ بیر انسان مکمل بۉلامه یدی!
بۉلالمه یدی لېکن افغانستان خلقیده، تیریک زمانیده، جوده یامان، رسوا، خائن شکلده تنیله دی و اۉلگندن سۉنگره، جوده مکمل و قهرمان بۉلاله دی؛  
ـ غازی امان الله خان دېک!
اگر افغانستان خلقی اونی مکمل لیدر یاپماق خواهله سه اېدی، یخشی یانیدن ایش آلیب، یامان یانی نی اونگه بیلدیریب، باید یاردمچی بۉلسه لر اېدی؛
ـ یاردمچی بۉلدیلر می؟
مېن شاهد من، اۉز یولداشلریدن باشلهب، هیچ کیم اونی یخشی لیدر دېب، اقتدار زمانیده، اونگه دستک چیقمه دی؛
ـ اېپ یامانله دیلر!
محمداشرف غنی نی، دنیانینگ ایکّینچی نابغه سی دېب، اونلرچه سۉکیش بیلن رسوا قیلدیلر.
ایکّینچی نابغه و ع غ دېماق، اونی کیچیک توشیرماق اېدی!
دکتورنجیب الله نی «نجیب گاو» دېب رسوا قیلگن اېدیلر.
چونکه بیز خلققه، سۉکیش و رسوا قیلماق، معنویتیمیزدن بیر اخلاق و کلتور بۉلیب، حکم سورگن بیر دېیر دیر.
زیرا، بیز خلق، تمدنلی بیر انسان مقامگه اېریشگنیمیز یۉق!
دکتور نجیب الله گه هیچ کیم یخشی دېیب یاردمچی بۉلمه دی لېکن او اۉلگندن سۉنگره، اونی قهرمان توزتیلر؛
ـ غازی امان الله خان نی، قهرمان توزتکن دېک!
بیز خلق وطن سېور می ایز؟
یا بیز خلق، عقل یېگن بیر خلق می ایز؟
 
نجیب نینگ پلانیدن،  ملل دوره ده اېدی
کېچه کندوز چاپیدی، او ایش اداره اېدی
بیراز مخفی براز باز، او عمل سره اېدی
کارمل افشا قیلدی، اۉز ذکا آتی بیلن
رذیل رسوا قیلدی، قۉیمه دی تاتی بیلن
 
   آگاهلنتیریش:
   دکتورنجیب حزب نینگ ایچگری سی نی بیلگن اېدی؛ ایچگری سی قازان دېک قینه گن اېدی.
کارمل نینگ روح روانی بوزیق اېدی چونکه، او  افغانستانگه خدمت قیله من دېب، وطنفروش عنوان گه توشگن اېدی!
بو توشیش انسانینگ روح و روانی نی بوزیدی!
حزبده، رادیکال لیدرلر دکتورنجیب نینگ صلح و باریش برنامه سی نی ایسته میدیلر.
بو رادیکال لیدرلر کارمل بیلن همنظر بۉلمسه لرـ ده، دکتورنجیب نینگ برنامه سی نینگ قرشی سیده، بیرلیک بۉلگن اېدیلر.
 کارمل بولرنینگ اوستیگه ایشله گن اېدی.
ایکّی یۉل بار اېدی یا دکتورنجیب الله برنامه سیگه مظفر بۉلیب، افغانستانگه ملل وسیله سی بیلن بیر موقت حکومت کېلتیریب، دنیا نینگ یاردمی نی آلیدی، یا کارمل دکتورنجیب الله نینگ برنامه سی نی بوزیب، اردو نی مجاهد تنظیم لر ایچی بۉلدهب، ایچ اورش نی مجاهدلر آره سی چیقریب، تاریخگه اولرنی بدنام قیلیب، یۉل نی ینگی تنظیم گه، یعنی طالبانگه آچیدی!
نتیجه ده یۉل طالبانگه آچیلدی!
دکتورنجیب الله نینگ برنامه سیگه هیچ کیم، بیروی سیاسیدن همکار اېمس اېدی، یکه اۉزیگه یقین کیشیلر بار اېدی؛
ـ مهمی، یعقوبی وزیر استخباراتی اېدی.  
کارمل نینگ پلانیگه، همه بار اېدی؛ چونکه اولر، تاریخگه نامبد بۉلیشدن قورقیدی؛
ـ کارمل او قورقی نی اولرنینگ عقلیگه تشله گن اېدی!     
 
مریم ـ 240
 
اېشیتگین سېن هو گلیم، نېگه رسوالیک بۉلدی؟
کارمل رسوالیکدن، نېگه وطن نی یولدی؟
نجیب سقوط قیلسین دېب، نېگه غضب دن تولدی؟
سیاست بیر عجیب دیر، هر کیمگه دوا ایلمس
حساب کتاب بۉلمسه، اوندن بیر وفا کېلمس
 
نجیب بجرسه اېدی، او پلانینگ ایشی نی
خامدن پشیرسه اېدی، بهارسیز او قیشی نی
اگر اویینت سه اېدی، او پلانینگ کیشی نی
ظفر خلققه کېلیدی، او پلانینگ ایشیدن
صلح مظفر بۉلیدی، بهارسیز او قیشیدن
 
کارمل ایسته مه دی، چونکه نامبد بۉلیدی
ایچ اوروش گناه سیدن، خلق کوزیده تولیدی
تاریخ گه خائن قالیب عقلی اونی یولیدی
چونکه هر خطا ایشده، گناهکار باید بۉلسه
اونینگ باشیکه قالیب اونی تاریخدن یولسه
 
اگر که اوره شمسه، بیر حکومت کېلیدی
بیرلشیک ملتلردن، بیر برنامه ایلیدی
خائن کورستیب اونی رسوا رذیل قیلیدی
بو بیر مصیبت اېدی، کارمل نینگ دوشیگه 
گناه لر آتیلیدی، او ذات نینگ آغوشیگه
 
 
چاره سیز قالدی او ذات، بو پلان نی بوزه ی دېب
یقین اورتاق لر بیلن،باشقه یانگه توزه ی دېب
نجیبگه قرشی توریب، اۉزی کی نی اۉزه ی دېب
سیاستده اۉیین بار، بیلمسنگ هر کونینگ تار
منفعت چیوره سیده، اۉیینینگ هنری بار
 
کون باتکنده بیر بلا، اگر اوستگه یاغیلسه
آیدین لیگنی یۉقاتیب، مصیبتگه آغیلسه
قارانغی نی یره تیب، یاقتیدن او ساغیلسه
اونده ی بیر بلا ایلدی، نجیب الله اوستیگه
اۉزی کی لردن کېلدی، نجیب الله اوستیگه
 
اۉیینلر که اۉینه لدی، زماندن یاقتی سۉندی
بیر دور قبه نیکن، باشقه دورگه دوندی
آیدینلیک قرشی سیگه، قارنغی لیک قوندی
کودتا یقین بۉلدی، نجیب الله اوستیگه
مصیبت کېلیب کولدی، نجیب الله اوستیگه
 
یعقوبی دېگن وزیر، یقین آدمی اېدی
گیزیلی پلانلریگه، او بیر مرهمی اېدی
یخشی یامان کونلرده، او شریک غمی اېدی
کودتا قیلماق اوچون تفنگ بیلن اوردیلر
تاریخ نی بوزماق اوچون خائن بولیب توردیلر
 
   آگاهلنتیریش:
   یعقوبی دکتور نجیب الله نینگ یقین آدمی اېدی. او کیشی استخبارات وزیری اېدی.
گیزیلی برنامه نی ملل بیلن او یوروتیدی!
نجیب الله نینگ برنامه سی نی بیر یوزی مطبوعاتگه بېریلگن ایدی لېکن کۉریلمگن باشقه بیر یوزی باریدی؛
ـ او یوز نی کارمل بیلیب آلگن اېدی!
چونکه استخباراتده، اونگه وفالی پرچمیلر اونینگ خدمتیده اېدیلر.
نجیب الله که ملل بیلن بیر صلح برنامه نی قۉلگه آلگن اېدی، کارمل اۉز اقتدار دوره سیدن ایش نی پشتونستان پشتونلری بیلن جوده گیزلی شکلده پیشیرگن اېدی.
پشتونستان مدرسه لرده مینگلرچه تربیه کۉرگن مهاجر اولادلری جهاد اوچون پوتنسیل بیر قوت بۉلیب تورگن اېدیلر.
بو طلبه لر ساده چه افغانستانلی بۉلماق ذهنیتی بیلن تربیه الگن اېدیلر.
بولر یبانچی لرگه قرشی ذهنیتی بیلن تربیه کۉرگن اېدیلر.
بولرنینگ ذهنیتی نینگ ایچده، اسلام آباد دولتی ـ ده یبانچی و بیر دشمن شکلده یېر الگن اېدی.
چونکه پشتونستانده پاکستان پشتونلری اسلام آباد پنجابی لرنی، دوست شکلده کۉرمه یدیلر!
اولر مهاجر طلبه لری نی، اۉز ذهنیتی لریگه مناسب تربیه قیلدیلر.
بو طلبه لر، بیش ـ اۉن ـ اوتّیز بیش یاش آره سی بۉلیب، کۉزلری و ذهن لری مدرسه لردن و مدرسه عالملریدن باشقه دنیانی، کۉرمگن شکلده درس تعلیم آلگن اېدیلر.
بولر که پشتونستانده پوتنسیل بیر قوت اېدیلر، افغانستان ایچیده اگر مجاهدلرنینگ ایچیده ایچ اوروش بۉلیب، او اوروش خلق نی بیر کوتریچه گه محتاج قیلسه اېدی، بولر میدانگه سوریلیدیلر؛
ـ مهم افغانستانینگ ایچیده کی مکروب خانه اېدی!
دکتور نجیب الله، کارمل نینگ پلانی نی یقیندن تعقیب قیلب، نتیجه سی نی تخمین قیلگن بیر لیدر اېدی.
او هر قونیشمه سیگه (بیانیه) افغانستان خلقی نی، کېله جگ مصیبتدن خبر بېریب، اگر مجاهدلر کابلگه کېلسه لر، سیل دېک قان توکیله دی دېب ایتکن اېدی.  
اونینگ صلح برنامه سی، ملل بیلن، کارمل نینگ برنامه سی نینگ قرشی سیگه بیر خدمت اېدی؛
لېکن کارمل فرصت بېرمه دی، یعقوبی نی اۉلدیرتیریب، کودتا نی باشلتتی!     
دکتور نجیب الله، او قونشیمه لری بیلن اۉلگندن سۉنگره، افغانستان خلقی نینگ یوره گیگه ملی قهرمان بۉلدی؛
چونکه ایتکن گپلری بیر بیر کېلدی.
 
بیر پلان نی یاپتی لر، کابلده بجردیلر
شمالگه زنگ نی تاقیب، جنوبگه کېچیردیلر
خلققه سوو دېب زهر نی، مینگ دفعه ایچیردیلر
دوستم گه گاز بېردیلر، اېندی پادشاه سن دېب
اوروش نی تشله دیلر، صاحب درگاه سن دېب
 
کابلگه مینگ بلا نی، مینگ دفعه کېتیردیلر
قاعده قانون دولت نی، مینگ دفعه ییتیردیلر
خلق ایچیدن قاعده نی، مینگ دفعه بیتیردیلر
یواش یواش قاچتیلر، اوروش نی یېرگه توکیب
مجاهدلر اوسیتیگه، پلان تالی نی ایکیب
 
   آگاهلنتیریش:
   دکتور نجیب اوستیگه کودتا قیلیب، پلانلی شکلده قدرت نی مجاهدلرگه و رشیددوستم گه تسلیم بېردیلر.
مجاهدلرکه اۉز آره لریده بیر بیراو گه دشمن اېدیلر، اونده ی چیتین اوروش نی باشلتیلر، هیچ کیم خلقیلرگه و پرچمیلرگه قره مه دی.
بولر اېسه، مجادلر نی حمق توزتیب، تاشکنددن اروپا و امریکا گه قاچتیلر. قاچتیلر ـ ده، لېکن ساکن اولتیمه دیلر؛
افغانستان ایچی نی اېپ بوزدیلر.
بولر قلملی گروپلر اېدیلر، بوزماق فعالیت نی افغانستان ایچیگه تشله دیلر. خصوصاً امریکا و ناتو کیرگندن سۉنگره، امریکا و ناتو گه القاعده دن یامانراق دشمن بۉلیب، تخیربات قیلدیلر.
زیرا، بولرنینگ قۉلیده، قلم بار اېدی و جامعه نینگ ذهنیتی بار اېدی.
بولر جامعه نینگ ذهنیتی نینگ بوزماق هنری نی جوده کۉپ یخشی بیلیدیلر؛
ـ امریکا و ناتو اونچه که بولرنینگ دشمنلیگیدن ضربه یېدیلر، القاعده و طالباندن یېمه دیلر!
بولر امریکا اروپا ده اولتیریب، امریکا و اروپا گه او ضرر نی بېریب، امریکا و ناتو نی بجریکسیز قیلدیلر.
بو کتابگه، مثاللر بیلن بعضی اۉرنک یازولر نی، خلقیلردن و پرچمیلردن، اسمی و آدرسی بیلن بېرگن من.
(قیسقه بېلگی: مادر دېگن پارسچه کتابیمگه، سندلر بیلن، کارمل نینگ خیانتی نی یازگن من)
 
   آگاهلنتیریش
   کارمل ذکی و شیطان سیاستچی اېدی. او طالبان نی پاکستانینگ سیاستی دېب دنیاگه یېدیردی. اونینگ زمانیده ساووق سواش نینگ عین سۉنگ مرتبه سی بۉلگن بۉلدی اونینگ اوچون سرد و سۉکیش سیاست نی قۉلنندی. زیرا مسکو اونی ایستیدی. شعارلی گپلر و یامانله ماق اونینگ گپیریش کلتوری بۉلدی. او کلتور افغانستان جامعه سیگه یېرلشدی. اوندن سۉنگره یامانله ماق و سۉکیش مثلیکه انسانگه کیشلیک بېرسه، هر کیم نینگ اسلوب گپیرشی بۉلدی. ناتو کیردیکدن سۉنگره و سوسیال مدیا تاپیلدیکندن سۉنگره بو کلتور افغانستان بیلن، افغان خلقی نی ویران قیلدی چونکه اره شتیرماق و بیلیب گپیرماق افغانستان اخلاق و کلتوریدن ییتی و بو کلتور طالبانگه یره دی زیرا طالبان گوشه ده قالدی، ناتو و رژیم گه بو کلتور بیلن حمله بۉلدی.
 
مریم ـ 250
 
  بیر ایچیم سوو خواهلی من، جنتدن او بېریلسه
سېنینگ زیبا نورینگدن، روح بدندن تیریلسه
بو یامان طلسملر، اوستیمدن قیریلسه
اېندی اېشیت داستان نی، عبرتلی بو نشان نی
وطن که بوزیلی دی، مجاهددن زمان نی
 
نجیب قاچماق خواهله دی، لېکن بۉلمه دی
کارمل نینگ قۉلیدن، بختی کولمه دی
قاره بختیدن قسمت، دشمنی نی یولمه دی
ملل گه سیغیندی او، چاره سیز بۉلیب او ذات
چاره سیز بۉلگن درددن، تاتسیز بۉلیب مات
 
   آگاهلنتیریش:
   کودتا دن اول رشید دوستم گه گاز بېردیلر؛
اۉزینگ سلطان بۉلیب شمال نی آلگین دېب.
بو گپدن ایکّی ییل اول رشید دوستم و احمدشاه مسعود نی بیر وحدت گه کېلتیردیلر؛
بو ایکّی اۉزی نی رهبر دېگن ساده لر، او پلاندن خبرسیز اېدیلر!
یعنی بو ایکّی لیدر بیر بیر بیلن کۉریشمه ی، وحدت قیلدیلر و قنده ی بۉلگنی نی بیلمه ی، کارمل نینگ پلانی اوچون اۉینه دیلر.
اونده ی بو ایش نی بجردیلر، اۉییندن، نه مسعود و نه رشید دوستم خبر بۉلدی.
شرط لر که مسعود و رشید دوستم نی بیر وحدتگه مجبور قیلدی، گلب الدین نینگ اوستیگه ایشله دیلر!
بو اۉچ پهلوان نی کارمل نینگ پلانی بیلن، اوروش اوچون هر باقیمدن حاضر توزه تیلدیلر!
بولرکه پلان نی یېدیردیلر، پلان یواش یواش توزلماققه یوز توتدی.
بو پلان یعنی بو برنامه نینگ تۉرت آیاقی بار اېدی:
1 . رشید دوستم و مسعود باید گلب الدین نینگ قرشی سیگه وحدت قیلسه لر اېدی؛
ـ بجردیلر!
2 . پشتونلرنی تحریک قیلماق!
رشید دوستم و احمدشاه مسعود ایکّی پهلوان، بیری سی تاجیک و بیری سی ازبک، پشتونلرنی تحریک قیلماق اوچون وحدت لری یېتیب آرتیدی؛
ـ بولرنینگ وحدتی بیلن، پشتونلر تحریک بۉلدیلر!
گلب الدین گه، پشتونلر لیدرلیکنی هواسی نی ـ ده یره تیلر؛ رشید دوستم و احمدشاه مسعودگه قرشی!
رشید دوستم گه، احمدشاه مسعودگه و گلب الدین گه اردو نینگ کوچلی جنراللری بیلن هوالری نی بېریب، اوروشگه آماده قیلدیلر.
بو جنابلر خبرسیز شکلده اۉیین نی یېدیلر؛
جنراللر تسلیم بۉلدیم شکلده، اۉیین اۉینه دیلر.
3 . پشتونستانده، مدرسه طلبه لری نی مقدس جهادگه تیار قیلدیلر.
کیم اۉیینگه سوردی؟ قنده ی سوریلدیلر؟ بو طلبه لر هیچ قچان آنگله می دیلر و دنیا ـ ده آنگلمه دی!
(دنیااستخبارتی می؟ یا دنیا میدیاسی می؟ افغانلرننگ ذکاسی قرشی سیگه، مسخره بۉلدی)
4 . کودتا قیلیب، اردو نی پارچه لهب، جنراللر بیلن هر پارچه نی بیر پهلوانگه بېریب، مدرسه طلبه لری نی میدانگه سورماق اوچون، بو پهلوان لرنی میدانگه سوردیلر تا خلق، بولرنینگ اوروشیدن، یشمدن بیزار بۉلسه لر.  
جنراللر ایکّی ییل اولدن باشلهب، ارتباط قورگن اېدیلر چونکه برنامه، حسابلی و کتابلی اېدی. 
کودتا که بۉلدی، دکتورنجیب الله نی، رشید دوستم نینگ عسکری قوتی هوایی میداندن کارمل نینگ امری بیلن قه یردی.
(بو حادثه دن ییگیرمه تۉرت ساعت که اۉتتی، رشید دوستم خبر بۉلدی)
دکتور نجیب الله چاره سیز ملل گه سیغندی. بو حقیقت نی، دکتور نجیب الله نینگ خارجه وزیری که او هم کوتاه گه، مرکزی رل نی اۉینه گن اېدی، مشهور کتابیگه «ازپادشاهی مطلقه الی سقوط جمهوری دموکراتیک افغانستان، پارسچه» «897، 900 و 901» صحفه لریگه یازگن، مېن خلاصه شکلده یازه من: «دکتورنجیب الله نی رشید دوستم نینگ عسکرلری قه یرگندن سۉنگره، دکتورنجیب الله ملل نماینده سی، بینن سیوان دن خواهش قیله دی کارملدن اوچیش اجازه نی آلسه» بینن سیوان دکتور نجیب الله نی افغانستاندن چیقریدی، او کارملگه تلفن قیله دی و اوندن خواهش قیله دی دکتورنجیب الله گه اجازه بېرسه. کارمل، ملل نینگ اوستیگه قهر بۉلیب ایته دی: «سیزلر افغانستانینگ اصل لیدرلری بیلن مذاکره قیلمه ی، گیزلی شکلده اۉز برنامه لرنگیزنی قۉلگه آلدینگیزلر، اېندی قنده ی مېندن یاردم تیله ی سیزلر؟ مېن بیر نرسه قیلالمی من صلاحیتدارلردن یاردم آلینگلر!» صلاحیتدار هوایی میدانگه رشید دوستم نینگ عسکرلری اېدی. رشیددوستم نینگ عسکرلری محمودبریالی و کارمل نینگ خدمتیده اېدیلر چونکه جنرال آصف دلاور و جنرال نبی عظیمی کابل نینگ اربابلری او کونلرده اولر اېدیلر و کارمل نینگ خدمتیده اېدیلر. رشیددوستم نینگ عسکرلری نی کارمل نینگ هدایتی بیلن بولر یېرلشتیرگن اېدیلر
(دوستم و پیگیر شبرغانده اېدیلر. پیگیر کارمل و قوماندانلر بیلن تماس ده اېدی؛ دوستم اېمس)
نجیب نینگ قاچیشیدن بولر خبردار اېدیلر رشید دوستم ییگیرمه تۉرت ساعتدن سۉنگره خبر بۉلدی!
کارمل بو حادثه نی افغانستان خلقی نینگ ذهنیتیگه رشید دوستم نینگ اوستیگه ییقتی لېکن عبدالوکیل خارجه وزیر، اصل حقیقت نی، کتابیگه یازدی.
کارمل و اونینگ یولداشلری که، ایکّی ییل اولدن احمدشاه مسعود و رشیددوستم نی وحدت بېرماق اوچون حرکت قیلدیلر، دکتورنجیب الله رشید دوستم نی اۉلدیره دی یالغانی نی، ذهنیت بېردیلر.
یالغان گپلر رشید دوستم نی دکتور نجیب الله دن اوزاق لشتیریب، احمدشاه مسعودگه یقین لشتیردی.
احمدشاه مسعودگه گلب الدین نینگ زوری نی گیزلیچه کۉرستیب، احمدشاه نی رشید دوستم گه یقین لشتیردیلر.   
(پارسچه یازیگن مادر کتابیمده، بو سیاسی اۉیینلر سندلر بیلن کیرگن، اگر بېلگی آله من دېسنگلر، مادر نی اۉقینگلر)
 
کارمل پلان اوچون، شمالگه باریب قالدی
حیرتان دېگن یېرده، پلان نی باشدن آلدی
پیگیرگه ایتماق اوچون، باشگه هنرنی سالدی
تام رسوالیک باشلندی، اونینگ او پلانیدن
جنبش دوستم دېیب، اونینگ قۉیگن شانیدن
 
پیگیر معتبر اېدی، آیدین لرنینگ ایچیده
او کیچیک رهبر اېدی، آیدین لرنینگ ایچیده
او بیر قۉلگه در اېدی، آیدین لرنینگ ایچیده
بیروی سیاسیده، پرچم حزبیده اېدی
کارمل نینگ راست قۉلی، شمال آبیده اېدی  
 
جنبش دېگن او تنظیم، بیر هنرلی سیاست
کارمل و پیگیردن، خلق اوچون بویوک آفت
ساده ازبک خلق اوچون، او بۉلدی بویوک صولت
اۉینه لدی ساده اۉیین، اوستونلی عقل بیلن
ساده خلق نی قوُل قیلیب، بویوک تعقل بیلن
 
   آگاهلنتیریش:
   عین آز ایکّی ییل کارمل و پیگیر رشید دوستم نینگ حزب جنبشی اوچون ایشله دیلر.
هدفلری: دکتورنجیب نینگ رژیمی سقوط قیلگنده، شمال افغانستانده، خلق نی رشیددوستم تیوره گیگه ییغماق اېدی.
بولر هیچ کیمگه بیللی  قیلمه ی، بو ایش نی قیلدیلر؛
ـ رشیددوستم ـ ده، خبرسیز اېدی!
بولر بیر سیاسی تنظیم نینگ چهارچیوره سی نی توزتیب، ازبک ترکمنلرنینگ احساساتی نی قۉلنیب، او تنظیم بیلن رشید دوستم نی خلققه سورماق نیتده اېدیلر.
او زمانلر افغانستان خلق ایچیده، یواش یواش قوم پرستلیگ نینگ سووی قینیدی.
خلقیلر و پرچمیلر هر زمان سیاستگه مظلوم رل نی اۉینه دیلر. مظلوم رل اۉینه یش هر پیت نتیجه بېردی و بېره دی.
بولر ازبک ترکمن نی پشتونلر حاکمیتیگه ایزیلدی دېب، کېچه کندوز تبلیغ قیلگن اېدیلر. شمال افغانستانده خودّی باشقه طرفلر کبی ملی اویغانیش قوم تیوره گیگه باشلنگن اېدی.
کودتادن اول ینگی تنظیم رشیددوستم رهبرلیگیگه شمال افغانستانده جنبش ملی اسلامی نامیدن اعلان بۉلدی.
کۉرنیشده رشیددوستم رهبر اېدی لېکن اصل رهبرلیگی نی پرچمیلر قیلیدی؛
ـ خلقیلر اېسه دوستلیک رل نی اۉینیدیلر، پلاندن خبرسیز!
کودتادن سۉنگره کارمل شمالده حیرتان دېگن شهر ده یشه ماققه باشله دی.
او رشید دوستم حمایتیده حیرتانده اېدی.
سیدنورالله سادات پرچمیلرنینگ خاص آدمی و حزب جنبش نینگ ایکّینچی آدمی کارمل نینگ خدمتیگه بېریلگن اېدی. کارمل نینگ برنامه سی میوه لری نی بېرگن اېدی چونکه باشده پایتخت کابل و باشقه شهرلرده، اونده ی رسوا حقوق سیز اوروش مجاهدلرنینگ ایچیده باشلنگن اېدی، ایت اېگه سی نی تاپالمیدی.
خلق که بیر ینگی کوتریچی گه محتاج بۉلیدی، کارمل کېله جگ برنامه نی توزتیب پیگیرنینگ قۉلیگه بېردی. پیگیر بیرو سیاسی لی بیر یولداشی اېدی. او باشده رشیددوستم نینگ و برچه شمال قومندانلرنینگ معنوی آته سی اېدی؛
ـ زیرا، کارمل نینگ اقتداریگه و اوندن سۉنگره دکتورنجیب نینگ اقتداریگه، رشیددوستم و اونینگ قوماندانلری و دولت و حزب آره سی، بیر کوپریک رل نی اۉینه دی.
یعنی پیگیرسیز یاردم دولتدن رشیددوستم و باشقه قوماندانلرگه کېلمیدی و پیگیرسیز قوماندانلر بیر ایش نی قیلمیدیلر!
کارمل بویوک پلان اوچون پیگیرگه بو رل نی یره تکن اېدی. کارمل نینگ هدفی پیگیرنی کلید بیر کیشی توزتیب، کېله جگ برنامه نی پیگیرنینگ رهبرلیگیگه یوروتماق اېدی.
کارمل پیگیرگه ایکّی وظیفه بېردی: ـ
1 . پیگیر تاشکند ده توریدی. او پرچمی و خلقی لرنینگ اروپا کېتیشگیه یاردمچی بۉلیدی؛
ـ اروپا کېتیش پلانی باشدن آلیلگن اېدی، پیگیر بو پلان نی بجردی.
2 . پیگیر جنبش حزبی نی اوزاقدن رهبرلیک قیلیدی و حزب نینگ رلی بیلن، جامعه نی کېله جگ برنامه گه حاضرلیدی.
جنبش حزبی و جامعه هر زمان بو برنامه بیلن رهبرلی بۉلدی لېکن آت رشید دوستمدن خلققه بېریلدی.
رسمی شکلده هر زمان حزب جنبش، پرچمی لرنینگ قۉلیده قالدی اما خلق ایچیده و دنیا مدیاسی و دنیا سیاستیده آت رشید دوستم بۉلدی؛
رشیددوستم هیچ بیر زمان خلق ذهنیتیگه یۉل بېرالمه دی.
کارمل بو برنامه دن سۉنگره مسکو گه کېتتی، پیگیر اېسه خلقی و پرچمی یولداشلری نی اروپا گه یوباریب، طالبانینگ بیرینچی اقتداریده، انگلیس گه کېتتی و او یېردن جامعه نینگ اوستیگه اۉیینی نی اۉینب ادامه بېردی.      
 
اېندی نوبت کېلبیدی، مجاهد دېگن ذات گه
اۉیینگه او کیربیدی، تاتی بۉلمگن تات گه
تاریخگه او قالییدی، مجاهد دېگن آت گه
تات سیز زمانده کېلیب، کابل نی اولر آلدی
بیر اۉیینگه چومیلیب، نامبدلیککه سالیلدی
 
کارمل نینگ سازیگه، اۉینه دیلر بیر ایکّی
بیر بیراو نی اۉلیمگه، بېله دیلر بیر ایکّی
غم نی خلقیمگه بېریب، تره دیلر بیر ایکّی
برنامه اونده ی اېدی، بیر زمانده کېلسه لر
ازلی او دشمنلر، ویرانلیگنی قیلسه لر
 
   آگاهلنتیریش:
   دکتور نجیب الله مجاهدلر کېلگنده، سوو نینگ عوضیده قان آقه دی دېب خلققه ایتیدی.
او اۉز یولداشلری نینگ برنامه سی نینگ نتیجه سیدن بو گپلرنی تخمین قیلیب ایتیدی.
کارمل و باشقه حزب لیدرلری که دکتورنجیب الله نینگ صلح پلانی نینگ قرشی سیده برنامه ترقه تگن اېدیلر، بیر زمانده مجاهدلرگه اردو نی بولدهب بېریب، کابلگه و باشقه بویوک شهرلرگه کېلتیرماق نی برنامه قیلگن اېدیلر؛
ـ حادثه، خواهله گنلری دېک بۉلدی!
کابلده، رشیددوستم باشده، احمدشاه مسعود، گلب الدین حکمتیار، سیاف، هزاره لر... هرکیم، بیر زمانده تانک توپ راکت بیلن کیردی و هر بیری گابلگه اېگه بۉله من دېب باشله دیلر بیر بیراو نی اورماققه!
نتیجه ده تاش اوستیده تاش قالمه دی و خلق بیر کوتریچی گه محتاج بۉلدی. 
 
هر بیر مجاهد گروپ، اۉز خواستی اوچون کېلدی
قدرت نی مېن آله ی دېب، هر یامانلیغ نی قیلدی
بیر بیراو لرنی اوریب، مصیبتلر نی ایلدی
برنامه مونده ی اېدی، یېتمیش بۉلدنیب کېلسه
خشت اوستیگه خشت قۉیمه ی، یامانلغی نی قیلسه
 
کارمل دستور بېردی، هر جنرال تسلیم بۉلسه
ایری ایری تنظیمگه، تسلیم بولیب یولسه
عقلیدن آنگ نی آلیب رسوا قیلیب کولسه
گۉزل برنامه اېدی، گۉزه لچه اۉیگیلندی
اولرنی حمق قیلیب، اۉزه لچه اۉیگیلندی
 
آگاهلنتیریش:
مادر کتابیمده، سندلر بیلن یازگن من بو حادثه نی، قیسی جنرال قیسی مجاهد گه بارسه پلانی نی؛
ایکّی ییل اولدن باشله بیدیلر اۉیینگه.
 
کۉز آق یوزینگ قاره دیب، اوردیلر بیر بیراو نی
کارمل پلانیدن، سوردیلر آلاو نی
مثلیکه بیر اسلانگه، بېرسه لر آو نی
کارمل پلانیدن، مونده ی بیچاره بۉلدی
مجاهد دېگن هر ذات، یوزدن قاره بۉلدی
 
مریم ـ 260
 
غم آققن یوره گیمدن، بیر آن بۉلسه کېتمه یدی
جمله عالم اوره شگن، غم یوره کدن بیتمه یدی
بو بختدن قاره بولوت، هیچ بیر زمان ییتمه یدی
ایته من مېن دردیم نی، او یار با وفاگه
بیر داستان نی یازیب من، بېریب باد صبا گه
 
قان بۉلدی کوچه کوچه، قاندن بیر نشان بۉلدی
منفعت اوچون اوروش، مجاهدگه شان بۉلدی
او یامان دوره سیدن، ملت پریشان بۉلدی
بجردی پرچمیلر، گیزلی پلان نی قۉییب
مجاهد دېگن ذات نی، عقلدن سولیب
 
اویین ایچیده توشیب رسوا و رذیل بولدی
حمق بولیب پرچمگه شهرتدن زایل بولدی
رسو و رذیلیلکلر بیربیر حمایل بولدی
ساده و حمق بۉلیب، بو پلان گه توشتیلر
برچه یامان گپلرنی ناملریگه قۉشتیلر
 
وحدت نفس یۉق اېدی، مجاهد دېگن ذاتد ده
مینگ بیر پارچه ده اېدی، بۉلگن فنات ده
تاتسیز بی مزه اېدی، تات بۉلمگن بیتات ده
پرچمیلر بیلیدی، بو تاتسیزلیک بیتات نی
اۉیینگه کېلتیرسه لر، اوریدیلر او ذات نی
 
بېلگی بویوک بیر کوچ دیر، انسان اگر که بیلسه
قۉلیگه بیر قوت دیر، انسان گه اگر کیلسه
ظفرگه بیر منبع دیر، انسان گه اگر ایلسه
کارمل اینجه اینجه، اولر نی تنیبیدی
عقل لریگه کیریب، اوستلریگه مینبیدی
 
 
اوروشگه که تشلندی، نه نام قالدی نه نشان
بدنام لیکنینگ قۉلیدن، رسوالی بولدی عیان
عقل خلق نزدیده، رذیل بیر دوران
هر یېر جهنم اېدی، مجاهدنینگ قۉلیدن
خلقیم پریشان اېدی، کېلیب کیرگن یۉلیدن
 
اینجه اینجه توقی سنگ، ابریشملی قالین نی
عقل گه یره ته سن، علیحده بۉلگن دین نی
بازار نی قۉلگه آلیب، هر کیمدن آفرین نی
او مثال بۉلدی بیردم، سیاست میدانیده
خلق که پریشان اېدی، سیاست داستانیده
 
ایتیلمه ی ایتیلدی، کېلسین نجات بېریکان
مصیبتلر نی کۉریب، دشمندن باش قیریکان
خلق نینگ کۉز یاشلریگه، سعادت گل تیریکان
اېندی زمان کېلبیدی، اېسکی بیر هنگامه گه
طالب بۉلیب چیقیدی، ایلیدی برنامه گه
 
   آگاهلنتیریش:
   طالبان نی نه امریکا قوردی نه پاکستان قوردی، طالبان نی افغانستان شرطلری و کارمل نینگ عقلی و دیرین دولت نینگ بجروسی قوردی.
بو حقیقت نی طالبان لیدرلری هم بیلمه یدیلر، چونکه اولر هدفلر اوچون ماشه اېدیلر و بۉلدیلر.
بو قورولشده پاکستان چاره سیز قالدی زیرا، بو ایش مدرسه لرده و افغانستان ایچیده پیشدی.
(پشتونستان مدرسه لریده اسلام آباد حقوقی نگاه دن بیر ایش قیلالمه یدی. قیلماق اوچون اساسی قانون باید تغییر یېسه، او ایش آسان ایش اېمس، اونینگ اوچون سازش سیاستی تۉغری سیاست اسلام آباد اوچون!)
پاکستان چاره سیز قالدی، طالبان نی رهبرلی قیلماققه چلیشدی!
(پاکستان چاره سیز قالب طالبان نی رهبرلی قیلماق اوچون اۉزی نی یقین کۉرستتی و افغانستانده بجریکسیز لیدرلر اۉز بجریکسیزلیکلری نی قبه ماق اوچون افغانستان خلقیگه طالبان نی پاکستان قورگن دېب ذهنیت بېردیلر؛ کارملنینگ هنری بیلن)
  
    طالبان نی امریکا و باشقه اولکه لرنینگ استخباراتی قۉلندی می؟
البته قۉللندیلر!
لېکن طالبانگه هیچ کیم اېگه بۉلالمه دی؛
زیرا، اونینگ توبیگه بو امکان یۉق شکلده قوریلدی.
یعنی اونده ی ذهنیت بېریلدی که، بولر اۉزلری نی باید حر کۉرسه لر چونکه بولر رادیکال طلبه لر اېدیلر.
هر پیت رادیکاللر اۉزلری نی حر بیله دیلر، حر بیلیب باشقه لرگه ماشه بۉله دیلر و کۉپی پیت او ماشه لیگدن اۉزلری خبر بۉلمه یدی.
 
   طالبان اوستیگه، پاکستان پشتونلری یعنی اولرنینگ دیرین دولتی قنچه حاکم؟
تۉغریدن هیچ بیر زمان حاکم بۉلمه دیلر لېکن هر زمان یۉل بېره یتکن کۉچ اولر بۉلدی!
خلق پرچم نی چیقرسک، طالبان باشده، هر تنظیم اۉزی نی مستقل کۉردی لېکن افغانستان خلقی بیر حقیقت نی بیلمه دی، او حقیقت شو: طالبان دېک تنظیم لر، اۉزلری بیلمه دن رهبرلی بۉله دیلر!
چونکه بیر شرط گه سوقیله دیلر او شرط اولرگه یۉل بېره دی و او شرط نی باشقه لر یره ته دی!
 
   (استخباراتچی لر، اۉزلری نی تنیتمه ی، قیسی دولتدن بۉلگنلیکلری نی افشا قیلمه ی، پول مصرف قیلیب و یا عقل ایشلتیب، بو تنظیم لرنی قۉللنه دیلر!)
 
   دیرین دولت، بلکه تۉغریدن حاکم بۉلماغنی اۉزی ایسته مه دی؛
سببی شو: تۉغریدن تیللرگه توشماق، اولرنینگ سوو یوزیگه چیقرماق دیر!
یعنی اولرنی جامعه و دنیاگه تنیتماق دیر!
نېگه اولر اجتماع نینگ ایچیده بۉلگن شهرتلی پشتونلرنی قۉللنیب ایش نی بجرمسینلر که؟
اولر، گپ بیلرمند و جامعه ده کوچلی پشتونلردن ایش آلدیلر؛
ـ کارمل زمانیده ـ ده سیاست مونده ی یورودی.
آراقه دن رهبرلیک قیلماق، هر زمان ینگی مانورلرنی میسر قیله دی!
کارمل نینگ برنامه سی بیلن مجاهلر و رشیددوستم اونده ی جهنم نی افغانستان خلقی نینگ اوستیگه کېلتیردیلر، طالبان که او زمان افغانستان خلقی اوچون شرفلی بیر تنظیم اېدی، اگر دنیانینگ سرسری لری، سیزلرنی بو مصبتدن نجات بېره میز دېب افغانستان خلقیگه کېلسه لر اېدی، خلق اولرگه اۉزی نی تشلب، اولرگه دستک چیقیدی.
بوندن شو حقیقت چیقه دی: «طالبان تنظیمی زور بیلن کېلیب بیر شهرنی آلمه دی، او شهرنینگ مردمی، طالبان نی ایسته دی!»
بو سیاست«تیپکی رای اېدی!»
بو سیاستگه پرچمیلر و خلقیلر کارمل نینگ ذکاسی بیلن اېریشتیلر.
بولر ایکّینچی مرته، غرب اولکه لردن، ازلی دشمنلری نی یعنی امریکا نی و ناتو نی او اولکه لرنینگ ایچیدین اوردیلر و امریکا و ناتو نی تاریخگه، رسوا قلیب افغانستاندن چیقریب ایکّینچی مرته سیاسی اقتدارنی طالبان گه آلیب بېردیلر؛
کارمل نینگ روحی شاد بۉلسین دېب، لېکن قنچه سی قیلگن بو ایش نینگ منطقیدن خبرلی اېدی؟
او باشقه تارتیشمه.
 
    (قنده ی که اۉن توقیز عرب امریکا نی، امریکانینگ تکنولوژی سی بیلن، امریکانینگ ایچیدن اوردیلر، خلقیلر و پرچمیلرنینگ بجریشی ـ ده او منطق کبی بۉلدی؛
بولر امریکانینگ سوسیال مدیاسی بیلن امریکا و ناتو نی آونده ی اوردیلر، نه امریکا گه و نه ناتو گه بیر اعتبار قالمه دی!)
 
   بولر اونچه ذکا بیلن بو ایش نی بجردیلر، امریکا و ناتو اولکه لرنینگ روحی بیلمه دی.
بولر قلم بیلن و تبلیغ بیلن، طالبان نینگ آتی نی تیلگه کېلتیرمه ی، محمداشرف غنی نینگ اوستیدن بجردیلر؛
ـ بو کتاب نینگ کېله جگ بۉلیملریده، خلقیلردن و پرچمیلردن اۉرنگ یازولر کۉره سیزلر؛
اۉزلرنگیز بولرنینگ بجرگن سیاستیگه شاهد بۉله سیزلر.
مېن ساده چه وجدانلرگه بو حقیقت نی سوره من.
 
بیر اۉیله گین کېلرمی، بیر تنظیم بیر اولکه گه؟
شرطی کېلگن بۉلمسه، علاج می او یره گه؟
بیر خلق نینگ دردی اوچون کیرر می بیر چیله گه؟
اینجه اینجه یسلدی، بیر تنظیم اندیشه سی
ییلرچه اوره شیلدی، کېلسین دېب آتشه سی
 
   آگاهلنتیریش:
   شرطلر تاپیلگندن سۉنگره، فکری ایتیلماق، اونی پراتیککه آلیب باره دی، طالبان حقیقتی اونده ی بۉلدی.
 
کارمل ایتتی گپ نی، دیرین دولت یره تتی
کارمل نینگ خواستیگه، بلبل قیلیب سیره تتی
پشتون سیاست یگه، او ساچی نی تره تتی
ایکّی هدف بیر مرام، بۉلیب میدانگه کیردی  
خلقلردن کۉچ نی آلیب، او بویوک شانگه کیردی
 
مریم ـ 270
 
گونش یوزلی نی کۉریب، کۉرگن دېک بهار دېدیم
قاپقاره زلفلریگه، باغلنیب بو یار دېدیم
اۉرگیله ی قره شیگه، بو گۉزل گلنار دېدم
بو گلنارگه ایته من، دردلی بۉلگن داستان نی
خلقیم اېشیتسین مېندن، بو بۉلگن غمستان نی
 
دیرین دولت یره تتی، ینگی برنامه سی نی
افغان خلقیگه ساتتی، یامان هنگامه سی نی
اۉرته میدانگه آتتی، آتشلی نامه سی نی
ینگی تنظیم توزه لدی، طالبان دېدی خلقیم
اولرنینگ ایشلریدن، نجات تاپه دېب حقیم
 
آگاهلنتیریش:
طالبانلر اۉزلری نی طالبان دېب ایتمه دیلر، اولر مجاهدلر دېب ایتیلر لېکن افغانستان خلقی اولرنی طالبان دېب شهرت بېردی.
 
یامان کونده دوستینگ یۉق، اگر بیلسنگ یشم نی
اگر توشسنگ دردلرگه، سېندن سۉره مس غم نی
فایده سی یۉق آقیرسنگ، او پیت کۉز نم نی
هرکیم مینگ خدا دېیب، بیر مهدی نی ایسته دی
بدبخت لیگدن چیقه ی دېب، افندی نی ایسته دی
 
سوو گه غرق بۉلماق پیتده، ایلان گه سریله سن
زهر یگه باقمدن، سن بۉینینگ نی ایله سن
نجات تاپی دېب سوودن، مینگ بیر دعا قیله سن
اونده ی بۉلدی او تنظیم، خلقیم نینگ امیدیگه
مثلیکه کوتریچی، امید بۉلدی دردیگه    
 
   آگاهلنتیریش:
   قومی و جهادی لیدرلر خلق نی اونده ی مشکل توریمگه سوقدیلر، طالبانینگ عوضیده زهرلی ایلان کېلسه ـ ده، نجات بېره یتکن دېب خلق استقبال قیلیدی!
اصل تاریخ نی شاشیرتیرگن، امریکا و ناتونینگ بو حقیقت نی بیلمسلیگی بۉلدی!
ایکّینچی مرته که امریکا و ناتو بو مصیبتلرنی رنگ روغن قیلیب خلققه، بولر سیزلرنینگ رهبرلرینگیز دېب کۉرستیلر، خدا خلقیلر و پرچمیلرگه بېردی، چونکه اولر بو رهبرلرنینگ نیمه بۉلگنلیکلری نی جوده یخشی بیلیدیلر.
اولر بو مرته غرب اولکه لردن، بولرنینگ قیلگن ایشلری نی، اشرف غنی نینگ اوستیگه یوکلهب، امریکا و ناتو نی امریکا و اروپا ایچیدن اوردیلر.
تاریخ باید بو کمدی تراژیدی نی تۉغری شکلده یازسه تا هر کیمگه بیر عبرت بۉلسه. 
 
هر انسانینگ یشه می، اونگه بیر طرز بېره دی
نېمه که آلگن بۉلسه، اونگه بیر ایز بېره دی
او طرز و ایزلر بیلن، اونگه بیر یوز بېره دی
طالبان دېگن تنظیم، میدانگه کېلیب توردی
مدرسه یشم نی، خلقیمگه کېلیب سوردی
 
هر کیم عادل من دېیدی، رفتاری نی قیله دی
اۉز دنیاسیدن قرهب، او کاری نی قیله دی
نیت نیکی بیلن، یۉق باری نی قیله دی
بیر نقطه دن قره سنگ، حق نی کۉراله می سن؟
بیر مرته فکر قیلگین، حققه یوراله می سن؟
 
طالب یۉلیگه توشتی، ایتکن گپیگه توشتی
باشقه گه حق نی بېرمه ی، اۉز گروپیگه توشتی
یۉلگه ساز اورماق اوچون، اۉزه ل تیپیگه توشتی
خلققه سورپریز بۉلدی، عقلگه بیر یوز بۉلدی
کېله جگ اوچون یۉلگه، عبرت تولو سۉز بۉلدی
 
یامغیردن قاچماق اوچون، تام تگیگه باره سن
چکک کیدن بیقیب، اۉز فکرینگ نی قاره سن
چاره سیز بۉلیب ایشده، عقل گه آنگ ساره سن
اونده ی بۉلدی خلقیمگه، مشکل مشکلراغ بۉلدی
تازه مشکلدن حیات، غملر بویوک تاغ بولدی
 
ینگی دور ده خلقیم، اقتصاد دن اوریلدی
طالب نینگ نظامیدن، فلاکتگه سوریلدی
آنگر که کېتتی خلقدن، یامان کونلر کوریلدی
بیری سی کېتمه ی کېلدی، قاره بختلر اوست اوستگه
قاره بیر حیات بۉلیب، یره بختلر اوست اوستگه
 
   آگاهلنتیریش:
   خلق که چاره سیز طالبان نی دستکلگن (کمک) اېدی، بو دفعه اوروشدن نجات تاپیب، بیر گروه تجربه سیز و دنیادن بې خبرگه اسیر توشدی؛
طالبان مدرسه دنیاسیدن باشقه هیچ بیر نرسه نی کۉرگن اېمس اېدی.
اقتصاد نیمه دی دېب بیلگن اېمس اېدی.
دنیا قیسی حالده، بیر اولکه قنده ی ترقی قیله دی دېب بیلگن اېمس اېدی.
بختی شور بو خلق، یاماندن، یامانراققه توشدی.
اگر فرشته آسماندن اینسه، فرشته لیک اخلاق بیلن خدمت قیله من دېب، اقتصاد نی قۉلگه السه، اقتصادنینگ الفباسیدن خبرسیز بۉلسه، اونینگ فرشته اخلاقی جامعه نی ترقی گه آلیب باراله می؟  
افغانستان خلقی هیچ بیر زمان بو حقیقت نی بیلمه دی!
یوز فرشته دن کۉره، بیر ایش بیله یتکن ابلیس یخشی دیر بیر اولکه نینگ ترقی سی اوچون!
 
اۉیلی سن می کېچه نی؟ هیچ بیر یاقتی کېلمسه
قارانغی ظلمتیدن، یخشی بیر کون ایلمسه
قیشدن چیقیب بهار، گۉزل گللر قیلمسه
بیر اولای بۉلدی بیر کون، وطنیم نینگ اوستیدن
دنیا آیاققه توردی، بیر خائن نینگ دستیدن  
 
مریم ـ 280
 
ییغلسه عشق هجردن، یار اوچون نالان بۉلیب
آقه دی یاش کۉزلردن، دامله دامله قان بۉلیب
توکیلر او کۉزلردن، دامله سی جریان بۉلیب
آققن یاش کۉزلریمدن، چاره سیز مېن ایته من
او یار و خلقیم اوچون، یخشی ایش نی اېته من
 
بیر اۉیین اۉینه لدی، عقل ذکاوت بیلن
حریف نی اورماق اوچون، عقللی قوت بیلن
اینجه اینجه ترتیب له، بویوک اصالت بیلن
اۉن توقیز عرب ییگیت، امریکا نی اوردیلر
رذیل و رسوا قیلیب عقلگه آنگ سوردیلر
 
تۉرت اوچاق هوالندی، نورمال برنامه بیلن
نورمال بیر نورمال کونده، نورمال نامه بیلن
مثل بیر قوش سوزیلیب، نازلی هنگامه بیلن
عرب ییگیتلر آلدی، اداره نی قۉللرگه
آبرو نی اورماق اوچون، ینگی هدف یۉللرگه
 
   آگاهلنتیریش:
   امریکا نی، امریکانینگ اوچاق تکنولوژی سی بیلن اوردیلر. ایکّینچی مرته اېسه، امریکانینگ سوسیال مدیا تکنولوژی سی بیلن اوردیلر.
 
اوچاقلر قۉلگه توشدی، ییگیت لرنینگ قۉلیگه
زور بیلن اشغال بۉلدی، ینگی هدف یۉلیگه
رخ لری قیتریلدی، هدف نینگ سلولیگه
ایگیز بینا اوریلدی، ایکّی اوچاقلر بیلن
کۉک یوزیدن سوزیلیب، ایکّی تیاقلر بیلن
 
ینگی بیر تاکتیک بیلن، ایگیز بینا اوریلدی
ینگی بیر عقل بیلن، ینگی دنیا قوریلدی
اېسکی دنیادن چیقیب، ینگی دنیا کۉریلدی
اوچاق بیلن اوردیلر، اقتصادنینگ قلبی نی
اعتبارینگ اۉلسین دېب، امریکانینگ آبی نی
 
اۉچ مینگه یقین انسان، هدفگه قربان کېتتی
امریکا آبروسیدن، آبرولر عریان کېتتی
عقللرنی شاشیریب، به مثل توفان کېتتی
مثلیکه تاغ ییقیلسه، اونده ی بۉلدی بینالر
شاشیرتیریب دنیانی، حیرت یولدی بینالر
 
شوککه کیردی دنیامیز، بو حادثه نی کۉریب
توشونچه بیلن اۉیلهب، فکرگه فکر سوریب
کېله جگ نی اۉیلهب، باشگه فکر نی اوریب
هر کیم سوال نی قیلدی، نېمه قیلر امریکا؟
آبرو تۉپله ماق اوچون، نېمه ایلر امریکا؟
 
حادثه سرویس بۉلدی، بن لادن نامیدن
عقل نی باشدن یولدی، بن لادن نامیدن
پلان اوریشدن تولدی، بن لادن نامیدن
اشغال اوچون وطنگه، ینگی اوروش باشلندی
طالبانلرگه قرشی، تازه پلان آشلندی
 
اوروشدن اوستون اوروش، سیاسی اۉیین اېدی
بن لادن اوستیدن، اساسی اۉیین اېدی
عقل فکرلر بیلن، حساسی اۉیین اېدی
بېرمه دیلر طالبلر، امریکانینگ خواستیگه
اۉز اۉیینلری اوچون، امریکانینگ دستیگه
 
   آگاهلنتیریش:
   طالبان نینگ اېگه سی پاکستان دېب، هر کیم نینگ آغزیگه سقیچ بۉلگن. باشده دکتوراسی بار هر بیر یورومچی بو باره گه عقل نی ېیب، بو گپگه قناعت کېلتیرگن.
چونکه عقل نی ېیب، پاکستان نی، طالبان نینگ اېگه سی شکلده قبول قیلگن باشده، دکتوراسی بار یورومچیلر.
بیله سیزلر می نېگه بولر عقل نی یېگن؟
اۉیله نگلر، اگر پاکستان طالبان اوستیده سۉز صاحبی بۉلسه اېدی، نېگه لادن نی امریکا گه بېردیریب، طالبان نینگ رژیمی نی سقوط دن کوترمه دی؟
نېگه امریکا گه یاردم بېریب طالبان رژمی نی ییقدی؟
اېندی سوال شو: نېگه طالبان لادن نی بېرمه ی، امریکا نینگ کېلیشیگه سبب بۉلدی؟
سیاستده بیر حادثه، کیم نینگ منفعتی گه بۉلسه، او ایش نی قیلگن او بۉله دی!
امریکا نینگ کېلیشی کیم نینگ منفعتیگه اېدی و نیمه منفعتی بار اېدی؟
جواب: بېلگی، قوتلی بیر کۉچ دیر.
بیر سیاسی حادثه ده، اگر بېلگی قۉلده بۉلسه، قرشی ده امریکا ـ ده بۉلسه، ظفر اوندن دیر.
طالبانگه، پشتونستان پشتونلری نینگ مصلحتی تاثیردار اېدی. او پشتونلرنی، دیرین دولتلری رهبرلیک قیلدی و او پشتونلرنینگ اوستیدن طالبان نی ـ ده رهبرلیک دیرین دولت قیلیدی.
دیرین دولت افغانستان ایچی بیلن، افغانستان خلقی نینگ ذهنیتی نی و باشده قومی لیدرلر و هر بیر اوروش سېور و قانونگه قرشی کۉچلی لرنی، کۉپ یخشی تنیب آلگن اېدی.
امریکا اگر کیرسه اېدی، طالبان نینگ قرشی سیگه بو بلالردن ایش الماققه مجبور قالیدی و بو بلالر هر نرسه نی بوزیدی.
امریکا بو بلالرنی تنیگن اېمس اېدی.
نتیجه ده بو بلالر بیلن امریکا اینیلگیگه (شکستگه) محکوم بۉلیب، رسوا شکلده افغانستاندن کېتتی.
امریکانینگ شکستی سبب بۉلیدی، کېله جکده هیچ بیر دولت جسارت قیلیب افغانستانگه کیرالمیدی. اگر دیرین دولت، پشتونستان پشتونلری بیلن طالبانگه، افغانی غیرت دېب امریکا نینگ قرشی سیده گاز بېرسه اېدی، طالبان لادن نی امریکا گه بېرمه ی، امریکانینگ اشغال یگه سبب بۉلیدی؛
ـ بو اۉیین اوینه لدی!
امریکا کیردی مینگ بیر پیشیمان بۉلدی! 
 
لادن اۉیینچاق بۉلدی، دیرین دولت قۉلیدن
امریکا کېلسین دېیب، او دولت نینگ یۉلیدن
بیر آو گه آتیلیب او، دولتنینگ چۉلیدن
هدف امریکا اېدی، بیر کېلیب رسوا بۉلسه
رسوا بۉلدیکدن سۉنگره، دولتگه امکان کولسه
 
مریم ـ 290
 
نې زمان یامغیر یاغسه، خیالیمگه کیلر او
قالگن خاطره لردن، مېنی مېنگه ایلر او
یامغیرلی هر هواده، توشونچه لی قیلر او
اونگه ایته من درد نی، بو کېلگن مصیبت نی
خلقیم داستان نی اېشیت، ایته ی مېن عاقبت نی
 
طالب دېگن او تنظیم، دیرین دولتدن اېدی
پشتون مرکزلی دولت، او بیر قوتدن اېدی
کتّه مرام یۉلیگه، او اصالتدن اېدی
اۉیینگه اۉیین قوردی، امریکا گه دام قۉییب
لادن نی بېرمه اونگه، دنیاگه بیر نام قۉییب
 
کیم اوربیدی بینا نی، مرکز اقتصاد نی؟
کیم اورسه اورگن اېدی، او اقتصاد آباد نی
لادن گه او مال اېدی، اېشیتمی دی بیر داد نی
لادن نی کۉزه گه توتتی، سېن اوردینگ دېب امریکا
بهانه کیرماق اېدی، بو دشمنیم دېب کاکا
 
دشمنیم دېب امریکا، طالبانگه غورله دی
لادن نی بېرینگ دېیب، او نشانگه غورله دی
اۉتمسین زمان دېیب، او فغانگه غورله دی
بیلیدی دیرین دولت، امریکادن پلان نی
اگر کیرسه امریکا، بو رسوا بو ستان نی
 
غره بۉلدی امریکا، بار یۉق اۉز کۉچیدن
کور سلاحلر له اوردی، مصیبت نینگ اوچیدن
هر تورلی بم راکت، قیله یتکن سوچیدن
اشغال قیلدی امریکا، لادن نی آله ی دېیب
بیلمه دی دامگه توشدی، اعتبار ساله ی دېیب
 
بیرینچی کۉچ او اېدی، دنیا سر زمینیده
قوتلی بیر کۉچ اېدی، دنیالی آیینیده
رقیبسیز بیر کۉچ اېدی، ثروتنینگ او دینیده
اگر رسوا بۉلسیدی، بۉلیدی عبرتلی ایش
پشتونلرنینگ خواستیگه، توزه لیدی بیر کیش
 
حمله قیلدی امریکا، دشمن نی اوره ی دېیب
آبریم نی قۉلگه آلیب، بیر عبرت سوره ی دېیب
افغانستان اوستیدن، دنیاگه یوره ی دېیب
پلودن خیار چیقدی، امریکا قسمتیگه
رسوا رذیلیک کېلدی، اونینگ او قیمتیگه
 
طالب تیت پاش بۉلدی، کۉزدن اگر قره سنگ
امریکا ظفر تاپتی، یوزدن اگر قره سنگ
همه یېر آرام بۉلدی، سوزدن اگر قره سنگ
لېکن بو هنر اېدی، خلقمنینگ فرهنگیدن
امریکا دامگه اېدی، بیلمی دی او رنگیدن
 
طالبلر دېگن تنظیم، خلق ایچیده بار اېدی
دولت نینگ خطالری، اولر اوچون کار اېدی
امریکا تقدیریده، بېلگی خانه تار اېدی
تیپه دن او قره دی، افغانلرنینگ ملکیگه
خلق نی پیسن قیلمه ی او، ملک نینگ تیوره گیگه
 
ناتو بیرلیکده کیردی، امریکا بیلن بیزگه
اولکه لر قطار بۉلدی، امریکا دېب تیزگه
هرکیم نای نای اۉقیدی، دموکراسی دېب ایزگه
رسواکراسی بۉلدی، لیدرلرنینگ قۉلیدن
رشوت بیلن اختلاس، فرهنگ بۉلدی یۉلیدن
 
   آگاهلنتیریش:
   یوز ییل دیر دنیا افغانستاندن یېه دی. یېه دی ده درس آله می؟
اېندی سوال شو: بیز افغانلر جوده کتّه وطن سېور خلق می بیز، هر بیر دولت کیرگنده، رسوا قیلمه سک، قۉیمه ی میز، یا باشقه گپ می بار؟
اگر وطن سېور بۉلسک، نېگه او دولت نی رسوا قیلگندن سۉنگره اۉزی میزنی رسوا قیله میز؟
نېگه بیر سیستم قورالمه ی میز؟
عزیز دوستلر، جغرافیه قدر دیر لېکن بیز خلققه وطن ساتماق هم قدرمی؟
اۉیله مه دن گپیرماق هم قدرمی؟
اۉیله مه دن بوزماق هم قدر می؟
بیزلر هیچ بیر زمان ملت بۉلالمه دېک. ملت بۉلمگن بیر خلق نینگ وطن سېورلیگی بۉلمه یدی.
برلیک یوروشی بۉلمه یدی.
توزتماق کلتوری بۉلمه یدی.
جغرافیه قدر، چونکه خراب جغرافیه ده یشه ی میز ولېکن بو خراب نینگ یانیده، یامان قدرلرنی، بیز خلق اۉزیمیزگه اوزیمیز یره ته میز!
بیزلر تاریخدن درس چیقرمه گن بیر خلق بیز.
اگر درس چیقرگن بۉلسه ی اېدی، امریکا و ناتو بیلن بیر اقتصادلی شانس اولکه میزگه میسر بۉلگن اېدی، نېگه او شانس نی قۉللنمه ی، آزمایش بۉلگن بلالرنی ینه رهبرلر دېب قبول قیلدیک؟
احمدشاه مسعود نی قهرمان توزتیک؛
ـ رشیددوستم نی قهرماندن اۉته، مقدس بت توزتیک؛
عطانور، اسماعیل خان، حکمتیار... شونده ی هر بیر قومی و جهادی لیدر نی که طالبان نینگ کېلیشیگه سبب اېدیلر، ینه بغریمیزگه باسدیک!
مونده ی رسوا بیر تاریخ دنیاده بار می؟
بولر بیلن دموکراسی توزلیدی می؟
بولر بیلن دولت سیستمی توزلیدی می؟
بولر بیلن عدالت توزلیدی می؟
بولر بیلن انسانلیک توزلیدی می؟
ایشک لرنینگ باشیگه بیر اورسنگ، حرکت بېراله سن، چونکه او تیاقدن درس چیقریب حرکت قیله دی، بولر بیلن یعنی بو زورمندلر بیلن بیز خلق نینگ قدری، باشیمیزگه بیر مرته اوریلگن اېمس اېدی؟
درس چیقرال دیک می؟
اوریلگن اېدی، البته اوریلگن اېدی!
اگر اوریلگن بۉلسه، نېگه ایکّینچی مرته ینه بولرنی اۉزیمیزنینگ کېله جگیمیزگه، لیدرلر انتخاب قیلدیک؟
نېگه هر بیری سی نی بیر بت توزه تیب، بت پرست بۉلدیک؟
سوال شو: یکه افغانستان خلقی می بو یانگلیش گه توشدی، یا که امریکادن باشلهب، دنیا هم، خودّی افغانستان خلقی دېک یانگلیش گه می توشدی؟
بېلگی کۉچلی بیر قوت دیر!
باشده امریکا، ناتو اگر بو بلالرنینگ تاریخیدن بېلگی سی بۉلسه اېدی، بو یانگلیش گه توشمس اېدی و دیرین دولتگه یېم بۉلمس اېدی.
دیرین دولتگه یېم بۉلدیلر لېکن اصل اورماغنی، امریکا و اروپانینگ ازلی دشمنلری اوردی.
بو اوروش تاریخ اوچون بیر عبرت بۉلدی زیرا بو دشمنلر امریکا و اروپانینگ اوز مدیا تکنولوژی سی بیلن امریکا و اروپانینگ ایچیدن اوردیلر!
 
   (کتابنینک کېله جگ صحفه لریده، اولرنینگ اوروشلریدن سندلی مثاللر بېرگن من؛ مستند!)   
 
   بیز عجایب خلق بیز!
یقین زمانده بو بلالرنی ایکّی مرته نجات بېره یتکن و کېله جگ نی توزه تیتکن دېب سریلدیک (قوچاقلشتیک). ایکّی مرته ـ ده طالبان گه سریلدیک. بو می بیزلرنینگ عقلیمیز؟
امریکا و ناتو کیرگنده، امریکا و ناتو اېسکی خونخورلرنی، اېسکی فسادیلرنی، اېسکی قانونسیزلرنی، رنگ روغن بېریب لیدرلرنگیز و کېله جگلرنگیزنی توزتیتکن شخصیتلر دېب، بیز ساده خلق نینگ باشیگه بلا قیلدیلر. بیز ساده خلق اېسه، بولر بو مرته امریکا ناتو بیلن کېلگن، دموکرات و عدالتچی بۉلگن دېب، اۉزیمیزنی اسیر قیلدیک. هر قوم اۉز بلاسی نی رهبر دېب قۉلگه توتتی!
بولر اېسکی بلالر اېدی.
اېسکیدن کۉپراق بلا بۉلگن اېدیلر.
عقلیمیز ایش بېردی می، بولرنی اصل یوزی نی کۉرسک اېدی؟
بولرنی هر بیری سی، بیر سلطان بۉلدی؛
ـ بولرنینگ هر بیر اولادی، سلطانزاده بۉلدی؛
ـ بولرنینگ هر بیر یله قه سی (چاپولسی) حکمدار بۉلدی.
رشوت الماق، اختلاس قیلماق، مال ملک دولت و ملت نی چورچپاول قیلماق دموکراسی قاعده لریدن بۉلدی.
اگر خلق نینگ بیر اولادی بیر ایش اوچون دولتگه بارسه، یوز مرته کافر قیلمسه لر، قۉیمه دیلر؛
ـ بو حقیقت نی امریکا ناتو بیلدی می؟
چونکه هر بیر قلم تارتماق نی، بیر قیمتی بۉلدی؛
ـ بو رذیلیک بولرنینگ کلتوریدن میدانگه کېلدی؛
ـ دنیا بو مصیبت نی کۉردی می؟
بولر که لکس قصرلرده و لکس موترلرده (ارابه) سلطان دېک یورودیلر، خلق کوندن کنده پریشان بۉلدی؛
ـ دنیا بیلدی می؟
نیمه فساد که دنیا ده بار اېدی دولت ایچیگه کېلیب یېرلشدی؛
نیمه انارشی و رسوالیک که دنیا ده بۉلسه، دموکراسی نامیدن خلققه پیشکش بۉلدی چونکه بو بلالر دموکراسی جایده، اۉز نفس لری نی حاکم قیلدیلر؛
ـ دنیا بیلدی می بو رسوالیک نی؟
ترکیه بیلدی می؟
نېگه ترکیه؟
چونکه افغانستان تورکی ترکیه نینگ جاهل قالیشیدن «تیپکی رای» شکلده طالبان آتیدن شمال نی قۉلگه آلدی؛
طالبان آلالمه دی!
ترکیه نینگ رشید دوستمی گه قرشی!
رشیددوستم گه اېپ ترکیه دستک بېردی و افغانستان تورکی نی رشیددوستم نینگ اوستیدن اۉقیدی؛
یانگلیش اېدی لېکن ترکیه بیلمه دی.
تۉغری گپ ایتسم ترکیه افغانستان اوچون جاهل قالدی، افغانستان خلقی نی آنگله مه دی.
نتیجه نیمه بۉلدی بیله سیزلر می؟
قیشلاق قصبه لر دولتدن قاچیب طالبان گه یوز بېردی.
ایکّینچی مرته چاره سیز بۉلیب طالبان دېدی!
احمدشاه مسعودنینگ اۉغلی، مېن ینگی لیدر دېب طالبانینگ قرشی سیگه چیقدی؛
هدفی دنیا یاردمی نی آلماق، لېکن سوال شو: بولر قدرتده اېکن، بیر مرته پنجشیر خلقی نینگ دردی نی یقیندن سۉره دیلر می که خلق بولرنی حمایت قیلسین؟
بو جناب تازه لیدر اۉز خلقی اوچون بیر کمال نی بجردی می خلق آرقه سیگه تورسین؟
رشیددوستم نینگ ارکان ارب اۉغلی یارمحمددوستم نی حتی شبرغان خلقی صاحب چیقتی می، چیقه می؟
بولر قصرلرده و لکس موترلرده (ارابه) یشه گن اېدیلر، بیر مرته ازبک اولادنینگ یۉلی نی دولتگه آچتیلر می شبرغان خلقی بولرنینگ آراقه سیگه تورسین؟
اقتصادی پرابلم لری اوچون حداقل بیر مرته یوره ک کویدیردیلر می، خلق بولرگه قربان بۉلسین؟
خلق عقلی، حمق عقل می؟
بولردن بیر نرسه توزلمه یدی؛
بولرنینگ هر بیری او مشهور آته نینگ اۉغلی!
ترکیه بو حقیقتلرنی بیلدی می؟
ترکیه نینگ عقلی ایش بېردی می؟
بو سلطان لرنینگ اولادلریگه هر خدمت میسر بۉلدی.
یارمحمد دېک باشقه ازبک اولادلر یۉق اېدی می ارکان ارب نی اۉقیسه اېدی؟
بو حقیقت لرگه اروپا امریکانینگ عقلی نېگه اېریشمه دی؟
ترکیه نینگ عقلی نیرده اېدی؟
طالبان بو مرته، بو رسوالیک نی جوده عقللی قۉللندی!
هر جغرافیه ده، او جغرافیه نینگ طالبانی نی یره دی.
او طالبان خلق ایچیدن چیققن اېدی، جوده ملایم و عدالت بیلن خلققه ینگی انگیزه بېردی.
دولتده رشوت بیلن اجرا بۉله یتکن ایش، طالبان ساحه سیده خدمت خلق آیاقیگه کېلدی.
یعنی طالبان دولت نینگ ایچیده کی رسوالیک نینگ، ضدی نی خلققه یانسیتدی؛
چونکه دیرین دولت تجربه تاپتی یا دنیا؟ یا امریکا؟ یا ترکیه؟
بولر بوش باردیلر بوش کېلدیلر رسوا رذیل بۉلیب.
بو رسوا لیدرلر بیلن، کېلگن دموکراسی که مونده ی رسوا بۉلگن اېدی، امریکا و ناتونینگ کۉزیگه پرده توشگن اېدی؛
بو رسوالیک نی کۉرالمه دیلر.
بولر بیر بیر کۉر اېدیلر باشده امریکا و ترکیه!
هر زمان ایتکن من «بېلگی بویوک کۉچ، بېلگینگ بۉلمسه دکترانگ بۉلسه ـ ده، نیمه فایده سی بار؟!»
امریکا و ناتو بېلگی سیز بۉلدیلر چونکه بولر افغانستان نی و افغان خلقی نی بو رسوا زورمندلرنینگ اوستیدن اۉقیدیلر لېکن بو زورمندلرنی قۉلنگن کۉچ، امریکا ناتونینگ ازلی دشمنلری بۉلدی، امریکا اروپانینگ ایچیدن طالبانینگ منفعتیگه، بو زورمندلرنی قۉلنیب، امریکا و ناتونینگ شکستی اوچون ایش آلدیلر؛
بولر اېسکی دولت آدملری خلقیلر و پرچمیلر؛ کتابنینگ الگری صحفه لریده اولردن یازولر بار.
 
مریم ـ 300
 
عقلیم باشیمده اېمس، سببی او گلدن دیر
اگر سفسطه ایتسم، سببی بو دلدن دیر
دلدن درد نی توکه من، بو تیل بلبلدن دیر
توکیلگن دردلریمدن، بو داستان نی اېشیتینگ
سفسطه اېمس بولر، بو نشان نی اېشیتینگ
 
هر لیدر سلطان اېدی، بو سیستم نینگ ایچیده
هر گپی قانون اېدی، بو سیستم نینگ ایچیده
هر اۉغلی بیر خان اېدی، بو سیستم نینگ ایچیده
امریکا بیر کور ایدی ناتو رسوا و رذیل
توپتم رسوالی ایدی عقللر بیلن ذلیل
 
خلق عقلی اوستون عقل، اگر عقللر بیلسه
هر بیر ایش خلق قۉلیده، اگر تفکر ایلسه
اۉلیم قاچینیلمس دیر، اگر که او کون کیلسه
خلق نی بیلمه گن لیدر، رسوالیککه محکوم دیر
اۉزینی اوستون توتکن، عزتدن او محروم دیر
 
او بیر یۉل نی توشونینگ، آیدین لیگی بۉلمسه
یاقتی گه بارماق اوچون، آیین لیگی بۉلمسه
امیدسیزلیگ نی ایلسه، بیر دین لیگی بۉلمسه
خلقیم بو حالگه توشتی، بو سیستم نینگ قۉلیدن
امیدی برباد بۉلدی، بو سیستم نینگ یۉلیدن
 
بیر مشت طالبدن کېلسه، اۉنی دولتدن کېلدی
قانونسیز بیر سیستمدن، مصیبت بۉلیب ایلدی
ایکّی بلا ایچیده، خلق نی دربدر قیلدی
شاشیردی خلق یشمدن، رسوا بۉلگن نامدن
ظلم و ستم ایچیده، دولت دېگن بدنامدن
 
   آگاهلنتیریش:
   دموکراسی و آزادی بیان دېب بیر سیستم کېلدی. ظاهرده آزادی بیان ـ ده بار و انتخابات ـ ده بار؛
ـ اسمی ـ ده، دموکراسی!
لېکن هر بیر زورمندنینگ اۉزیگه خاص قاعده قانونی، بو سیستم نینگ ایچیده سلطان بۉلیب، اېگه مند بۉلدی.
بو زورمندلر، افغانستان ملی قانونلریگه هیچ بیر زمان بۉیین اینمه دیلر.
حقیقتده، قومی و جهادی لیدرلر بیر بیر سلطان بۉلدیلر؛
ـ ناتو و امریکانینگ یانگلیش سیاستی بیلن!
بولرنینگ عقلیده، دموکراسی بولرنینگ یوروگن شېوه و سیاست یاپکن اسلوبی بۉلدی.
آزادی بیان اېسه، بولرنینگ تیوره گیگه بۉلگن یله قه لرنینگ (چاپولسلرنینگ) سۉزلری بۉلدی.
بولرنینگ هر بیری سی، اۉزینی اولکه نینگ و خلق نینگ صاحبی شکلده کۉریب، نېچه یله قه (چاپولس) نی، تیوره گیگه تۉپلهب، بیر ملوکالطوایفی سیستم نی یره تدی؛
ـ بو سیستم نی، امریکا و ناتو دموکراسی دېب، آلده نیب یوریدی!
جمهور رئیس نینگ حقی بو سیستم نینگ ایچیده، سۉکیشلر بۉلدی. فاشیستدن باشلهب، هر تورلی سۉکیش که اولکه ده بار اېدی، جمهور رئیس گه احواله بۉلدی.
جمهور رئیس کۉرینیشده افغانستان اوستیده حاکم شکلده کۉریلدی، لېکن هیچ بیر ولایتده یا اولوسوالیکده، صلاحیتی بۉلمه دی.
چونکه ولایتلر کیچیک شهرلری بیلن، امریکا و ناتونینک دموکراتلر دېب خلققه کېلتیرگن زورمندلرنینگ قۉلیده اېدی.
کابینه وزیرلری، بولرنینگ آره سیگه بولدنیلگن اېدی.
پارلمانده بولرنینگ یا نفرلری، یا بو لرنینگ دنیاسیدن کېلگن کیشیلر اېگه مند اېدی.
اردو، پلیس، استخبارات بولردن اېدی. چونکه بولر افغانستان قوملری نینگ حقوقی گه امریکا و ناتو نینگ یانگلیش سیاستی بیلن اېگه اېدیلر.
اۉرنک بېرسم، ترکیه دولتی و ازبکستان دولتی ازبک ترکمن حقوقی نی، رشید دوستم نینگ اوستیدن اۉقیدیلر. بو اولکه لر رشیددوستم نی یگانه صلاحیتدار شکلده جامعه گه یانستیلر؛
باشده ترکیه!
رشیددوستم ازبکلر و ترکمنلرنی تمثیل قیلیدی می؟
جوابی سیلاولرده! (انتخاباتلرده) ترکمنلردن هیچ بیر اوی (رای) رشیددوستم گه چیقمه دی. ازبکلردن اېسه یوزده اۉن دن آزراق اوی چیقدی.
ترکیه نینگ ملی عقل بجروسی، قه یېرده قالدی بو حقیقت نی بیلسه اېدی؟
اگر بو زورمندلرنینگ عوضیده، افغانستان خلقی نینگ ایچیدن، ایش نی بیله یتکنلرنی قدرتگه قۉییب، باشده اولرنی یقین کۉز بیلن نظر نینگ تگیگه دنیا آلسیدی، بونچه رسوالی بۉلمیدی؛
چونکه خلق او اقلیمگه تیار بۉلگن اېدی.
نیمه قیلدی ناتو بیلن امریکا؟
نیمه قیلدی ترکیه؟
بلالرنی ینه بولر رهبرلرنگیز دېب خلق ایچیگه سوقدیلر.
یا ترکیه یا امریکا سېنینگ دولت تجربه نگ بو اېدی می؟
یا ترکیه ایکّینچی مرته بو افغانستان تورکلری اېدی، سیزلرنی رسوا رذیل قیلیب تاریخگه یازیب، بو رسوا لیدرلردن قوتله ی لی دېب، طالبان آتیدن شمال نی آلدیلر؛
نېگه بو خلق نی بو خلقدن اوقیمه دینگ؟
اوقیمه سنگ افغانستانده، نیمه ایشینگ بار اېدی؟
 
بیر باش رئیس بار اېدی، او خانلرنینگ ایچیده
چاره سیز شیطان اېدی، ویرانلرنینگ ایچیده
هر رل نی او اۉینه دی، شیطانلرنینگ ایچیده
بیر کرسی مینگ اېگه لی، انارشی برپا اېدی
رئیس بیر سمبول اېدی، قوروق بیر صدا اېدی
 
آزادلی دېگن بیان، عجایب رسوا بۉلدی
هر آغیزده مینگ سۉکیش، عجایب صدا بۉلدی
سۉکیش کلتوری اوندن، عجایب دوا بۉلدی
ناتودن تحفه ایدی بو رسوا بو رذیلیک
عقلدن کور ایدیلر کیلدی بویوک ذلیللیک
 
بیر انارشی کېلبیدی، مردم سالار نامیدن
هر لیدر سلطان اېدی، بۉلگن خیار نامیدن
خلقیم پریشان اېدی، بو اشرار نامیدن
نه خلققه حق باریدی، نه حق بیلن بیر حضور
همه پریشان اېدی، حضور بۉلمه ی سووی شور
 
   آگاهلنتیریش:
آزادی بیان و دموکراسی که مقدس گپلر، ناتو و امریکانینگ یانگلیش سیاستیدن، خلق نظریده، مقدسلیگی کېتیب، اولرنینگ آتیدن، نیچه بلا لیدرلرنینگ یامان اخلاقی یانستیلدی؛
بو اېدی می ناتونینگ تمدنی؟
 
هر بیر لیدردن اېدی، نېچه قصرلی یشم
خلقیم پریشان اېدی، لیدرلردن کۉزی نم
خلق دېب بۉلگن سیستمدن، خلققه توشگن اېدی غم
خلاصه رسوا اېدی، دولت دېگن بې صولت
نېچه لیدر قۉلیدن، صولت بۉلمه ی او دولت
 
   آگاهلنتیریش:
   جمهور رئیس نینگ حقی سۉکیشلر بۉلدی. چونکه زورمندلرنینگ کلتوریده، سۉکیش مهم ادبیات اېدی. دولت نینگ برچه قدم مه لری نی، زورمندلر بولدهب آلگن اېدی؛
ینه بولرنینگ کۉزی تۉیمیدی.
بولرنینگ خواستی دېک کرسی لر بولرنینگ خاص آدملریگه بېریلمسه، بولرنینگ آدملری جمهور رئیس نی سۉکماققه باشلیدیلر؛
خلقیلر و پرچمیلر اېسه گاز بېریب، بو کلتورگه قوت بېریدیلر.
اۉرنک بېرسم، اگر غنی رشیددوستم نینگ بیر خاص آدمی نینگ خواستی نی نظرگه آلمسه اېدی، رشیددوستم خبر بۉلمیدی تیوره کیلری ازبک پرستیلک سلاح نی قۉللنیب، مینگرلرچه ساده ازبکیمیزنینگ آغزیگه غنی نینگ آتی نی بېریدیلر، ساده لریمیز باشلیدیلر سۉکماق نی؛
نتیجه ده غنی فاشیست کۉرستیلیب، مینگ بیر سۉکیش نی یېیدی؛
خدا طالبانگه بېریدی.
بو کلتور اونچه اېگه مند بۉلیب جامعه گه یېرلشتی، وطن سېورلیک مقامیگه کېلدی و خلق ایچده مقدس بۉلدی.
بو یېرده هدفیم کوچه بازار باله لرنینگ سۉکیشی اېمس، کلتورلی سۉکیش؛
ـ تۉغری، کلتورلی سۉکیش!
اۉرنک بېرسم، غنی فاشیست دېگن کیشی، اۉزی نی وطن سېور شکلده کۉرماققه باشلیدی.
او کیشی که جمهور رئیس نی، غنی فاشیست دېب سۉکیدی، اونینگ دردی فاشیست کلمه نینگ معناسی نی بیلماق اېمس اېدی و یا جمهور رئیس فاشیست بۉلماق اوچون فاشیست بیر عمل نی قیلگن بۉلسه و او کیشی او عمل نی خلققه کۉرستیب حقوققه بارگن بۉلسه، اېمس اېدی و هیچ قچان مونده ی توشونچه بۉلمه دی؛
ـ اونینگ دردی بو سۉکیش کلمه بیلن اۉزی نی وطن سېور و بیلیم دان کۉرستماق اېدی!
بو کلتورنی بو زورمندلرگه و خلققه، ببرک کارمل یېرلشتیربیدی، بوکون هر خلقی و پرچمی نینگ آغزیگه و اخلاقیگه بو کلتور کوکرگن!
اگر اۉرنک بېرسم، شو حاضر گوگلده و یوتیوبده ببرک کارملدن اۉنلرچه سیاسی صحبتلر بار، هر بیر صحبتده، اولکه و خلقلر، فاشیست، ارتجاع، امپریالیست، استثمارگر شوندهی هر تورلی سۉکیش کلمه لر بیلن افغانستان خلقیگه بېریلگن. بو اسلوب یواش یواش افغانستان جامعه سیگه یېرلشیب، لیدرلرنینگ آغزیگه و اۉزی نی استاد دېگن، آیدین دېگن، سیاستچی دېگن نینگ آغزیگه سقیچ بۉلیب یاپیشدی؛
ـ چونکه خلق ایچیده اعتبار کۉردی.
غنی فاشیست اېدی می یا غنی خائن اېدی می هیچ کیم غنی نینگ فاشیست بۉلگنی نی یا خائن بۉلگنی نی حقوق بیلن ثابت قیلماق درد ده اېمس اېدی، بونینگ اوچون اگر او فاشیست یا خائن بۉلسه ـ ده، بو سۉکیش لرنینگ ایچیده، خائن و فاشیست لیگی ییتیب کېتگن اېدی.
حقوقده بیر تعامل بار «اگر بیر کیشی نی، قانونلر محکمه ده گناهکار چیقرگن بۉلمسه، اگر همه دنیا اونی گناهکار ایتسه ـ ده، او کیشی گناه سیز دیر!»     
افغانستانده بو حقیقت بیلیلمه دی!
چونکه امریکا، ناتو و ترکیه افغانستانینگ ایچی نی بیلماق اوچون جاهل اېدیلر.
غنی طالبان کېلگندن سۉنگره اولکه دن قاچتی. او شو حاضر اگر بو سۉکیش لر اوچون همه نی محکمه گه بېرسه، محکمه نی او قازانه دی.
چونکه اونینگ قۉلیگه، گناه سیز بۉلگنی اوچون مینگلرچه سند بېریلگن؛
بو آغزی بوزوقلر بېرگن.
 
بیر نېچه خائن آدم، اروپاگه قاچبیدی
پرچمی خلقی اېدی، خائن لیک نی ساچبیدی
خلق نی فریب بېره ی دېب، ابلیس یوزنی آچبیدی
بولرنینگ گپلریدن، قربان بۉلدی ساده خلق
امریکا و ناتو، بولردن قق – قق
 
   آگاهلنتیریش:
   مېن نېگه افغانستان مصیبتی نی ببرک کارمل و اونینگ خلقی و پرچمی یولداشلری نینگ قیلگن ایشلریدن یانسیته من؟
ـ مېن بولرگه دشمن می؟
ـ بولرنی نامبد قیلماق اوچون می یازه من؟
هر کیم مونده ی اۉیله سه، افغانستان حقیقتلریدن خبرسیز دیر او کیشی.
کارمل و اونینگ یولداشلریدن کېلگن هیچ بیر دردیم یۉق، مېن سادچه حقیقت نی یازه من.
بوکون بو حقیقت نی، افغانستان جامعه سی کۉرسته دی؛
ـ اگر انسان اۉیلهب قره سه!
قنده ی کۉرسته دی؟
جواب: ایچ اوریش نینگ باشلنغچیدن، قیرق اۉچ ییل اۉتتی. ظاهرشاه و محمدداوودخان زمانده کی آیدینلر، یاشله نیب یا دنیادن اۉتیلر یا که یاشله نیب گوشه گه چېکیلدیلر.
کېلدی گپ مجاهد دېگن گروپگه، بولر، آیدین لیک بیلن و قلم کاغذ بیلن یورومه دیلر و علاقه تاپمه دیلر. بولر دین دېدیلر و جهاد دېدیلر و بیر بیراو نینگ باشیگه اوریب، پول تۉپله ماق دېدیلر.
کېلدی گپ طالبان دېگن گروپگه، بولر، آیدینلیک و قلم کاغذ کلتوریگه توبدن قرشی لر؛
بولردن بیر کتاب یا نېچه مقاله نی، بوکونگچه کۉرمدیک!
بولرنینگ گروپیگه قرآن حدیثدن باشقه نرسه کیرمه دی. قرآن نی و حدیث نی، مدرسه قنده ی تعریف قیلسه، قۉی دېک اونینگ آراقه سیدن کېتیلر؛
ـ میدان هر پیت مارکسیس گروپگه قالدی!
افغانستان آیدینی یا مارکسیس گروپدن چیقدی یا بولرنینگ ادبیات کلتوری نینگ تاثیریگه قالگن اۉرته نسلدن چیقدی.
بعضی کیشلر که مدیاده اۉزی نی افغانستان مارکسیستلردن علیحده تعریف اېته دی، اولر ـ ده او کلتورنینگ تاثیریدن، ایری اېمسلر.
دکتور نجیب نینگ رژیمی سقوط قیلگندن سۉنگره، بولر اروپا اولکه لرگه و امریکا و کانادا گه یېرلشتیلر. بولر یاشدن پیشکن انسانلر دیر، او اولکه لرده سوسیال یاردملر بیلن یشه یدیلر. یعنی بولرنینگ قیله یتکن ایشلری یۉق، اونینگ اوچون قلم اورماق بولردن زمان اۉلدیره دی.
بولر، قلملی انسانلر اېدیلر، بولر، قلم نی جامعه گه یۉل بېرماق اوچون قۉلندیلر. بولرنینگ قلمی جامعه گه تاثیرلی بۉلیب، ینگی نسل گه الهام بېره یتکن بۉلدی.
بولر هیچ بیر زمان مارکسیست ذهنیتدن چیقمه دیلر و هر نرسه نی ایدئولوژی منطق بیلن جامعه گه بېردیلر. بولرنینگ تربیه و اخلاقیگه، ساووق سواش اخلاقی و یریم عصرلی حزبلرنینگ قۉیگن کلتوری بار؛
و باتی گه قرشی دشمنلیک حس بار!
اونینگ اوچون حقیقت نینگ آرقه سیدن کېتمه دیلر؛
ـ کارمل نینگ آغز کلتوریدن چیقالمه دیلر؛
ـ کېله جککه قرهب یورویالمه دیلر؛  
ـ رسوالیک بونینگ اوچون بۉلدی.
چونکه بولر هر نرسه نی، کارمل دوریدن آلگن کلتور و درس بیلن جامعه گه یانسیتیلر.
امریکا و ناتو افغانستانگه کیرگندن سۉنگره، بولرنینگ هر بیری سی، امریکا و ناتو گه قرشی، قلملی تروریست بۉلدیلر!
چونکه عقده و دشمن لیک احساس بیلن قلم اوردیلر.
بیله سیزلر می جالبلیک قه یېرده دیر؟
بولرکه کارمل برنامه سیدن اروپا امریکا گه قاچتیلر، اروپا امریکا نینگ نان، سوو نی ایچیب، اروپا امریکا ده یشهب، اولرنینگ سوسیال مدیا تکنولوژی سی نی قۉللنیب، امریکا اروپادن، محمداشرف غنی نینگ اوستیدن امریکا و اروپانینگ قرشی سیگه، قلم تروری نی قۉللندیلر.
هدف اشرف غنی اېمس اېدی، هدف امریکا ناتو اېدی.
دنیا، باشده امریکا و ترکیه افغانلرنی سوادسیز جاهل کۉردیلر لېکن عقللری ایش بېرمه دی، افغانلرنینگ اوریشی اېپ ذکا و قلم بیلن بۉلدی.
کېله جگ صحفه لرده اۉرنگ یازولرنی مینگلرچه یازولریدن مثال شکلده سند بیلن یازگن من.   
 
مریم ـ 310
 
سېنگه باققن بیر جفت کۉز، من بۉله من سېوگلیم
یۉلینگه توشکن بیر یۉز، من بۉله من سېوگلیم
سېوگی یۉلینگگه بیر سوز، من بۉله من سېوگلیم
ایکّی کونلیک دنیا دن، اۉتیب جنت گه بارسک
جنت ایچیده بۉلیب، عشق نی عشققه قارسک
 
اېندی اېشیت هو گلم، بیر سِر نی بیان قیله ی
وطنینگ تاریخیدن، درس آلیب نشان قیله ی
تیلیم نی خلقیم اوچون، راست یۉلگه روان قیله ی
دولت که رسوا اېدی، توزتسه بۉلمی دی می؟
ترمیم قیلیب دولت نی، توزتسه بۉلمی دی می؟
 
دولت نینگ ایچ دنیاسی، رسوا و رذیل اېدی
خلق نینگ گۉزل کۉزیگه، رسوا و ذلیل اېدی
رشوت و اختلاسلر، سببسیز دلیل اېدی
خلق پرچم قۉلیدن، خلقیم اۉتتی طالبگه
چاره سیز بۉلگن خلقیم، تسلیم بۉلدی غالبگه
 
   آگاهلنتیریش:
   خلقیلر و پرچمیلر باتی اولکه لردن، قلم تروری نی قۉلگه آلدیلر. ایچگری ده اېسه، قومی و جهادی لیدرلر بیر بیر دیکتاتور بۉلیب، اۉز قاعده قانونلرنی، اویگیلمه گه قۉیدیلر. اقتصاد دن باشلهب، هر نرسه سیاسی بۉلیب، خلققه بېریلدی. هر نرسه که سیاسی بۉلدی، رشوت اختلاسدن باشلهب، مینگ بیر فساد، قوم پرستلیک منطقی بیلن خلق نینگ باشیگه بلا بۉلدی.
یعنی هر رشوتخور و اختلاسچی، هر خیانتی نینگ اوستی نی، قوم پرستلیک قوتی بیلن قبه دی. خلق درون کفت بۉلدی. ناتو و امریکا و ترکیه بو مصیبت نی کۉرمه دیلر، اولر اۉز اولکه لریدن و اۉز توشونچه دنیالریدن افغانستانگه و افغانستان خلقیگه قره دیلر؛
افغانستان خلقی نینگ کۉزی بیلن قره مه دیلر.
بو سیستم بیر رسوالیک اېدی، باتی دولتلری بو رسوالیک نی دموکراسی دېب خلققه یانسیتیلر.
اگر شو حقیقت نی عکسی نی باتی اولکه لر قیلالسیدیلر، بجریکسیز بۉلمیدیلر چونکه خلق نینگ ایچیگه اقلیمی بار اېدی لېکن کۉرالمه دیلر؛
کۉر بۉلدیلر.
 
پرچمی خلقی جنسلر، دولت نی یامانله دی
عاقبتگه قره مه ی، دولت نی ارزانله دی
ایمان نی قۉلدن بېریب، حق گپ نی پنهانله دی
طالب نی آلمه ی تیلده، بو ایش نی بجردیلر
خلققه یالغان گپلرنی، تۉغری بو دېب بېردیلر
 
   آگاهلنتیریش:
   افغانستان جامعه سیگه، بولر حاکم اېدیلر. اۉزی نی وطن سېور کۉرستیب، اۉزیدن باشقه هر کیم نی سۉکیش گه توتماق، بولرنینگ کلتور گپیریش و یازیشیگه یېرلشگن اېدی.
محمداشرف غنی بولرنینگ عقل ذهنیتیده، امریکا آدمی اېدی بو اوچون بولرگه دشمن اېدی.
بولرنینگ روح و روانیگه، امریکا دشمن لیگی، کارمل و دکتورنجیب زماندن قالگن اېدی. اگر بولر اگر بیر یازوده، غنی نی دشمن شکلده یانسیتمسه لر اېدی، یا اونینگ آتیگه، کیچیک توشیریتکن بیر گپ نی یازمسه لر اېدی، اۉز آره لریده، وطن سېور و آیدین و خلقی و پرچمی کۉریلمیدیلر.
بولر کېچه کندوز اوره شتیلر، غنی نی نامبد قیلماق اوچون؛
ـ بار بۉلگن رسوا دولت نی، غنی نینگ اوستیدن رسواراق کۉرستماق اوچون.
رشیددوستم نی قهرمان ملی، گناه سیز، خطاسیز کۉرستماق اوچون و اونی سیاسی لیدردن چیقریب، مقدس بت کۉرستماق اوچون اوره شیتیلر. چونکه رشیددوستم نینگ آتی نینگ اوستیدن دولتگه ضرر بېرالیدیلر.
بولر هیچ بیر زمان، خلق آره سی نی اۉقیمه دیلر؛
ـ خلق مشکلات نی اۉقیمه دیلر؛
ـ خلق ذهنتی نی اۉقیمه دی؛
ـ اۉزلرنینگ اخلاقی نینگ منفی تاثیری نی خلق اوستیدن اۉقیمه دیلر؛
ـ قیلگن ایشلری، گپیریگن گپلری، یازگن یازولری قنچه خلققه ضرر بېره دی دېب، اصلا اۉیله مه دیلر.
بولرنینگ بو ایشی، بولرنینگ بو اخلاقی، بولرنینگ بو خیانتی، طالبان گه یره دی؛
ـ تۉغری، طالبانگه یره دی.
چونکه خلق ذهنتی دولتگه قرشی و جمهور رئیس غنی گه قرشی دشمن بۉلیب، طالبانگه یقین بۉلدی؛
رشیددوستم لری که دولت بیلن برلیکده اېدی، بولر رشیددوستم نینگ سیاسی حیاتی نی، بو دشمنلیک احساس بیلن، شبرغانینگ قبرستانیگه تیریک کومدیلر.
چونکه قنچه که خلق غنی دن نفرت تاپتی، قنچه که دولتدن نفرت تاپتی، اوشنچه رشیددوستم لریدن خلق اۉزاقلشتی؛
رشید دوستملری بو هدفلر اوچون میدانگه سوریلگن اېدی.
بو خیانت نی هیچ وقت رشیددوستم و اونینگ اولادلری کۉرالمه دی.
طالبان بولرنینگ بو خیانتیدن، سۉنگچه استفاده قیلدی و خلققه ذهنیت بېردی و خلق ذهنیتگه اېگه بۉلدی.
رشیددوستم و محمداشرف غنی قربانلر اېدیلر چونکه یېم قیلیب قۉلنیلدیلر، اصل بولرنینگ هدفی، امریکا و ناتو نی رسوا قیلماق و شکستگه محکوم قیلماق اېدی؛
ـ بجردیلر!   
 
طالبگه نعمت بۉلدی، بو جنسلرنینگ ایشلری
هدفگه بارماق اوچون، بو جنسلرنینگ قیشلری
خلق نی اۉیینتماق اوچون، بیر ایکّی و بیشلری
مینگ ذکالی اویینلر اوینه لدی وطنیمگه
امریکا بیر کور ایدی اوینه لدی مهینیمگه
 
ایکّی جبهه بار اېدی، بیری سی دولت اېدی
دولتدن اۉزاقلشسه، اولر بې صولت اېدی
یامان بۉلسه ـ ده دولت، یشمگه آلت اېدی
یامانلهب خلق پرچم، بېردی خلق نی طالبگه
ذهنیت نی قه ییریب، بېردی خلق نی غالبگه
 
رسوا و ذلیل دولت، گناه سی ساتیلماق می؟
عاقبتگه قره مه ی، چقورگه آتیلماق می؟
رسوابۉلیب سن دېیب، یامان گه قاتیلماق می؟
انسانلی رل بۉلمسه، او بیر صولت بۉلر می؟
انسانلر ویران بۉلسه، او بیر دولت بۉلرمی؟
 
قیسی آبرولی دولت، انسانسیز باش کوترگن؟
انسان نی ضعیف بۉلسه، سعادت گل نی تیرگن؟
دنیانینگ تاریخیده، نیک ناملی نی بیرگن؟
انسان لر یامان بۉلسه، دولت نینگ گناه سی نی؟
جامعه توزلمسه، هنگامه و آه سی نی؟
 
   آگاهلنتیریش:
   کارمل ذکا بیلن پشتونستان پشتونلرگه بیر توشونچه آتّی، او توشونچه پیشدی، خلقیمیز او پیشکن نی طالبلر دېدی.
ازبک تاجیک خلقیلر و پرچمیلر بیلیب بیلمه ی کارمل نینگ روحی نی شاد قیلماق اوچون، طالبانگه خدمت قیلدیلر و افغانستان نی پشتونلرنینگ دیرین دولتیگه ساتیب، اولکه نی طالبانگه بېردیلر. بو یېرده هدف طالبان اېمس، هدف پشتونلرنینگ دیرین دولتی دیر. بو خائن خلقیلر و پرچمیلریمیزنینگ قۉلیدن دموکراسی نینگ یۉلی قبه ندی و پشتون دیکتاتورلیگی باشلندی؛
بو گناه گه ترکیه باشده امریکا و ناتو هم شریک!
 
دولتگه گناه یۉق دیر، اگر که خلق خلق بۉلسه
یخشی فرهنگگه کیریب، تۉغریلیکدن تولسه
خدادن او خلق قورقیب، یخشی لیکدن کولسه
بو کلتور آلیلبیدی، خلقیم نینگ فرهنگیدن
اصل رنگی کېتبیدی، خلقیم نینگ او رنگیدن
 
حقیقت ایتیلسیدی، اگر که تلخ بۉلسه هم
خلققه او بېریلسیدی، اگر که او یولسه هم
فرهنگ نی فرهنگ قیلیب، توفاندن تولسه هم
فرهنگلی ایش بۉلمه دی، جامعه توزه لمه دی
یالغان گپلردن باشقه، درستلی اۉزه لمه دی
 
کیمسه خلققه قره مه ی، دولت دېب گپ نی اوردی
رسوا بۉلگن فرهنگ له، مېن اۉزیم من دېب توردی
بو رسوا بو فرهنگ له، طالب قۉینیگه سوردی
یواش یواش کیردیلر، کیریلگن نی بیلمه دن
طالبگه قوُل بۉلدیلر، عقللرگه ایلمه دن
 
   آگاهلنتیریش:
   ملت بۉلالمگن بیر خلق، اعتبارلی دولت توزه تاله می؟
دولت خلق نینگ ذهنیتیگه مقدس مقام نی آلمسه، او خلق او دولتدن حمایت قیلاله می؟
بیر خلققه، وطن، بیرق، دولت نینگ ارزشی بۉلمسه، او خلق وطن سېور بۉلاله می؟
صولت بیر دولت نینگ ایچیده بۉلمسه، او دولت، خلق نی رهبرلیک قیلاله می؟
تۉغری سی شو: محمداشرف غنی نینگ عوضیده، هندوستان نینگ ملی قهرمانی گاندی، ترکیه نینگ ملی قهرمانی آتاتورک، بوکونکی ناملی لیدرلردن اردوغان، پوتین، آنگلا مرکل بۉلسه اېدی، غنی چه رسوا بۉلیب فرار قیلیدی.
چونکه رسوا قیلیب بیز خلق اولکه دن چیقریدیک!
زیرا، بیز خلق اول بوزه میز، اوندن سۉنگره غازی امان الله خان یا دکتورنجیب الله نینک آرقه سیدن ییغله گن دېک، اۉنلرچه ییل ییغله ی میز!
سۉکیش و یامانله ماق کارمل دوریدن قالگن بیر کلتور بۉلدی و بو کلتورنینگ تاثیری، طالبانگه ظفر کېلتیردی؛
ــ طالبان نینگ عسکری و سیاسی قوتی اېمس! 
افغانستان تاریخیده، ایلک دفعه یۉل دموکراسیگه آچیلگن اېدی. دموکراسی بیر قالب اېمس امریکا اروپا افغانستانگه آلیب باریب هر انسان نی او قالبگه تشلهب، دموکرات قیلیب چیقرسه لراېدی؛
ـ دموکراسی بیر یشم طرزی!
آیدینلر باشده، خلقیلر و پرچمیلر که دموکرات اولکه لرگه قاچیب کېتیب، او اولکه لردن افغانستان نی بوزدیلر، وجدان لریده هیچ بیر حس یۉق اېدی می، بو رسوا بۉلگن دولت نی رسواراق قیلمه ی، ترمیم قیلسک اېدی؟
دموکراسی که اوزن بیر یۉل، یۉلگه توشگن اېدیک، ترمیم قیلماق اوچون یازولر یازسه لر اېدی، شرف و وجدان لری نینگ قرشی سیده، عزتلی بۉلمیدیلر می؟
بو اخلاق نی عکسی نی قیلدیلر چونکه خائن اېدیلر، تاریخدن خائن شهرت نی اۉز آتلریدن قنده ی سیلاله دیلر؟
یۉقسه حقیقت یازگن کیشی نی، ینه سۉکیش اخلاقی بیلن سۉکماققه می باشله یدیلر؟
هیچ بیر فایده سی یۉق، خائن، تاریخده خائن کۉرستیله دی!
دموکراسی یۉل نی بوزیب، طالبانگه بېرماق تۉغری و انسانلی ایش بۉلدی می؟
امریکا اروپا گه دشمن اېدیلر، نېگه باشقه تورلی دشمنلیک قیلمه دیلر که بیز خلق نی قربان انتخاب قیلدیلر؟
تاریخده، بدناملیکدن قاچاله می لر؟
یا ترکیه؟
سېن نېگه افغانستان تورک خلقیدن او خلق نی اۉقیمه دینگ؟ اۉقیمه سنگ افغانستانده بۉلیشینگ نینگ منطقی نیمه اېدی؟
نېگه امریکا ناتو بیلن اشغال اېتینگ؟
 
مریم ـ 320
 
بیر بهار کبی اېس سنگ، قارانغی بو دنیامگه
بیر غزل بۉلیب قۉنسنگ، عاشقلی بو صدامگه
کۉز توتگنیمگه کېلسنگ، بو عجایب هوامگه
اۉیله مه که شاشیرگن، بو تیلیم بو زمانده
هر لحظه کۉزیمده سن، هر زمان و هر خوانده
 
بیرآز اېشیت مریم، اېندی دوستم پاچادن
تۉغری سی نی من ایته ی، اېندی مېن او هوادن
قوریلگن اۉیینلردن، اېندی سېسسیز صدادن
ایچ اوروش نینگ ایچیده، او بیر قهرمان اېدی
اۉز خلقی اوچون او ذات، ساده بیر انسان اېدی
 
او بیر قهرمان اېدی، اولسی نینگ کۉزیده
آق یوزلی انسان اېدی، اولسی نینگ سۉزیده
لېکن او اۉزی اېدی، اۉز کۉزنینگ اۉزیده
اۉزیگه اۉزی قیلدی، خلق نی کیچیک کۉریب او
فاصله آلدی خلقدن، خلق نی اوزدن سوریب او
 
اۉزیگه مقام بیچدی، اوستون انساندن اوستون
بت منطقلی بیر مقام، اوستون شاندن اوستون
نظرگه آلمه ی خلق نی، اوستون خاندن اوستون
حیرتگه توشدی خلقیم، مونده ی احوال نی کۉریب  
چاره سیز  ییغله دی خلق، عجیب احوالگه یوریب
 
آلی چی ساتی چی دیر، لیدرنینگ ایشی باشی
اله یتکن بۉلمسه، خام دیر پیشگن آشی
اگر نظردن توشسه، کیسک دیر آتکن تاشی
بت مقامگه اولتیردی، خلق دردی نی کورمه ی
دنیاسیگه اوره لدی، خلقدن بیر درد سۉرمه ی
 
بو حالنی که خلق کۉردی، چۉل میدانگه توشدی
امیدسیز چهارراهی گه، پریشانگه توشدی
ایکّی بلا آره سی، اېسکی دېوانگه توشدی
چاره سیز رخ نی بېردی، طالبلرنینگ سۉزیگه
تیلدن گپیرمه ی رخ نی، طالبلرنینگ کۉزیگه
 
عجیب بیر دوران بۉلدی، کوزای افغانستانده
عبرتدن نشان بۉلدی، کوزای افغانستانده
آنارشی هر آن بۉلدی، کوزای افغانستانده
رشیددوستم حزبیده، سۉز باشقه لردن اېدی
رشید دوستم نامیدن، یوز باشقه لردن اېدی
 
دولت بیلن یوردی، عبدالرشید دوستم 
دولت اوچون توردی، عبدالرشید دوستم
نېمه ایسته سه کۉردی، عبدالرشید دوستم
چالیش بو یېرده اېدی، بیر حزبگه ایکّی سېسلی
او که دولتدن اېدی، طرفداری بې حسلی
 
اېندی اۉیلنگ عزیزلر، نېگه چالیش بار اېدی؟
اگر او رهبر بۉلسه، طرفداری کار اېدی
قۉرقیشیدن طرفدار، ظاهرده بیر یار اېدی
خلق پرچم قۉلیدن، کېلدی مونده ی مصیبت  
ظاهرده اونینگ بیلن، آرقه دن دشمنلیک بخت 
 
کېچه کندوز خلقیمگه، دولت نی یامان له دی
هدفیم خلق پرچم، یامانلهب او سۉیله دی
ظاهرده دوستمی لی، باطنده غم اېله دی
بو چالیش نینگ ایچیده، قالدی ساده طرفدار
دولتگه دشمن بۉلیب، طالبگه کېتتی او یار 
 
   آگاهلنتیریش:
   عبدالرشیددوستم خلقیلر و پرچمیلر ایچیدن کېلگن بیر عسکری شخصیت اېدی. دوستم کمونست رژیمدن حمایت قیلیب مجاهدلر دېگن گروپ قرشیسیده اوروشیب، آت چیقیرگن بیر قهرمان اېدی.
بو کیشی اوروشلرده اۉزیدن قهرمان لیک کۉرستگن اېدی. خلق کۉزیده بو زمان نینگ تیمورثانی سی شکلده کۉریلگن اېدی. اوشنده ی که او، اوروشلرده اوستون دیسیپلین بیر لیدر بۉلگن اېدی، جنبش ملی اسلامی حزبی بیلن سیاست یۉلیده هم او بجرو نی کۉرسته دی دېب، خلق اونگه دستک چیققن بۉلدی.
باشده تورک خلقی، یعنی ازبکلر ترکمنلر ایماقلر و باشقه تورک تۉپلیلیکلری، دوستم نی ملی قهرمان شکلده کۉردیلر.  
او محترمی میز، میلیونلرچه انسان نینگ حمایتی نی آره قه سیگه آلیب، افغانستانینگ سیاسی کېلیشمه لریگه، شمال نی خصوصاً شبرغان شهری نی یۉل بېره یتکن توزتکن بۉلدی؛
ـ شبرغان شهری، بیر پسیکولوژی نی افغانستان سیاستیگه یره تکن اېدی.
یعنی شبرغان، آغیرلیگی نی قیسی تامانگه قۉیسه، او تامان افغانستان سیاستیگه اوستون بۉلیدی.
اونده ی بیر تېنگری بېردی حالده، خلق اوندن قیتمه دی لېکن او خلق نی اۉقیالمه دی و تۉغری سیاست اۉینه یالمه دی!
او اېپ خلقیلر و پرچمیلرنینگ قلمیگه اسیر بۉلدی؛
چونکه اولرنینگ اثری اېدی!
اونینگ مشهور آتی، افغانستان تورک جامعه سی نی گروگان آلدی.
البته بو تراژدی رخ بېردی، اونینگ آتی افغانستان تورک خلقی اوچون بیر زندانگه تبدیل بۉلدی؛
ـ بو حقیقت نی رشیددوستم آنگله مه دی؛
ظرفیت او اېدی!
یعنی او خلقیلر و پرچمیلردن قوتلالمه دی و تورک جامعه اونینگ مشهور آتی نینگ تاثیریدن قوتلالمه دی؛
ـ بۉلدی رسوالیک!
دوستم نینک کېله جگیگه پرچمیلر اېپ یۉل بېردیلر.
قنده ی و نېگه؟
جواب: دوستم استعدادلی قوماندان اېدی. بو کیشی که کارمل تامانیدن پیگیر سببلی تنیلگن بۉلدی، پرچمی لر بوندن ایش آلماق اوچون هر پیت بیر دایره نینگ ایچیده سقله دیلر.
سیاست ذکا ایشی دیر و بجرو ایسته یدی!
سیاستده دوستم دېک اۉزی نی کوچلی کۉرگن کیشیلر، بیری لرنینگ مشورت یا مصلحتی بیلن بیر یۉلگه یورو مه یدیلر؛ چونکه هر پیت اۉزیم یوریمن دېب، حرکت قیله دیلر.
او زمان بیر دایره نینگ ایچیده قنده ی سقله سه بۉله دی؟
بیر دایره نینگ ایچیده سقله ماق اوچون اونینگ تیوره کیگه ایش قیلیش کېره ک و اونی سقله ماق اوچون، اونگه بیر اقلیم یره تیش کېره ک.
کارمل استاد بیر سیاستچی اېدی.
اقتدار دوره سیده و اوندن کېین دکتور نجیب الله اقتداریده ذاتاً عسکری قوتلر اونینگ امریده اېدی و دوستم اونینک یاردمی گه محتاج ایدی؛
ـ چاره سیز اونینگ جنراللری نینگ، اونینگ خاص آدمی نینگ، یعنی پیگیرنینگ گپلریگه قالاق سالیدی لېکن، دکتورنجیب الله نینگ دوره سی اۉتکندن کېین، کارمل حسابلی بیر سیستم پیگیر بیلن، دوستم نینگ قۉلدن بېرمه ماق اوچون یره تیب، اۉیین قوردی!  
کارمل او سیستم نی یره تیب دنیادن اۉتتی.
او سیستم:
1 . جنبش قوماندانلریدن بیر بۉلیم، دوستم بیلن کمونست حزب نینگ ایچیده، تربیه کۉرگن اېدی و بیر بۉلیمی مجاهدلردن تسلیم بۉلگن کیشیلر اېدی لېکن، جنبش نینگ سیاسی کادری سی پرچمیلردن اېدی!
حتی دوستم نینگ قلم مخصوصی و اونینگ اویی نی کۉزآلتیده توتکن کیشیلر، پرچمیلردن اېدی. اگر دوستم نینک تیوره کیگه پشه اوچسه اېدی، پرچمیلر بیلیدیلر و پرچمیلر تاشکند دن و اروپادن بو بېلگیلر بیلن اونی اداره قیلیش اوچون سیاست اۉینیدیلر.
2. افغانستانده جامعه نینگ نبضی خلقیلر و پرچمیلرنینگ قۉلیده اېدی؛
حتی بوکون هم جامعه نینگ ذهنیتیگه ذهنیت بېره یتکن قلملی کیشیلر یا بولردن یا بولرنینگ قلمی نینگ تاثیریگه بۉلگن کیشلردن عبارت دیر.   
سیاستده هر پیت معنوی کۉچ اوستون دیر، طالبان نینگ ظفریگه هم بو کۉچ رل اۉینه دی؛
ـ نه طالبان نینگ عسکری کۉچی و نه امریکا و غنی نینگ بجریکسیزلیگی!
رشید دوستم که ملی قهرمان شکلده خلققه سوریلدی، کارمل نینگ برنامه سی بیلن بو سیاسی رهبر، سیاسی رهبرلیگدن چیقریلیب، مقدس بُت شکلده خلققه بېریلدی؛
ـ نېگه؟
سیاسی هدف اوچون!
کارمل نینگ برنامه سیگه شو منطق بار اېدی: دکتورنجیب نینگ رژیمی سقوط قیلگندن سۉنگره، افغانستانده ایچ اوروش، اونده ی شدت بیلن خلق نی بیزار قیله دی، خلق چاره سیز مدرسه لردن چیققن طالبانگه محتاج بۉله دی دېب کارمل برنامه قورگن اېدی.
طالبان تنظیمی دنیادن خبرسیز شکلده افغانستانینگ بیر بۉلیمیگه اېگه بۉله دی. او پیتگچه رشددوستم دن استفاده قیلیب، شمال افغانستانگه بیر ذهنیت یره تیله دی دېب ایتکن اېدی. رشید دوستم که بیر بت شکلده خلق ایچیده مقدس بۉله دی، شمال افغانستان مردمی، پشتونلرنی دشمن کۉره دی دېب منطق یوریتکن اېدی.
 
   (بولر کېچه کندوز پشتون دشمن لیگنی خلق نینگ ذهن یگه سوردیلر، مینگ بیر یالغان نی ایتیب، هر بیر ازبک ترکمن نینگ عقلیگه پشتون دشمن لیگنی یره تیلر!)    
 
   افغانستان رسوا بۉلگندن سۉنگره، رشید دوستم نینگ جنبش حزبی که، بولرنینگ قۉلیده بۉلیدی، بولر یواش یواش افغانستانگه کیریب، شمال افغانستاندن باشلهب، افغانستانگه اېگه بۉلیدیلر.
پلان بو اېدی لېکن توتمه دی!
پلان بیر زمانگچه قصورسیز ایشله دی بیر زماندن سۉنگره، پلان بوزیلدی.
بولر بو پلان اوچون، دوستم نی اونده ی مقتهب تبلیغ قیلدیلر، حتی، دوستم اۉز ازبکلریدن بیر نی اگر رسوا قیلیب، آیاق تگیگه آلسیدی، شرط سیز حمایت قیلیب، سېن قهرمان سن جوده قهرمان لیک بیر بجرو بیلن رسوا قیلدینگ دېب، ساده خلق نینگ کۉزیگه بېریدیلر.
بو اخلاق، نېچه دفعه تکرار بۉلدی!
دوست ییغله تیب ایته دی دشمن کولدیریب ایته دی، اگر رشیددوستم آنگله سه!
اونده ی مقتهب خلققه ذهنیت بېردیلر، دوستم نینگ قصرلری و اونینک لکس یشمی بیر مدت زمان خلقی نینگ غروری بۉلدی.
اونده ی ذهنیت بېردیلر، رهبر یعنی زورمند، رهبر یعنی مقدس، رهبر یعنی خطاسیز... شکلده تعریف بۉلدی.
بو ذهنیتده، رهبر، رهبردن چیقتی انسانلردن اوزاق بیر بت بۉلدی!
پرچمیلر و خلقیلرنینگ ایستگی بو اېدی!
بو ذهنیت، بیر مدت زمانگچه دوستم گه فایده کېلتیردی لېکن بیر مدت زماندن سۉنگره، دوستم نینگ علیحگه بۉلدی. اونینگ رقیبلری خصوصاً طالبان تنظیمی ازبک ترکمن دن عسکر تۉپله ماق اوچون، دوستم نینگ یانگلیشلری نی قۉلندی؛
ـ چونکه دوستم او کلتورگه توتساق (اسیر) توشتی!
او یانگلیشلرنی کمونستلر رشیددوستم نینگ اوستیدن، رشیددوستم نینگ آتی دن قیلیدیلر؛
بیلیب و برنامه بیلن!
دوستم او کلتورگه اسیر توشتی. قصرلر، لکس موترلر، قدرتلی دولت چوکیلری، باله لری نینگ دولتگه قدرتلی چوکی لری، اونینگ نظریده، وطن سېورلیک، ازبک سېورلیک، قهرمانلیک، یخشی رهبرلیک اسلوبی شکلده یېرلشتی.
خلقیلر و پرچمیلرنینگ بجروسی بیلن!
او که بو ذهنیتگه اسیر توشتی، اونینگ جنبشیلر دېگن طرفدارلریگه خلقیلر و پرچمیلر اېپ یۉل کۉرستیچی بۉلدیلر، چونکه دوستم پاچا، پادشاه مقامده یېرلشیب، طرفداری نی خلقیلر و پرچمیلرگه یېم اېتتی!
اۉرنک بېرسم: هیچ قچان رشیددوستم اۉز دولتی نی اۉز جمهور رئیسی نی سۉکمه دی و یامان بیر گپ علیحگه گپیرمه دی. هیچ بیر زمان اونینگ اۉغللری یا اونینگ کتّه قیزی دولت نی و جمهور رئیس نی سۉکیب یامان گپ نی گپیرمه دی. یعنی هیچ بیر کلتورسیزلیک نی، اولردن خلق شاهد بۉلمه دی لېکن اونینگ جنبشی لرینینگ آغزیگه فاشیست سۉکیش کلمه دن باشلهب، هر تورلی سی جمهور رئیس نینگ علیحگه و دولت نینگ علیحگه هر پیت بار بۉلدی.
سرسری لیک و رسوا قیلماق اونینگ جنبشی لرینینگ اخلاقیگه سیاسی مجادله نینگ قاعده قانونی بۉلدی. اونده ی رسوالیک بۉلدی، شهرلر ایچیده هیچ بیر ازبک یا ترکمن رشیددوستم نی بو یانگلیشلردن ایلیشتیریگه توتالمه دی.
چونکه اۉز آبروسیدن قۉرقتی.
قۉرقتی!
زیرا رشیددوستم نینگ جنبشی لری خلقیلر و پرچمیلرنینگ بېرگن سیاسی تربیه سیدن، جوده ارزان شکلده رسوا قیلالیدیلر چونکه جنبشی لرنینگ آغزیگه، خلقیلر و پرچمیلرنینگ تربیه کلتوری حاکم بۉلگن اېدی.
بیر سورو سیاستدن سوادسیز، هلهله لی، ایکّی آلاولی، سرسری لر، جنبشی نامیدن شهرلرگه اېگه مند بۉلدیلر؛
بولر خلق نینگ، طالبانگه باریشی نی بویوک سببی بۉلدیلر. 
اگر باتوردوستم یا بویوک قیزی نینگ اخلاق و کلتوری نی، جنبشی لری بیلن نظرگه آلیب، قیاس قیلسک، رشیددوستم نینگ اۉزی و اولادلری که رئیس جمهورگه و دولتگه سۉنگسیز حرمت قیلدیلر و ادب اخلاق بیلن گپیریدیلر.
جنبشی لری اوشنچه بو اخلاق و کلتوردن اوزاق، سۉکیش آغیز بیلن شهرلرگه حاکم اېدیلر.
چونکه بولرگه خلقیلر و پرچمیلر یۉل کۉرستیدیلر، نه رشید دوستم و اونینگ اولادلری!
بو ایکّی باشلی اداره سیستمی اېدی، جنبش و جنبشی لرگه خلقیلر و پرچمیلر اېگه اېدیلر لېکن آت رشید دوستمدن اېدی و خلق نزدیده رشید دوستم نینگ آتیگه بو رسوالیک ختم بۉلیدی.
اونینگ اوچون خلق رشیددوستمدن فاصله آلیدی.  
افغانستان تورک جامعه سیگه رشیددوستم دېگن بیر لیدر فزیکی منطقدن یۉق اېدی، رشیددوستم نینگ آتی بار اېدی و بو آت خلقیلر و پرچمیلر و بیر سورو سرسری لرنینگ قۉلیگه اسیر توشگن اېدی؛
قنده ی بولر قۉلنسه لر اوشنده ی ایش آلیدیلر؛
آبرونی نظرگه آلمه ی بیر ازبک گپیرسین اېدی، قنده ی گپیرالیدی؟
ترکیه و امریکا عقل نیرده اېدی بیلالمه دینگیز؟
 
مریم ـ 330
 
آق و قاره ایچیده، طرفدار شاشیردی یۉل
عقلدن راه گم بۉلیب، یېگن لری بۉلدی کول
خلق پرچم عقلیدن، غریب بۉلیب قوُل
دوستم دوستم دېب اولر، یامان بیر دامگه توشتی
دوستمدن اوزاق بۉلیب، باشقه بیر یۉلگه پیشتی
 
دوستم خبرسیز قالدی، مونده ی بیر سیاستدن
دشمن نی تنیمه ی او، یامان او آب دستدن
قۉلیدن خلق نی بېریب، مونده ی او بیر هستدن
اسم دوستیمدن بۉلدی، ساده او خلق یانیده
اصل باشقه لر اېدی، هر یان و هر آنیده
 
ماش و برینج نی قۉشسنگ، خلقینگگه تورت بیش قیلسنگ
عقل نی باشدن آلیب، یامانلهب بیر ایش قیلسنگ
خزان نی کۉزگه اوریب، بهاری نی قیش قیلسنگ
اونده ی حالگه تشله دی، پرچم و خلق دېگن ذات
یخشی یامان نی قۉشیب، قۉیمه دی کیمسگه تات
 
هر نرسه قۉشیلدی، دوستم نینگ تقدیریگه
ظاهری بهار بۉلدی، قیش بۉلیب اخیریگه
اۉزی نی بُت او سنهب، بۉلمگن تدبیریگه
آق و قاره بۉلبیدی، او بیلن خلق ایچیده 
او بیر یره بۉلبیدی، او بیلن خلق ایچیده
 
باشده خلق رهبر دېدی، بیر دانه جوهر دېدی
مشکللریم نی ایته ی، سېن مېنگه بیر در دېدی
یۉلینگگه قربان بۉله ی، سېن مېنگه بیر زر دېدی
امیدلرنینگ ایچیده، خلق بۉلدی ویران ویران
او ذات محترمدن، بۉلدیلر اۉن مینگ قربان
 
خلق نینگ برچه امیدی، بیر نېچه قصر بۉلدی
لوکس موترلری بیلن، بیر نېچه اثر بۉلدی
خلق که دربدر اېدی، جنابگه کوثر بۉلدی
سلطان بۉلیب او جناب، کیردی پادشا رلگه
خلق نینگ گۉزل کۉزیده، اعتبار شا رلگه
 
خلقینگ نی یشه تالسنگ، یشم سینگه کوله دی
لب تبسم بیلن خوشلیکدن بخت توله دی
یخشی دعالر خلقدن سینکه نصیب بوله دی
خلق نی که قۉلدن بېرسنگ، آخرینگ رسوالیک دیر
اگر که حق بیلمه سنگ، آخرینگ سودالیک دیر
 
آنگلمه دی شرط لرنی، دوستم دېگن او رهبر
اۉز خلقیدن قاچیب او، قیلدی خلق نی دربدر
سلطان لیکنی اۉینهب او، قیلدی خلقی نی بې سر
قدرتلی آدم لر له، یورودی مېن رهبر دېب
فکریگه عاشق بۉلیب، یورودی مېن بحر دېب
 
هر منطقه ده بیر خان، اۉزی بیر سلطان اېدی
باش رئیسگه قره مه ی، اۉزی درخشان اېدی
به مثل دوستم پاچا، اۉنلرچه سی خان اېدی
قنچه ایستک بۉلسه ـ ده، ناکام قالدیک بو یۉلده
دوستم نی قیرالمه ی، بې نام قالدیک بو یۉلده
 
دوستم نینگ روشلری، سیاست گه سیغر می؟
ملوکالطوایفی، یامان ایش نی ییغر می؟
خلق نظرگه بۉلمسه، یخشی ایشلر چیغر می؟
دوست دېدیک دوستلیک قیلدیک، لېکن او قره مه دی
خلق نینگ فکرلریگه، او قرهب سیره مه دی
 
مریم ـ 340
 
اۉتکزگن ییللریمنی، قرارسیز هرکونیمنی؛
ـ کۉزیاشلریم آنگله تیر.
عمریم نینگ ضرری نی، دردن تولکن یانیمنی؛
ـ کۉزیاشلریم آنگله تیر
سېنی سېوگن دینیم نی، کۉزیاشلریم آنگله تیر
آنگله تیر بو دردیم نی، بو بۉلگن نشانیم نی
بیر حکایه دن اۉته، بو بۉلگن داستانیم نی
 
اېشیت اېندی داستان نی، جنبشی لردن توکه ی
خلق و پرچمی بیلن، بیرلیک قیلیب ایکه ی
اولردن خطالرنی، تۉغری قیلیب تکه ی
اگر طرفدار بۉلسه، او رهبر رهبر بۉلر
رهبرلیگی بۉلمسه، طرفداری خوار بۉلر  
 
ایکّی طرفدار بار دیر، بیری سی ساده خلق دیر
اۉز ساده دنیاسیگه، هر طلبی بیر حق دیر
رهبردن هر بیر خواستی، حقیقتدن ذوق دیر
او ساده خلق اوریلدی، امیدلری قیریلدی
سېن که رهبریم دېدی، توپراق قۉلگه بېریلدی
 
ایکّینچی عجایب دیر، یا سرسری یا سخت دیر
بیر رهبرلیک کېلمسه، هر بیری قاره بخت دیر
اۉنگلری آلیلمسه، قیلگن ایشی بدبخت دیر
بولر اېدی جنبشی، خام اېدی پیشکن آشی
ساده خلق نینگ کۉزیگه، یامان اېدی هر تاشی
 
سوادسیز و سرسری، آیاقدن باشگه چیقتی
مېن جنبشی من دېیب، اعتباری نی ییقتی
بو ذات نینگ ایشلریدن، خلقیم یوره کدن بیقتی
هیچ کیم گپیرالمه دی، آبرو نظرگه آلیب
دوستم گه ایتالمه دی، کج نی توغری گه سالیب
 
رشوت و اختلاسلر، کلتوردن بیری بۉلدی
مېن جنبشی من دېیب، خلق نی بولر یولدی
خلقیم بو مصیبتدن پژمرده گل دیک سولدی
درون کوفت بۉلدی مردم، رهبرلیگنینگ قۉلیدن
طالبگه رخ نی بېردی، بو رهبرنینگ یۉلیدن
 
بیر دفترگه بارسه خلق، رشوت سیز چیقالمه دی
اگر رشوت بېرمسه، نفع یگه ییقالمه دی
هر قلم نینگ اوچی نی، کاغذگه تیقالمه دی
دفتر اۉزیدن اېدی، اعم نسل و هم زباندن
بو بویوک عبرت اېدی، بو حزب و بو نشاندن
 
دوستم پاچا غفلتده، طرفداری بوزیلدی
خبرسیز قالدی او ذات، خلقی اوندن توزیلدی
سرسری لر قولیدن،  اوندن عقل اۉزیلدی
آنگله مه دی او پاچا، دنیاسیگه مست بۉلیب
کېلگن بو مصیبتدن، شهوتدن اوزگه کولیب
 
ایچگری بو رسوالی، دشقری سی مست اېدی
هدفیم خلق پرچم، دوستم گه مینگ دست اېدی
بو عبرتلی زمانده، اولر ایری هست اېدی
کېچه کندوز مقته دی، جنبشی لر دېب اولر
رسوالیککه قره مه ی، قهرمان دېب بولر
 
هر بیر قلم یازوده، قهرمان دېب ساتیلر
پاچا تېوره گی نی، تشویق قیلیب آتیلر
یخشی ایشگه قره می، رسوالیککه قاتیلر
تشویق بۉلدی ییگیتلر، یامان ایش لرگه باتیب
خلق و پرچم قۉلیدن، خلقیگه زهر آتیب
 
   آگاهلنتیریش:
   اېندی مینگلرچه یازیلگن مقاله لردن، قیسقه قیسقه اۉرنک مثالی بعضی آغیر تاش خلقیلردن و پرچمیلردن، اولرنینگ فیسبوک صحفه لریدن، اولرنینگ یازی لریدن کپی قیلیب، اولرنینگ یازگن تاریخی و عنوان مقاله سی بیلن خدمتگه قۉیه من.
بو کیشیلر امریکا نی و ناتو نی شکست بېرماق اوچون، رشیددوستم نینگ آتی نی قۉلندیلر و امریکا و ناتو نی محمداشرف غنی نینگ اوستیدن اوردیلر؛
ـ هدفلری امریکا ناتو بیلن کېلگن رژیم نی سقوط بېرماق اېدی، محمداشرف غنی بهانه اېدی.
دنیا بو حقیقت نی بیلمه یدی!
بیر گرچک نی (حقیقت) ایتماغیم کېره ک، مېن مقاله لردن کپی قیله من، یوروملردن (کامینتلردن) اېمس!
اگر یوروملرنی نظرگه آلسک، اۉنمینگلر یوروم، افغانستان خلقی نینگ ذهنیتی نی دولتگه قرشی دشمن توزتماق اوچون، بولر پیلشتیلر و یازدیلر. 
بولر پیلشیب و یازیب، بیر مدت زماندن سۉنگره، بعضی لری نی سیل دیلر.
(پاک قیلدیلر؛ قۉرقیشدن، باشگه بلا بۉلمسین دېب لېکن بیلمه یدیلر که او یازگنلری مرکز گه تورگن!)
کۉپی یازولر پارسچه دیر، قنده ی یازیلگن بۉلسه اوشنده ی، بعضی یازولردن کیسیب لېکن قۉل تېگمه ی سیزلرگه کپی قیله من.
 
   عارف عرفان!
   بو کیشی پرچمیلرنینگ بیرینچی یاززری دیر. بو کیشی نینگ هر یازوسی، مینگلرنینگ توشونچه دنیاسی نی خواهله گن یانگه آلیب باره له دی. بو کیشینینگ قلمی، امریکانینگ راکتلریدن کوچلی دیر افغانستان جامعه سیگه!
(پیگیر و کارمل نینگ خاص گروپی نینگ یاززری)
 
M Aref Erfan
9 Ağustos
طالباندن اول
فیسوک: (پارسی)
 
   «راهکاری بسوی نجات افغانستان: آنچه که  امروز در مسیر سقوط وفروپاشی نهاد های دولت در چرخش است، هیچ چیزی اتفاقی نیست بلکه نمای یک خط استراتیژیک سیاسی است که سالها قبل توسط آمریکا- پاکستان ریختانده شد ولاجرم در حاشیهٔ برنامه های ریاکارانه دوحه چارچوب بندی شد و اکنون توسط لشکر نیابتی پاکستان (طالبان) وبه مساعدت دولت نیابتی کابل (اشرف غنی) قدم به قدم تطبیق میگردد. دولت نیابتی کابل به مدد سازمان استخباراتی سیا وآی اس آی پاکستان  نقش کلیدی در گستره پروژه طالبی واکمالات نظامی ان در خلوتگاه شمال افغانستان داشت ومستدام ریشه های طالبان را آبیاری نمود وطی این مدت بخشی اعظم اکمالات طالبان توسط هلیکوپتر های دولتی سامان یافت...»
 
   دقت بیلن اۉقوسنگلر، بو یازونینگ منطقیده، شمال افغانستنانگه طالبان نی یېرلشتیرماق اوچون، امریکا و پاکستان و محمداشرف غنی و اونینگ رژیمی، بیر شیطانلی پلان آلگنلر!
بو شیطانلی پلانده، محمداشرف غنی نینگ دولتی، امریکا بېرگن هلیکوپترلر بیلن طالبان نی، شمالگه یېرلشتیرگن!
مونده ی بیر ایش بۉلاله می؟
بو ایش سیاست منطقیده و اولکه لرنینگ آبرو منطقیده ایقیری اېمس می؟
 
   ایضاح!
   عارف عرفان حضرتلری شوندی گپی نی ادامه بېره دی و مینگلرنی، بو ایتکن گپیگه ایشانتیره دی.
ایشانتیره دی دېیه من، ذاتاً افغانستان خلقی نینگ بو گپلرگه بولر ایشانتیرگن!
اېندی سوال شو: عارف عرفان حضرتلری حمق می؟
یۉقسه امریکا حمق می؟
یۉقسه افغانستان خلقی که بو گپلرگه ایشانه دی، حمق می؟
مېن امریکا رهبرلری نینگ و عرفان حضرتلری نینگ، حمق بۉلگنلیگی نی، قبول قیلمی من؛ چونکه بولر سیاستچی لر!
لېکن بیز خلق نینگ، خصوصاً بیز ازبکلرنینگ بویوک بۉلیمی میزنی، حمق بۉلگنلیگیگه ایمانیم تام دیر؛ حمق بۉلمه سه ی، عرفان حضرتلری بیزلرنینگ کۉزیمیزگه قرهب، مونده ی بیر سفسطه نی یازه می؟
بولر، بو گپلرنینگ تاثیری بیلن، شمال نی طالبانگه بېردیلر!
اگر طالبان نی، امریکا اۉزی، محمداشرف غنی بیلن شمالگه کېلتیرگن بۉلسه و طالبانگه تسلیم بېریش، امریکا، محمداشرف غنی و پاکسانینگ ایشی بۉلسه، نېگه خلق، طالبان و غنی نینگ دولتی نینگ اوریشیگه، اۉزی نی قربان بېریب، اوروش قیلسینلر که؟
عرفان حضرتلری بو حقیقت نی بیلمه ی می؟
او بیلمسه، پیگیر دېک آغیر تاشلری بیلمه ی می؟
بیله دیلر!
بیلیب قیلدیلر.
عرفان حضرتلری حمق اېمس، لېکن حمق بۉلگن بیر خلق، عرفان حضرتلری اوچون بیر نعمت!
چونکه ساده شکلده قۉللنسه لر، بۉله دی!
عرفان حضرتلری و عرفان حضرتلری دېک اونلر و یوزلر آیدینلریمیز که، بو منطق بیلن، یوزلر، مینگلر مقاله یازیب خلق نی الده تیب، حمق قیلدیلر، بو منطقسیزلیک نینگ ایچیده ملانصرالدین نینگ ایشلریدن بیر ایش یۉق می؟
قنده ی ایش، بیله سیزلر می؟
سایگی دیېر اۉقوچیلر!
امریکا ییگیرمه ییل اول، افغانستان نی طالبان نینگ قۉلیدن آلدی و بو ییگیرمه ییلده یوز میلیاردلر دالر مصرف قیلیب، مینگلر انسانی نی قۉلدن بېردی، اگر ملانصرالدین نینگ بیر ایشی بۉلمسه، اگر شمال نی، امریکا و غنی طالبانگه بېرگن بۉلسه لر، مونچه زحمت نی و مصرف نی امریکا نېگه قیلدی؟
زحمت بیلن و مصرفلر بیلن شمال نی طالباندن آلگن اېمس اېدی می؟
زحمت تارتیب آلیب، زحمت تارتیب اۉزی بېرسه، ملانصرالدین نینگ ایشی بۉلمه ی می؟
ملانصرالدین نینگ عقل یومروقی بۉلمه ی می؟
بو ایش نی امریکا قیلگن بۉلسه، عقلی نی یېب، حمق بۉلگن اېمس می؟
امریکا حمق بۉلیب بو ایش نی قیلگن بۉلسه، اېندی زمانی اېمس می، امریکادن و اروپا اولکه لردن، امریکانینگ بو حمق لیگی نی، دنیا مدیاسی نی قۉللنیب، میدانگه توکسه ی؟
سوال قیلسک: ای حمق امریکا، نېگه یوزمیلیاردلر امریکا خلقی نینگ پولی نی، افغانستانگه مصرف قیلیب، مینگلرچه امریکا اولادی نی اۉلدیریب، اۉنمینگلرچه افغانستان خلقی نینگ اۉلیمیگه سبب بۉلیب، طالباندن آلگن نی، نېگه دوباره اۉزینگ طالبانگه بېردینگ؟
سوال قیلسک: ای حمق ناتو اولکه لری، ای حمق اروپا اولکه لری، امریکا که بو حمق لیکنی قیلیدی، سیزلرنینگ عقللرنگیز، قه یېرده اېدی، بو امریکا حمق نینگ باشی نی بو حمق لیککه آچسیله اېدی؟
سیزلرنینگ قیلگنلرنگیز انسان عقلیگه سیغه می؟
مونچه که حمق بۉلسه یلر، نېگه مترقی اولکه لر دېب دنیاگه هوا آته سیزلر؟
اگر عقل باشلرنگیزده بۉلسه، بولرنینگ یازگن یازولری نینگ منطقی نیمه دیر؟
سیز ساده لر قره نگلر!
عرفان حضرتلری دېک، یوزلر مارکسیست آیدینیمیز، سیز ساده لرنینگ اولکه لرینگیزده، یشهب، او اولکه لرنینگ نعمتلریدن ایش آلیب، سیزلرنینگ سوسیال مدیا تکنولوژی لرنگیزنی قۉلنیب، ازبک خلقی باشده، افغانستان خلقی نی حمق توزتیب، سیزلرنی دنیا گه رسوا قیلماق اوچون، شمالدن باشلهب، افغانستان نی طالبانگه بو گپلرنینگ تاثیری بیلن بېردیلر، سیزلرنینگ دولت عقللرنگیز قه یېرده اېدی، خبرسیز قالدینگیزلر؟
سیزلرنینگ استخبارات عقلنگیز قه یېرده اېدی که کور قالدینگیزلر، کۉرمدینگیزلر؟
کر قالنگیزلر!
نادان بۉلیب قالدینگیزلر!
بولر، سیزلرنی، سیزلر بیلن اوردیلر و رسوا قیلدیلر.
 
یازو مخلصلری!
امریکا حمق اېمس بو ایش نی قیلگن بۉلسه.
اروپا و ناتو حمق اېمس بولر بو ایش نی کۉریب سېسسیز تورگن بۉلسه لر.
عرفان حضرتلری دېک، خلقیلر و پرچمیلریمیزنینگ ادعالری، عقل، منطق، قاعده و قانونگه سیغمه یدی، لېکن ساده خلققه یېدیریب، سیغدیردیلر.
خلقیلر و پرچمیلریمیز سیغدیردیلر لېکن امریکا اروپانینگ دولت عقلی و استخبارات عقلی، کور، کر قالدی چونکه بولرنی تنیالمه دیلر.
چونکه، اۉز اولکه لری نینگ ایچیدن، اۉز ازلی دشمنلریدن تیاق یېدیلر!
اولر، اۉز یره تکن تکنولوژی نی بو ازلی دشمنلری نینگ قۉلیگه بېریب، اۉزلری نی، اۉزلری دنیاگه رسوا قیلدیلر!
اگر بوکون امریکا و اروپا محکمه لری، بو حضرتلرنی، بو خیانتلری اوچون محکمه گه تارتیب، فقط بیر سوال قیلسه لر، بو حضرتلر نی هیچ بیری سی نینگ بیر جوابی یۉق و جواب بېرالمه یدی!
(حقوقده، مدعی ادعاسی نینگ اثباتیگه مکلف دیر!)
اگر مېن یا سیزلر بولرنی بیر یېرگه تۉپلهب، بو خیانت نینگ بیر منطقی نی سوال قیلسک، بولرنینگ هیچ بیری سی بیر جواب بېرالمه یدی؛ چونکه گپلری ملانصرالدینینگ کولگیلی حکایه سی دېک، اندرز بیره یتکن گپلر!
اېندی سوال شو: نېگه بولر بو خیانت نی قیلیب، افغانستان نی طالبانگه تسلیم بېرماق اوچون شمال خلقی نی، خصوصاً ازبکلرنی قۉللنیب، حمق قیلدیلر؟
نېگه ازبک پرستلیک نی قۉللنیب حمق قیلدیلر؟
نیگه دوستم نینگ آتی نی قۉللنیب حمق قیلدیلر؟
نېگه دوستم نینگ جنبشی نینگ آتی نی قۉللنیب حمق قیلدیلر؟
تک بیر جواب بار: بولر امریکا و اروپا بیلن ازلی دشمنلر!
بولرنینگ شرف و روح لریده، ازلی دشمنلیکنی اثری بار چونکه «انقلاب هفت ثور» (کودتا) نینگ شکستی نی، امریکا و اروپا اولکه لردن کۉره دیلر.
حمق بۉلگن بیر خلق نی اداره قیلیش و قۉللنیش جوده آسان ایش دیر. شمال افغانستان خصوصاً شمال نینگ ازبکلری، یریم عصر دیر بولرنینگ تاثیریده یشه یدیلر.
بولرنینگ رهبری ببرک کارمل استاد سیاستچی اېدی، حمق قیل استفاده قیل اونینگ بجروسی اېدی.
بو یقین زمانده، پیگیر رهبرلیگیده، عرفان حضرتلری دېک یوزلرچه آیدینلریمیز، امریکا و ناتو و اروپا اولکه لرنی، دنیاگه بجریکسیز کۉرستماق اوچون، شمال نی خصوصاً ازبکلرنی حمق توزتیب قۉلندیلر!
عرفان حضرتلری نینگ اۉرنگ یازولریدن و پیگیر حضرتلری نینگ لیدرلیگیدن، شونده ی نېچه ناملی یاززر و شاعرلریمیزدن، قیسقه قیسقه یازولرنی خدمتگه قۉییب، قیمتلی وقتلرنگیزنی آله من.       
 
   ینه عرفان حضرتلریدن:
 M Aref Erfan
17 Mayıs  طالباندن اول
 فیسبوک:
 
   «بازیهای استراتیژیک ترکیه -آمریکا در افغانستان: آمریکا در نظر دارد تا با ایجاد مثلث سیاسی با ترکیه وپاکستان،رژیم طالبان را به مثابه رژیم نیابتی وحامی برنامه های آمریکایی در افغانستان مسلط ساخته وخط بحران را در راستای منافع راهبردی اش در افغانستان امتداد دهد...»
 
   بکون که طالبان قدرتده، عرفان حضرتلری نینگ گپی بۉلدی می؟
بیر آیدین نینگ آغزیدن بیر گپ چیقسه، اگر تارتیلیب، اۉلچه لگن بۉلمسه، بیر کون اونی رذیل رسوا قیلمس می؟
یا سېن ترکیه بیر مرته بو یازولرنی کۉرمه دینگ می؟
یا سېن ترکیه امریکا پاکستان و طالبان بیلن بیر بۉلیب، طالبان رژیمی نی کېلتیرماغچین بۉلدینگ می؟
یا سېن ترکیه امریکاگه ساتیلگن بیر خائن می سن؟
نېگه بو یازولرنی بو تبلیغ لرنی کۉرمه دینگ؟
 
ینه عرفاندن:
M Aref Erfan
26 Nisan طالبان کېلمسدن اول
فیسبوک:
 
   «خروج آمریکا وتداوم سایهٔ استعماربرافغانستان: طی دو دههٔ حضور ارتش آمریکا،ناتو وایساف،وبا هزینهٔ دو تریلیون دالر،بطرز شگفت انگیزسایهٔ تروریسم در سیمای جنگ نیابتی در کسوت القاعده، طالب وداعش در افغانستان گسترش یافت ودر بیش ازشصت درصد قلمرو افغانستان چیره گردید.
یعنی طی این دوران ،در پهنای وسیع ،دانه های تروریسم در سرزمین افغانستان بطرزگسترده زرع گردید،در تحت حمایت چشمگیر آمریکا وپاکستان و ترکیه جوانه زدوامروز در پناه درامه های صلح از سکوی اقتدار سیاسی سرمیکشد...»
 
   عزیز تیلداشلریم!
   عرفان حضرتلری ایکّی تریلیون دالردن گپیره دی؛
امریکا افغانستانگه مصرف قیلگن!
گپگه، اۉز منطقی نی بېره دی، بونینگ منطقیده: امریکا بو مقدار پول نی، طالبان، القاعده و داعش نی، افغانستانگه کۉچ تاپسین دېب مصرف قیلگن اېکن!
عقلی نی می یېگن عرفان حضرتلری؟
یۉقسه، بیز خلق نی عقل یېگن اۉیله ی می؟
اگر امریکا یا اروپاده بیر محکمه قوریلسه، محکمه عرفان حضرتلریدن سوال قیلسه: ای منطقسیز، تاریخدن و دنیادن بیر سند بېراله می سن، بیر اولکه بیر جنگجو تنظیمدن بیر اولکه نی آلگن بۉلسه و اوندن سۉنگره او تنظیم بیلن اوروشگن بۉلسه و میلیارد دالرلر مصرف قیلیب، مینگر اولادی نی قربان بېرگن بۉلسه، اوندن سۉنگره، دوباره اونگه قوت بېرماق اوچون و او اولکه نی اونگه تسلیم بېرماق اوچون، تریلیون دالرلر مصرف قیلگن بۉلسه، بیر سند بېراله می سن؟
مونده ی منطقسیزلیک ممکن بۉلاله می؟
اگر بېرالمه سنگ، سېن عقلینگ و شرفینگ نی یېدینگ می، امریکا و اونینگ دوست اولکه لری نینگ بۉینیگه مونده ی بیر تهمت نی باغله گن سن؟
عرفان حضرتلری نینگ و باشقه حضرتلرنینگ بیر جوابی بولر می، بېرسه لر؟
منطق، شرف، حیثیت و خلق نینگ کېله جگیگه بیر سایگی سېوگی لری بۉلمه دی که، جوابی نی اۉیله گن بۉلسه لر بو کیشیلر!
بولرنینگ امریکا و اروپا دشمنلیگی، شرفلری نی بولردن آلگن اېدی که، خلق نی حمق توزتماق اوچون بو گپلرنی ایتیلر.
 
   (خلق نزدیده، اگر امریکا اروپا، ترکیه و پاکسان طالبان و داعش بیلن حرکت قیلسه لر، خلق نېگه غنی نینگ دولتیدن حمایت قیلسین اېدی؟ نېگه طالبان بیلن سازیش قیلمسین اېدی؟ عقلینگ قه یېرده قالدی امریکا بو لرنی تنیالمه دینگ؟)
 
   کارمل که جامعه نینگ عقلی نی حمق توزتتی، بولر، بو جامعه ذاتاً حمق دېب، بو گپلرنی ایتیب، شمالدن باشلهب، افغانستان نی طالبانگه تسلیم بېردیلر؛
چونکه ازبک خلققه باشقه یۉل قویمه دیلر.
عقلینگ قه یېرده اېدی امریکا ترکیه؟
 
ینه عرفاندن:
M Aref Erfan
20 Ekim 2020
فیسبوک:
 
   «نگاه جهان به غارت معادن افغانستان؛؛ سوگوارانه دردرازنای نبرد تحمیلی نزدیک به چهار دههٔ اخیر در افغانستان، غارت منابع معدنی کشور،یکی از بزرگرترین اهداف آمریکا در افغانستان را احتوا داشته واین اهداف غارتگرانه در اوج بحرانی ساختن کشور توسط دولت موجود به مثابه مجری اهداف تاراجگرانه در سرزمین اشغالی تحقق می یابد‌...»
 
   عرفان حضرتلری عقلی نی می یېگن؟ یۉقسه، مینگلر، اۉن مینگلر انسانیمیز که، بو حضرت نینگ یازولریگه روح نی تسلیم بېرگنلر، اولر عقل یېگن کیشیلر می؟
زیرا، بو حضرت نینگ منطقیدن: امریکا بیریاندن، طالبان، القاعده و داعش نی کوچلندیرماق اوچون تریلیون دالرلر مصرف قیلیکن، و باشقه یاندن اوروش و رسوالیک ایچیدن افغانستان معدن لری نی غارت قیلیکن؛
ـ بو ایش ممکن بۉلاله می؟
انسانگه عقل دېگن بیر نرسه یۉق می؟
عرفان حضرتلری مونده ی گپلر نی ایتیب، بیز ساده خلققه  یېدیرتیرگن، بیز خلق بونچه می نادان، منطقسیز گپلر نی یېگن بیزلر؟
ای امریکا اروپا!
عقل آچیلدی می؟
قنده ی خلق بۉلگنیمیزنی تنیدینگیزلر می؟
 
 ینه عرفان حضرتلریدن:
 M Aref Erfan
14 Aralık 2020
 فیسبوک:
 
   «جادهٔ فروپاشی برای افغانستان را هموار ساخته اند: برنامه‌ تابوت سازی برای نظام سیاسی افغانستان در کسوت صلح با شتاب به پیش میرود.از قراین معلوم است که چارچوب نظام "امارت اسلامی"میان بازیگران اصلی آمریکا- پاکستان مشخص شده واین نوزاد درگهواره صلح قطر باید مشروعیت وهویت سیاسی اش رادر یک روند پیچیده تثبیت وتکمیل نماید...»
 
   تاریخده بیر اولکه بار می، مینگلر انسانی نی اوروشگه قربان بېرگن بۉلسه و تریلیون دالرلر مصرف قیلگن بۉلسه و اوندن سۉنگره پیشیمان بۉلیب، اوروشگن دشمنگه پول مصرف قیلیب، ییگیرمه ییل لیک ظفری نی تسلیم بېرگن بۉلسه؟
نورمال عقل قبول قیله می؟
قیلمه یدی!
اگر قیلمسه، نېگه پرچمی خلقی آیدینلریمیز مینگلرچه مقاله یازیب، بو منطق سیزلیک نی، طالبانینگ ظفری اوچون خلققه بېریب، خلق نی حمق توزتدیلر؟
ای امریکا اروپا عقل و استخبارت کور اېدی می سیزلرنینگ ایچینگیزدن، ازلی دشمنلرینگیز اۉز تکنولوژینگیز بیلن مونده ی، سیزلرنی اوردیلر؟
سیزلر کور بۉلیب کۉرمه دینگیزلر، اېندی سیزلر افغانستان خلقیگه نیمه جواب بېره سیزلر؟
 
ینه عرفاندن:
M Aref Erfan
15 Haziran 2020
فیسبوک:
   «آمریکا افغانستان را درکام پاکستان فرومی برد: در حاشیهٔ سفر رییس ستادارتش پاکستان درافغانستان؛ آمریکا،قراراست تاآخرین میخ یی راکه درتبانی باپاکستان ونیرو های نیابتی آن طالبان در کارخانه صلح قطر ساخته است،برتابوت جغرافیای سیاسی افغانستان فرو برد...»
 
   منطق! بیر منطق؛ عقل اوچون منطقسیزلیک لېکن حمق بۉلگن خلق اوچون منطق!
 
 ینه عرفاندن:
 M Aref Erfan
30 Ocak 2019
 فیسبوک:
  
   «آمریکا داعش را از زندان طالبان رها کرد: چقدر مضحک
است که در جریان گفتمان صلح میان نماینده ویژه آمریکا زلمی خلیلزاد وگروه طالبان در قطر یکی از پیش شرط ها وتوافقات کذای عبارت ازینست که طالبان ضمانت نمایند که از خاک افغانستان به حیث پایگاه تروریستی چون القاعده وداعش علیه آمریکا استفاده صورت نگیرد.
به گواهی تاریخ اکثریت سازمانهای تروریستی واسلام گرایی در افغانستان بوسیله آمریکا پایگذاری گردید وجمع کثیری از تروریستان جهان چون داعش والقاعده به مثابه کالای هیولا انگیزتجارتی توسط آمریکا به افغانستان وارد گردید وتحت سایه حمایت آنکشور شاخ وپنجه کشید...»
 
   ای ترقی قیلگن دنیا!
   بو سفسطه لر حمق بۉلگن خلق اوچون منطقلی گپلر دیر لېکن عقلی باشیگه بار انسانلر اوچون سفسطه!
بولر ذکا بیلن ایتیلگن گپلر!
امریکا و ناتونینگ عقلی، قه یېرده اېدی «بولر بو سفسطه لری بیلن جامعه نینگ ذهنیتی نی طالبانگه تاپشیردیلر، او عقل کۉرالمه دی؟»
بو یازونینگ منطقی دېک بیر منطق سیاستگه بۉلاله می؟
امریکا ناتو مونچه می شرفسیز؟
یا بولر دشمنلیک حرص اوچون بونچه می شرفسیز بۉلدیلر؟
 
 ینه عرفاندن:
 M Aref Erfan
25 Eylül 2017  
 فیسبوک:
 
   «ترامپ،تاراج منابع معدنی افغانستان رارسمأ کلیدزد؛؛  یکنیم دهه قبل ودر پی رخداد «یازدهم سپاتمبر» که از طرف استیفن لیندمن معتبرترین تحلیل گرجهان به حیث "مادرهمه بیرق های نیرنگی " (فالزفلگ )نامیده شد، کشور ما افغانستان تحت بهانهٔ «جنگ جهانی علیه تروریسم»مورد تجاوز واشغال ایالات متحده آمریکا قرار گرفت .
درواقع دوفاکتوراصلی" موقعیت ژئوپولیتیک وژئواکونومیک" افغانستان، دکترین این تهاجم را شکل داد.
آمریکا سالها قبل برای گام برداری برنردبان آرزو ها ودر روشنی دکترین مشاور امنیت کاخ سفید "بریژنسکی" نخستین قدم اش را از دهلیزگاه «جهاد» بر افغانستان گشودوسپس ازرهرو دموکراسی(!) برگنج های انباشته کشورلنگرانداخت...»
 
   مونچه شرفسیزلیک بیر آیدین اوچون تۉغری ایش می؟
قنی، نی زمان بو ایش بۉلدی؟
بۉلمه دی چونکه هر گپی سفسطه، لېکن مینگلر لایک و التفات آلگن؛ بیز خلق حمق اېمس بیز می؟
حمق بۉلمسه ی، عرفان دېک منطق سیزلر، قلم قۉلگه آلاله می؟
 
   ینه عرفاندن:
  M Aref Erfan 
  6 Temmuz 2017  
  فیسبوک:
 
   «سناریوی رژیم هرچند در سکوی اقتدار سیاسی برای جنرال دوستم قیمت گزافی را متحمل ساخت،اما برعکس به دنبال ناباوری مردم در راستای سناریوی طراحی شده «احمد  ایشچی» از سوی رژیم ، پایگاه اجتماعی وجایگاه سیاسی اش در جامعه از گستره وپهنای بیشتری برخوردار گردید‌...»
 
   عزیز تیلداشلریم!
   ایشچی و عبدالرشید دوستم بیر قومدن و بیر قیشلاقدن و بیر حزبدن بولر. خلق کۉزینینگ اۉنگیده ازبک خلق نینگ آبروسی نی نظرگه آلمه ی، رسوالیک قیلدیلر. او رسوالیک ایکّی سی نینگ ایچیده کی اۉزلری نینگ اۉزه ل مسئله سی اېدی.
نه غنی و نه باشقه بیر کیشی نینگ خبری یۉق اېدی. بو رسوالیک نی خلق کۉرگن اېدی لېکن بو رسوالیکدن خلقیلر و پرچمیلر اونده ی سیاسی استفاده قیلدیلر، اشرف غنی و امریکا اۉنمینگلرچه دفعه، ساده جوانلریمیز طرفیدن، خلقیلر و پرچمیلرنینک تحریکاتی بیلن سۉکیشگه توتیلدیلر.
اۉنمینگلرچه ساده انسانیمیز دولتدن قیتیب، طالبان تامانگه اۉتیلر.
بولر ساده خلققه، بو ایش نی غنی قیلدیرتیردی دېب، یالغان ایتیلر!
بو ایشدن سۉنگره، ازبک خلق نینگ نظریده، دوستم مومی سۉندی. چونکه دوستم خلقیلر و پرچمیلر برنامه سیگه بیر «یېم» توزه لدی.
بو حقیقتلردن امریکا و ناتو هیچ امّا هیچ خبر بۉلمه دی.
ترکیه اېسه رشیددوستمگه قصر بېریب، اعتباری اوچون عسکر بیریب آنقره ده سقله دی.
 
 
   عزیز تیلداشلریم!
   کارمل سیداکرام پیگیرنی، حزب جنبش نینگ اداره سیگه و پرچمی و خلقی لرنینگ اداره سیگه وظیفه بېریب دنیادن اۉتتی.
عبدالرشیددوستم نینگ جنبشیدن سۉنگره، پیگیر که تاشکنت گه باردی، رهبرلیک نی قۉلگه آلدی.
سیاست، ذکا اۉیینی دیر.
آتده دوستم بۉلسه ـ ده، جامعه نینگ رهبری پیگیر اېدی. عبدالرشید دوستم که اۉز بجروسی و خلقی نینگ زوری بیلن جنرالی و سۉنگره مارشال لیک مقامگه اېریشدی، بیر لوی لیگی بار. یعنی فتنه چی و یالغانچی و اۉیین باز اېمس؛ اۉز گناه و ثوابی بیلن مېنیمچه تۉغری انسان!
جنبش حزبی که وزارتگه ثبت بۉلدی، پیگیرنینگ هدایتی بیلن سیدنورالله سادات نینگ آتیگه ثبت بۉلدی. دوستم اۉچ ییلدن سۉنگره بو حقیقتدن خبر بۉلدی و سیدنورالله نی حزبنینگ ریاستیدن آلدی. اوندن سۉنگره پیگیر شاکر کارگر نی حزب اوچون نظرگه آلدی و نېچه مرته آق سقاللر نی دوستم نینگ یانیگه یوباردی؛
ـ هدف حزب نینگ کنکره سی اېدی باید قورشه لیب، کارگر رهبرلیککه کېلسه.
لېکن بۉلمه دی!
اوندن سۉنگره پیگیر باشقه پرچمیلر بیلن کابلده، حزب آبادی افغانستان نی قوردیرتیردی. حزب آبادی افغانستان انتخاباتده غنی دن حمایت قیلماقچین بۉلگنده، بیر اعلامیه نشر قیلدی، بو یېرده او اعلامیه دن قیسقه بۉلیم نی یازه من.
اعلامیه نی و یوزلرچه سیاسی مقاله نی «حقیقت» دېگن انترنت سایتدن اۉقینگلر،خدمتده. بو سایتده، یوزلرچه مقاله و یازو بار، امریکا و ناتو نینگ بجریکسیز چیقرماق اوچون یازیلگن! 
 
 
  بو سایتدن کپی:
 
   «نامۀ سید اکرام پیگیر از طراز پیشگامان نهضت ترقی‌خواه افغانستان، عنوانی داکتر محمد داوود راوش رئیس حزب آبادی افغانستان!
 
ترسم نرسی به کعبه ‌ای اعرابی
این ره که تو می‌روی به ترکستان است
 
   به پیشگاه مقام محترم دارالانشای کمیته مرکزی حزب آبادی افغانستان!
قابل توجه محترم پروفیسور محمد داوود راوش رئیس حزب آبادی!
در تداوم حضور ناتو در کشور و به برکت استقرار رژیم موجود، حدود سه ونیم ملیون افراد مستعد به کار، تحصیل یافته‌های کشور مبتلا به اعتیاد به مواد مخدر بوده که این رقم قریب به معادل جمیعت کشور قرغزستان است...»
به این گونه ادامه میدهد، از یک بخش دیگر:
«شما به یاد خواهید داشت که در تمام دوران حکومت داری امیران و رؤسای جمهور، هیچ‌گاه ملکه و یا بانوی اول مملکت، بودجه جداگانه و بودجه مخصوص دولت داری از خود نداشته که ولخرجی کند. به لک بخشی بیت‌المال که ثروت‌های ملی و مردمان بینوای کشور است بپردازد...»
 
   بولرگه شرم حیا دېگن نرسه یۉق می؟ افغانستانینگ بو کونگی احوالی «انقلاب هفت ثور» دېگن مثیبتدن باشلنمه دی می؟
 
   پیگیر جنابلری، حزب نینگ رئیسی نینگ قولاغی نی تابله ماق اوچون، جمهور رئیس نینگ خانیمی نینگ اوستیدن گپ نی ادامه بېریب، حزب نینگ حمایتی نی عبدالله نینگ تیمگه کېلتیرماقچین اېدی. چونکه هدف بو سیاستگه مارشال دوستم نینگ یوره گی نی تاپیب، جنبش نینگ اداره سی نی قیته باشدن قۉلگه آلماق اېدی.
هیچ بیری سی بۉلمه دی!
بۉلمه دی چونکه عبدالرشید دوستم، عبدالله عبدالله و باشقه شریکلری قیرق میلیونلیک اولکه جمعیتیدن «یېتی یوز مینگ» رای آلدیلر.
عبدالرشیددوستم نینگ رای ازبکلرنینگ ایچیده، یوزده اۉن هم بۉلمه دی چونکه ازبکلرنینگ یوزده توقسانی انتخاباتگه اشتراک قیلمه دی.
(بولر اۉن ایکّی میلیون ازبک ترکمن بار دېب تبلیغ قیلگن اېدیلر، اگر بو مقدارنینگ یری سی رای بېرسه اېدی میلیون رای لر بۉلیدی!)
زیرا بولر، خلقیلر و پرچمیلرنینگ یازگن مقاله لرنینگ تاثیری بیلن دولتدن قیتیب، طرفسیز بۉلگن اېدیلر!
 
 آیدینیمیز همسنگرجنابلریدن:
 Nooruddin Hamsangar
  9 Mart
طالب کېلمسدن اول
 فیسبوک:
 
فتنه آخرزمان
عجب چشم حیایی داره یارو
به سر فکر خطایی داره یارو
زیک نامه دلش آتش گرفته
ازآن نغمه سرایی داره یارو
زناچاری به آغوشش فتاده
عجب فکر رسایی داره یارو...
 
   عزیز تیلداشلریم!
   همسنگرحضرتلری، پرچمی آیدینلریمیزدن دیر. بولرنینگ منطقیده، ایچیده سۉکیش بۉلمگن شعر، انقلابی شعر اېمس!
بو انقلابی شعر غنی اوچون یازیلگن.
بولر مینگلرچه یازو شعر بیلن کېچه کندوز زحمت تارتیلر، محمداشرف غنی و دولت نی ابلیس کۉرستسه لر، بیله سیزلر می نېگه؟
اگر غنی رسوا بۉلیب، دولت ییقیلسیدی، امریکا ناتو دنیاده رسوا بۉلیدیلر، او پیت یوره کده کی عقده چیقیدی؛
ـ خلق قانچه دربدر بۉلسه ـ ده بۉلسین منطقیده!
کوزای افغانستان پشتونلرگه بېریلسه ـ ده، بېریلسین منقطیده!
بولر شرفسیزلر!
 
   دېیرلی اشوله چی میز (آوازخوان) خیرمحمد چاوشدن:
 Khair M Chavoosh
10 Ağustos
 فیسبوک:
 
   «رحمتلی شاعرمیز حفیظی جوزجانی قنچه توغری یازگن ایکن :
 
بو   دولت  فاشیستی  اوغانگه   ایشانمه
بو    رهبری     نازی    دورانگه    ایشانمه
بو هیتلری لر سوزیگه زنهار قیلمه باور ،
گر ایچسه قسم  آیت  قر آن گه ایشانمه ...
 
   عزیز تیلداشلریم!
   هر نرسه گه سیاست قوشیلسه، رسوا بۉله دی. تېنگری جنتیدن یېر بېرسین شاعریمیزگه، رحمتلی شاعریمیزنینگ ایکّی اسلوبی بار اېدی؛
ـ شاعریلیگیده!
بیرینچی اسلوبی: نوایی بابامیز دېک شعر یازه من دېب، چغتای تیلده، شعر یازیدی لېکن بجرالمی دی چونکه ممکن اېمس!
زیرا، شعر انسانگه تابع بیر نرسه اېمس، اۉز حریتی بیلن بیر هنر، هنرگه مهندسلیک کیرسه، طبعی حالدن چیقه دی. نوایی تیلی اېسه، ازبکچه اېمس، بو اوچون امکانسیز اېدی، زیرا استادیمیز ازبک آنه آته دن توغیلگن بیر کیشی اېدی.
بجرالمیدی سۉنگره چاره سیز بۉلیب بو شعردېک ازبکچه گه یازیدی لېکن تیل گرامری نی نظر آلمه ی، پارسچه لشتیریب یازیدی.
(استادیمیز چغتای تیل نی ازبک تیل بیلن بیرشکلده کۉریب، ازبکچه تاووشلرنینگ سېسی نی چغتایچه قیلیب یازیدی. تیلدن خبرسیزلر، حقیقی ازبکچه شاعریمیزنینگ اسلوبی دېب آلقیشلیدیلر لېکن خبرسیز اېدیلر چونکه چغتای و ازبکچه آره سی بیر عجوبه بۉلیدی!)
ایکّینچی اسلوبی: انقلابی شعر یازه من دېب، جوانلریمیزنینگ آغزیگه سۉکیش نی بېریدی چونکه هر بیر انقلابی شعر سۉکیش بیلن باشله یدی، سۉکیش بیلن بیته دی!
بولرنینگ قۉلیدن قنچه که کېلسه، اوشنچه پشتون دشمنلیکنی جامعه گه یایدیلر، لېکن یاییب، شمال نی بولر طالبانگه بېردیلر.
چونکه اگر سیاستگه، حساب کتاب سیاسی تۉغری بجریلمسه، قیلگن ایش «تیپکی» شکلده اۉزی نی اوره دی!
رحمتلی شاعریمیز که اۉلیب کېتتی، چاووش حضرتلری دېک آیدینلریمیزنینگ عقلی هیچ امّا هیچ آچیلمه دی بو حقیقتگه!
 
 
  ینه مشهور اشوله چی میزدن:
  Khair M Chavoosh
18 Mayıs 
  فیسبوک:
 
   «ارگ  ده گی لر  و  نیتی  بوزوق  بادار لری  سونگی پلان   لری  نی  عمل گه  آشیرماچی لر .
شو  سیکّیز شاخلیک  بیلن “ ذی لر “ فاشیزم نینگ  شاخی نی  سیندیریش   کیره ک . 
بار بولینگ  باتور  ایگیت لر !»
 
   حرمتلی آشوله چی میز، هر کېچه، غنی نینگ فاشیستلیگی نی توش کۉریب، ایرته سیده، ساده خلق نی اونگه دشمن توزتیدی.
اشوله چی میزنینگ منطقیده، غنی فاشیست اېدی.
دولت فاشیست اېدی.
ازبک خلقی بو فاشیست جمهور رئیس و فاشیست دولت نینگ قرشی سیده، قیام قیلیب، اۉزی نی باید نجات بېرسه اېدی.
کۉرنیشده، بو منطق بار اېدی بولرنینگ ایشیده!
بو حضرتیمیز بو گپلرنی قه یېردن یازیدی؟
امریکا دولتیدن یازیدی!
چونکه اشوله چی میز امریکا وطنداشی!
کیمگه دشمن اېدی؟
محمداشرف غنی گه و دولت گه دشمن اېدی.
غنی و اونینگ دولتیدن کیم حمایت قیلیدی؟
امریکا دولتی حمایت قیلیدی؛ یعنی چاوش جنابلری نینگ تابع بۉلگن دولتی حمایت قیلیدی.
غنی رسوا بۉلیب دولتی ییقلسه اېدی، کیم کېلیدی؟
طبعی که طالبان رژیمی کېلیدی!
اونده ی بۉلسه بو اشوله چی میز طالبان نینگ آدمی اېدی می؟
بوکون طالبان کېلدی بلکه خلقیمیزدن اۉن مینگلر اقتصادی چالیشدن اۉلیمگه محکوم بۉلسه لر، چاوش جنابلری نینگ شرفی تیتره ی می بو فلاکتدن؟
 
   عزیز تیلداشلریم!
عقل نینگ یولی بیر دیر.
   افغانستانده، ایکّی جبهه بار اېدی «طالبان جبهه سی» و «دولت جبهه سی!»
بو ایکّی جبهه نینگ آره سیگه خلق توشگن اېدی.
اگر محمداشرف غنی فاشیست کۉرستیلیب، دولتی ییقلسیدی، اونینگ عوضیده طالبان رژیمی کېلیدی؛
ـ اشوله چی میز عقل سیز اېدی می؟
بیلمیدی می؟
بو حقیقت نی بیلمگن کیشی حمق اېدی لېکن چاوش حضرتلری عقلی باشگه بیر اشوله چی میز؛
ـ حمق بۉلاله می؟
بو اشوله چی میزنینگ آغیزگه که «فاشیست» کلمه کوکرگن اېدی، اگر محکمه قورشلسه، محمداشرف غنی، قرشی سیگه چیقیب ایتسه، سېن ازبکلرنینگ بیرینچی آواز خوانی سن، قۉلینگگه بیر سندینگ بار می، مېنی فاشیست کۉرستگن بۉلسه؟
کابینه گه وزیرلرنگیز بار اېدی.
مېن جمهور رئیس بۉلیب، یانیمده ایکّی کیشی نی آلگن اېدیم، سېن که امریکا ده یشی سن، امریکا کابینه سی امریکا جمهور رئیس نینگ قۉلیده اېمس می؟
افغانستان دېک، هر بیر زورمندنینگ وزیرلری کابینه ایچیده بار می؟
رشیددوستم ینگنینگ اۉچ وزیری کابینه ده یۉق اېدی می؟
بار اېدی؛
ـ بولر ازبکلرنینگ آتیدن رشیددوستم نینگ شخصی ماللری اېدی!
عقلینگ قه یېرده اېدی بو رسوالیک نی کۉرمدینگ؟
لازم اېمس اېدی می بو وزیرلر ازبکلردن بۉلسه لر اېدی؟ رشیددوستم گه آته سیدن مال شکلده قالگن اېدی می؟
ولایتلرنگیز اۉزلرنگیزنینگ قۉلینگیزگه اېدی، مېن اېسه، بیر مکتب مدیری نی تغییر بېرالمی دیم، اگر بېرسم اېدی، یوزلرچه ساده لرنی شهرلرگه چیقیریب، رسوا قیلیدینگیزلر، سېنگه شرف بۉلسه ایتکین، سېن که مېنگلرنی بو گپلرینگ بیلن دولتدن اوزاقلشتیریب، طالبان تنظیمگه یېم اېتینگ، اېندی بو تنظیم شهر قصبه لرنگیزگه حاکم بۉلگن و اۉزلریدن باشقه، هیچ کیمگه حق حقوق قایل اېمسلر، سېن راضی می سن قیلگن ایشینگدن دیب سوال قیلسه، نیمه جواب بېراله دی خیرمحمدچاوش افندیمیز؟
بیر سند فاشیست لیگیمگه چیقر دېسه، چیقراله می بو حضرت؟
طالبان شبرغان شهری نینگ قشلاقلری نی آلگن اېدی، بو افندیمیز یازولر یازیب، ایتیدی: «ییگیتلریمیز! فاشیست غنی نینگ دولتیگه قرشی و اونینگ حمایت قیلگن طالبانیگه قرشی بیرلشیب، شبرغاندن دفاع قیلیگنلر!»
یاهو بو منطق بیلن یازو یازیدی.
بو منطقی نی بۉلمسلیگنی، بیلمیدی می؟
یا عقلی نی یېگن اېدی می؟
بو اشوله چی میز عبدالرشیددوستم نی بیر یاندن قهرماندن اۉتکزیب، بیر بُت توزتیب، اونینگ اسمی نی قۉلنیدی و باشقه یاندن، رشیددوستم نی و ازبکلرنی تیریک گورگه تیقماق اوچون، دولت نی ییقتماققه حرکت قیلیدی.
دولتدن یاردم کېلمسه، طالبانگه قرشی شبرغان دفاع بۉلیدی می؟
بۉلدی می؟
دولتگه قرشی و طالبانگه قرشی اشوله چی میزنینگ باشقه بیر جبهه سی می، بار اېدی، شبرغان دفاع بۉلسه؟
بولر بو منطقسیز گپلر بیلن خلق نی منطق سیزلیک یۉلگه قۉییب، شمال نی طالبانگه تاپشیردیلر.
بیلیب قیلدیلر!
مېن چاره سیز قالدیم چاوش جنابلری نینگ بو منطق سیز گپلریگه یازدیم «اگر جسارتینگ بۉلسه، بو یازولرینگنی فیسبوکینگدن آلمه ی ادامه بیر. آتینگ خیرمحمدچاوش هم بۉلسه، سېن بو گپلرینگ نینگ تگیگه ایزیله سن!»
اوندن سۉنگره، رذیل بۉله من دېب یازولرنی فیسبوکیدن آلدی.
بولر حمق می یا خائن می بولر؟
حمق بۉلسه بو حضرت، بیز ازبکلرنینگ بیرینچی اشوله چی میز بۉلاله می؟
یا بیز ازبک خلق می، حمق؟
 
 ینه چاوش حضرتلریدن:
 Khair M Chavoosh
19 Kasım 2020
 فیسبوک:
 
   «جمهور ریسی نینگ اوزی  قُل لیک سیرغه سی اسیلگن بیر مخلوق بولسه ، کوپ اییل لردن بیری  بادار لری  بو اولکه نی طالب لرگه  تابشیریش پلانی اوچون انچه پول خرچله گن بولسه  دیمک طالب نی یوق قیلیش دیگن نیت یوق ، عکسینچه  اورته آسیا  و  ایران چیگره لری  ده طالب لرنی اورنه تیب ا‌زاق مدت لی  تهدید آستیده  آلماق دیمکدیر...»
 
   ینه منطق، منطقسیزلیک!
   ینه امریکا ایچیدن، امریکا نی اوریش!
   چاووش حضرتلرینینگ منطقیده، امریکا طالبان نی کېلتیرماق اوچون مونچه پول مصرف قیلیب، مینگلرچه عسکری نی قربان بېرگن!
چاوش جنابلری می حمق، یۉقسه امریکا می حمق، یۉقسه ازبک خلقی می حمق؟
مونده ی ملانصرالدین گپی بۉلاله می؟
حیرت! حیرت! حیرت!
طالبان که ذاتاً حاکم اېدی، بو حمق امریکا نېگه طالباندن افغانسنان نی آلیب، دوباره بېردی؟
موندن باشقه حمق لی دنیاده بار می؟
نیمه دېیه دی امریکا چاوش حضرتلرینینگ گپیگه؟
سوال شو: باشقه خلق بۉلسه اېدی، سېن نیمه سفسطه ایته سن، بو گپ بۉلر می، دېب سۉره مس اېدی می؟
البته سۉرر اېدی!
لېکن بولر ازبک جامعه نی حمق توزتیلر!
بولر ملی عقل میز نی حمق توزتیلر!
حمق بیزلر که بو گپلرگه ایشاندیک!
امریکا دولتی و اروپا و ناتو دولتلری بو حماقت نی بیله می لر؟   
 
 ینه اشوله چی میزدن:
 Khair M Chavoosh
29 Kasım 2019
 فیسبوک:
 
   «تینگ  سیز  لیک  ،  حق  سیز  لیک   و  فاشیزم  گە  قرشی   چیقار یلگن   هر  بیر  سیس   ،  کوتاریلگن  هر بیر  تیاق   و  قوییلگن  هر  بیر  آ دیم  نی  ارداقلب  قولّایمیز و  ارقە داشلیک  ایتە میز  . 
یشە سین   داۇ یورە ک  ،  ایرک  سیور  خلقی میز !»
 
   نیچه مثال چاوش جنابلری نینگ شرف و وجدانیدن، سیز عزیز خلققه!
 
   سردارمحمد رحمان اوغلی ناملی آیدیتلریمیزدن دیر. هر یازوسی یوزلرنی ایتکی له یدی. اېندی بو آیدینیمیزدن:
 
  SardarMohammad Rahmanoghli 
 6 Temmuz  
  غنی نینگ زمانیدن   
  فیسبوک:
 
   «اگر اقای غنی اندکی هم به اشتراک اقوام در ساختار سیاسی نظامی افغانستان باور دارد ، به سیاست های قومی اش تجدید نظر کند چه اینکه حالا هم زیاد دیر نشده است.
اقای اشرف غنی ، در طول دو دوره حاکمیت خویش ، تورکان ، هزاره ها ، ایماق ها ، بلوچ ها و اقوام دیگر افغانستان را از حقوق سیاسی ، اجتماعی ، فرهنگی ، اقتصادی.. محروم ساخت و علاوه بر این محرومیت ، بر ضد این اقوام دسیسه ساخت و توطئه کرد...»
 
   آیدینمیز یوزلرچه مقاله سی نی، محمداشرف غنی نینگ قوم پرست و ناکام حکومتی اوچون یازدی و مینگلرچه ییگیت میز نی، دولت نینگ قرشی سیگه، طالبان جبهه سیگه یوباردی.
غنی نینگ قومی نی باشقه بیر یازوی سی گه شونده ی ایته دی: « مشکل مردم افغانستان با حاکمیت استبدادی ، قومی و فاسد آقایان غنی - محب - فضلی است...»
21 Haziran
فیسبوکیدن!
مېن غنی نینگ قومی نی، ایکّی کیشیدن باشقه، اۉچینچی سی نی، بو جنابلرنینگ آغزیدن و یازولریدن کۉرمه دیم.
غنی نینگ بیرینچی دوره سیده، بولرنینگ آغزیگه «حنیف اتمر» کوکرگن اېدی، اېندی محب، فضیلی کوکرگن!
غنی نینگ ذاتاً بو ایکّی کیشیدن باشقه، کابینه ده بیر وزیری یۉق اېدی، چونکه کابینه، زورمندلر آره سی بولدنیلگن اېدی.
بو شرایط ده، قنده ی قوم پرستلیک قیلالیدی؟
عقل دېگن، منطق دېگن نرسه یۉق می؟
قوم دېگن مسئله، عبدالرشیددوستم نینگ اۉن، اۉنبیش ییل اول کی حالی دېک بۉلمه ی می؟
شونچه قومیم بار، کابینه دن شونچه وزارت بېرگین دېب ایتکن کیشیلر اصل قوم پرست اېمس اېدیلر می؟
شرف و وجدان دېگن نرسه بۉلسه، یخشی اېمس می؟
غنی نی اۉنمینگر، یوزمینگلر رهبریم دېب آرقه سیدن چاپکن بیر قومی بیر کون بۉلدی می؟
بۉلمسه، غنی قیسی منطقده قوم پرستلیک قیلیدی؟
اساسی قانونلر جمهور رئیس لرگه اولکه نینگ رهبرلیگی نی بېرگن بۉله دی. جمهور رئیسلر کابینه دن باشلب، اولکه نینگ هر اداره سیده، اۉز تیمیدن ایش آله یتکن کیشلرنی یېرلشتیرگن بۉله دی. اگر حقوقسیز بیر ایش قیلسه، حقوق نزدیده جواب بېرگن بۉله دی. بیر اولکه بار می انتخاباتدن سۉنگره، هر زورمند مېنیم خاص آدمیم نی کابینه گه وزیر توزه ت، اگر توزه تمسنگ رسوا رذیل بۉله سن دېب ایتکن بۉلسه؟
افغانستادن باشقه بار می؟
بیر مرته بو حضرتلر غنی نینگ قرشی سیده بیر حقوقی سند بیلن چیقدیلر می؟
بو یېرده مېنیم دردیم غنی دن حمایت قیلیش اېمس، مېنیم دردیم منطق سیزلیکنی کۉرستماق!
بو یالغان گپلر بیلن، دولت نی ییقیب، طالبانگه بېرماق، عقل لی ایش می؟
دولت درست دولت اېدی می؟
مېن بیر یازیمده غنی نینگ دولتی، درست دولت، فسادسیز دولت دېب یازگن می من؟
یازگن اېمس من!
چونکه دولت، زورمندلرنینگ قۉلیدن و منطقسیزلرنینگ قۉلیدن فسادگه غرق بۉلگن دولت اېدی و ترمیمگه محتاج دولت اېدی و ترمیمدن چیقسه، کېله جککه دموکراسی نی کېلتیریتکن دولت اېدی، بو دولت نینگ گناه سی ییقیلماق اېدی می؟
عزیز دوستم دېک حضرتلر بیر مرته بیر یازوسیده، زورمندلرنینگ قیلگن ایشی نی ایلشتیریگه توتتیلر می؟
غنی باشقه انتخاب بۉلمیدی، اگر رحمان اوغلیلر درست انسانلر بۉلسه لر اېدی، تۉغری شکلده سیاسی مجادله قیلیب، کېله جگ انتخاباتده، تۉغری انسان نی جمهور رئیس قیلیدیلر لېکن بولرگه بو منطق، بو شرافت بار اېدی می؟ بۉلدی می؟
اېندی که طالبان آلدی، شرفدن وجداندن راحت می بولر؟
طالبان بو جناب نینگ یوزیگه قرهب، سېن بیر انسان سن، بیزلر اوچون کېچه کندوز یالغان ایتیب، بیزلرگه خدمت قیلدینگ، آل اېندی شو وزارت نی دېب ایتیلر می؟ یا ایته دیلر می؟ رحمان اوغلی لرگه عقل بیلن شرافت بار می، اېندی خلققه جواب بېرسه لر؟
سوال شو: بولر خلق نی حمق توزتیب، بار یالغان گپلرینی خلققه یېدیردیلر، او دولت که ینگیدن یاپیلندیرماققه محتاج اېدی، جزاسی ییقیلماق اېدی می؟
طالبانگه تاپشیریلماق اېدی می؟
بولرگه حیثیت شرافت ناموس بار می؟
بولرنینگ گپلری یالغان اېدی چونکه غنی نینگ قرشی سیده مینگلرچه تهمت بار اېدی لېکن حقوق نزدینده بولرنینگ قۉلیده بیر سند یۉق اېدی!
بوکون ـ ده یۉق!
عارف عرفاندن باشلهب، بولرنی برچه سی نی، بیر یېرگه ییغسک، بولردن بیر سند، بیر حقوقی سند ایسته سک، بولر بیر سند بېرالمه یدیلر!
چونکه بولرنینگ دردی سند بیلن دولت نی توزتماق اېمس اېدی!
بولرنینگ دردی غنی نینگ اوستیدن، امریکا و اروپا و ناتو نی بجریکسیز قیلیب رسوا قیلیب کۉرستماق اېدی.
سوال شو: بلکه غنی نینگ اۉنلرچه بلکه یوزلرچه خطا و خیانتی بۉلگن بۉلسه، اگر که او خطا و خیانتلرگه سند بۉلمسه و بولر مینگلرچه سندسیز سفسطه نی خلققه ایتیب، خلق نی حمق توزتکن بۉلسه لر، بو اخلاق خلققه نیمه فایده کېلتیره دی؟
بولرنینگ عایله لری امریکا اروپاگه یشه یدی. اولادلری آنه تیل نی یۉقاتیب «الو پادر» دېب گپیره دی. اېندی غنی کېتتی و او اۉزی نی محکمه لرگه تاپشیردی، «سیگار» محکمه دایر قیلیب، مالی نگاه دن خائن بۉلیب بۉلمه گنی نی سوو یوزیگه چیقره دی، بولر بو دربدر بۉلگن خلق اوچون، غنی نینگ مالی خیانتیدن یا بشری خیانتیدن حداقل بیر سند چیقریب، افغانستان ایچیده بیر محکمه گه بېراله می لر؟
غنی نینگ قوم پرست و فاشیست بۉلگنی اوچون بیر سند چیقراله می لر؟
حقوقده، مدعی ادعاسی نی اثبات قیلماق مجبوریتینده دیر، بولرگه بو بجرو و ایرککلیک بار می میدانگه چیقیب، غنی نی سندلر بیلن رسوا قیلسه لر؟
او ایرککلیک و او شرافت، بو دربدر بۉلگن خلق اوچون بولرگه بار می، بو ایش نی قیلسه لر؟
باشقه خلقیلر و پرچمیلر که اروپا امریکاده یشه یدیلر و مینگلرچه یازو نی، غنی نینگ خیانتیگه یازیب، خلقیمیزنی طالبان قوچاقیگه آتیلر، بیر حقوقی سند چیقریب، بیر محکمه گه بېراله می لر؟
اۉیله رحمان اوغلی سۉنگره گپیر شرفینگ بۉلسه!
 
  ینه رحمان اوغیدن:
  SardarMohammad Rahmanoghli
 23 Haziran    
  فیسبوک:
 
   «رئیس جمهور اشرف غنی مولف کتاب "ترمیم دولت های ناکام" ، دنیا را از دریچه خود و اندیوالان می بیند و بجز از قبیله و منفعت آن ، به هیچ ارزش دیگر تمکین نمیکند. او ، به آنچیزیکه میگوید برعکس عمل میکند و ارزش ها و معتقدات اسلامی و انسانی ، پیش او برابر به دانه جوی از خرمن نیست .او وقتیکه میگوید که تبحر در دین دارد ، می بینید که در نماز جنازه سجده میکند و امام حسین را نواسه خدا میخواند...»
 
   حقوق نزدیده، اگر قانونلر بیر کیشی نی گناهکار چیقرمسه، او کیشی گناه سیز دیر.
حقوق نزدیده، هر بیر مدعی ادعاسی نی اثبات قیلماق اوچون مکلف دیر. بو آیدینیمیز بیر ادعاسی نی اثبات قیلاله می؟ قیلالمسه، غنی نینگ رنگی گورگه، فاریاب نینگ جوانلرینی دولتدن اوزاقلشتیرماق اوچون یوزلرچه یازو یازیب، یالغان گپلرنی یېدیرتیردی. اۉز اولادلری که اروپا گه یشه یدی، اگر فاریاب خلقی بو قېین شرایط ده، آشلیککه محکوم قالسه، اۉزه ل سرمایه سی نی (شخصی) بو دربدر بۉلگن خلققه یوباراله می؟
یوبارالمسه رحمان اوغلی نینگ عقلی قه یېرده اېدی، دولت و خلق آره سی نی آچیب، طالبان نی اولکه گه اېگه مند قیلدی؟
سقوط ازبک منطقه دن باشلنمه دی می؟
سقوط نینگ باشی، فاریاب، جوزجان و سرپل اېمس می؟
(تیل قنچه انسانگه دوست بۉلسه، اوشنچه دشمن دیر. پوپولیست گپیرماق انسانینگ بۉینیگه بیر ایپ دیر!)
ازبکلرنینگ مینگلرچه سی نی، یازولری بیلن غنی دن و دولتدن اوزاقلشتیرمه دی می؟
اوزاقلشگن خلق طالبان قوچاقیگه، تشللمه دی می؟
انکار قیلماق اوچون بیر منطقی، اۉز وجدان نینگ قرشی سیده بار می؟ افغانستان تاریخیده بیر مرته دموکراسی اوچون بیر یۉل میسر بۉلگن اېدی بو یۉل نی ساتیب، نېچه ملاگه تاپشیرماق عقلی ایش می دیر؟
اۉیله سېن رحمان اوغلی قیلگن ایشدن!
 
  ینه رحمان اوغلیدن:
  SardarMohammad Rahmanoghli
  14 Haziran
  فیسبوک:
 
   «همیشه گفته ایم که مشکل افغانستان نه اسلامی است ، نه دیموکراتیک و نه کمونیستی . معضل افغانستان فزونخواهی قومی و مدیریت بد و احمقانه حاکمان تحمیل شده از جانب حامیان خارجی یک قوم است . انگاهی که قانون اساسی مصوب خویش را ، خود نقض کردند و انگاهی که سیاست های قومی را بر وحدت ملی ترجیح دادند گفتیم که نیت بد بر سر دارند و به جایی نمیرسند ...»
 
   عزیز دوستم جنبشی بۉلیب، فاریابدن وکیل سیللدی. اوندن سۉنگره، پارلمانده کتّه راغ چوکی آله ی دېب، عبدالله عبدالله گه یقین بۉلدی. بو گپ نی رشیددوستم بیلیب، قصریدن چیقردی. اوندن سۉنگره جمعیتیلر بیلن بیر بۉلیب یوردی و جمعیتیلرنینگ یاردمی بیلن نېچه سفارتگه، ایشگه آتیلدی و لېکن ادامه بېرالمه ی چیقدی و اوندن سۉنگره عبدالله عبدالله نی شونده ی رسوا قیلدی: « داکتر عبدالله قاتل اراده و اعتماد به نفس مردم افغانستان است ؛ او به مثابه شبانی است که در معامله با گرگان ، گوسفندان را تسلیم گرگ ها کرد و خود با وجودیکه با گرگ ها یکجا دنبه و کباب میخورد هرازگاهی با گوسفندان نیز یکجا نوحه سر میدهد...»
18 Nisan
فیسبوک!
 
   باشقه بیر یازوسیده رشیددوستم نی طالبانگه قرشی اوروشگه چقیردی لېکن بعضیلر اوروشیتکن طالبانلر ازبکلر دېب ایلشتیریگه توتگنده، اوندن سۉنگره، رشیددوستم نی رسوا قیلیب یازو یازدی، اۉقینگلر بو ایکّی یازودن: « دولت باید امکانات لازم را در اختیار مارشال صاحب دوستم قرار دهد تا ایشان به فرماندهی ارکانحرب جگرن یار محمد دوستم  مناطق مختلف جوزجان ، سرپل ، فاریاب و ولایات دیگر را از وجود مخالفین دولت ، پاکسازی کنند...»
18 Ocak
فیسبوک!
ایلشتیری نی یېگندن سۉنگره، بو یازونی یازدی: « حدود شصت هفتاد فیصد محلات مسکونی تورکتباران تحت تسلط مخالفین دولت قرار دارد بنائن  زمینه برای عسکرگیری مارشال دوستم از میان تورکتباران به حداقل رسیده است...»
18 Şubat
فیسبوک:
 
   سیاستده، منطق و استقرار! آیدینلریمیزده بو ایکّی اۉزه لیک یۉق!
چونکه خلقیمیزگه قنچه منطق سیزلیک بۉلسه، اوشنچه تۉغری ایش بۉله دی زیرا، بو خلقیلر و پرچمیلر جامعه میزگه بو رسوالیک نی تزریق قیلگن کیشیلر.
 
   بولرنینگ قۉلیدن تورکلریمیز پشتونلرگه بۉیین اینیب، شمال افغانستان نی طالبلرنینگ آتیدن اۉز خلقیمیز آلدی. اوروش نی اۉز خلقیمیز قیلدی؛
پشتونسیز شکلده اما پشتونلرنینگ منفعتیگه!
بولر هیچ قچان طالب بۉلمه دیلر لېکن، سېن امریکا، سېن ترکیه نینگ بېلگی سیزلیگینگیزدن بۉلدی؛
سیزلر بیر مرته آرقه گه باقیب تفکر گه توشه سیزلر می؟
خلقیمیزگه گناه نی آتمه ی ایرکک بۉلیب خطالرنگیزگه اېگه چیقه سیزلر می؟
نېگه افغانستان نی اشغال قیلدینگیزلر؟
اشغال قیلگنده بیزلر سیزلرنی دستکله دیک، نېگه افغانستان خلقی نی افغانستان خلقیدن اۉقیمه ی، نیچه ظالم نینگ آغزیدن اۉقیب، رسوا رذیل بۉلیب، تاریخگه یوز قاره بۉلیب دوباره طالبلرگه تاپشیریب قاچتینگیزلر؟
اۉز ایلیشتیری کلتوری، سیزلرنینگ مردلیک اخلاقنگیزگه بار می؟
سېن آنگله دینگ می امریکا؟ سېن آنگله دینگ می ترکیه؟
 
 ینه عینی حکایه، ینه رحمان اوغلیدن:
 SardarMohammad Rahmanoghli
 9 Haziran
 فیسبوک:
 
   «امریکا ، با سیاست های بی پروایش حامی پالیسی "افغانستان بی ثبات" است و درد مردم افغانستان او را شادتر و موفق تر میسازد . ایالات متحده میخواهد که از منازعه و جنگ های داخلی دوامدار به عنوان حربه و ملزمه در برابر کشور های همسایه ، روسیه و چین ، استفاده اعظمی کند.
سقوط اولوسوالی های شمال از انجمله قیصار و دولت آباد فاریاب و محاصره بناهای اولوسوالی های باقیمانده ، آغاز تسلیمی به طالبان است..»
 
   عزیز تیلداشلریم!
   امریکا قاره قاره توشونه دی «قنده ی افغانستان نی مونده ی آسان طالبان آلدی دېب» بولر اېسه، امریکا گه تهمت تاقیب، بو ایش نی امریکا قیلدی دېب خلققه ایته دیلر.
بولر بو منطق سیز گپگه ایشانه می لر؟
یۉقسه بیز خلق جوده حمق می بیز، بو منطقسیز گپلرنی یېه میز می؟
 
   حفیظ حازم حضرتلری، افغانستان تورکلر فرهنگی فدراسیون رئیسی، بیر کۉچلی قلمیمیز که قلمی نینگ تاثیری مینگلرنی اېگریدن تۉغریگه و تۉغریدن اېگریگه آلیب باراله دی، اېندی بو آیدینیمیزدن:
 
 Hafiz Hazim
20 Eylül, 14:49
 فیسبوک:
 
   «نوشته یی از : حفیظ حازم از بد بدترش توبه:
   حوادث اخیر و بقدرت رسیدن برق آسای طالبان در کابل و تسلط شان بر ارگ چنان سریع و غیر منتظره انجام شد که بر علاوه خود طالبان, باداران و تکه داران آنها چون پاکستان و امریکا و ترکیه را هم شوکه کرده و در بهت و حیرت فرو برد.
پلان طوری بود که این تسلیم دهی قدرت به طالبان توسط تیم غنی و امریکایی ها مطابق یک زمانبندی باید انجام میشد...»
 
   حضرتیمیزم گپدن خبری بار اېکن!
   تۉغری، خبری بار اېکن.
   غنی و امریکا و پاکستان و ترکیه بو ایش نی قیلگن اېکنلر.
مونده ی بۉلسه، امریکایی لر حمق می، حازم صاحبدن گپ نی سۉره مه ی، تۉپلنتی اوسیتده تۉپلنتی قیلیب، گپ نی نیمه بۉلگنلیگینی تارتیشه دیلر؟
یاهو بو حضرتیمیز، بیز خلق نینگ فرهنگی فدراسیونیمیزنینگ باشیده!
تعجبلی گپ اېمس می؟
بو حضرت که اصل گپ مونده ی دېب، ساده خلق نی حمق توزتماق اوچون اروپانینگ قلبیدن یازه دی، خلق اوروش سیز دولت نی طالبگه تاپشیرگن بۉلسه، نېگه حیرت قیله دی امریکا، ناتو و اروپا؟
بولرنینگ منطقی تۉغری بۉلسه، طالبانگه دولت نی تاپشیریش تۉغری ایش اېمس می؟
 
   عزیزتیلداشلریم!
   فرض قیلینگ حضرتلرنینگ یالغانلری اوچون محکمه دایر بۉلسه، امریکا حازم صاحبگه ایتسه، سېن بیر خلق نینگ فرهنگی ایشی نی اروپادن تۉختهب رهبرلیک قیله سن. سېنینگ هر یاوزینگ یوزلرنی یا هوشیار توزته دی یا حمق قورشیدی. سېن اېندی بو یالغان گپلرینگنی اثبات قیلگین. چونکه حقوقده مدعی ادعاسی نی اثبات قیلماققه مکلف. اگر اثبات قیلالمسنگ، سېن خیانت قیلگن کیشی بۉله سن. حضرتیمیزنینگ بیر جوابی بار می، رسوا بۉلمه ی نجات تاپسه؟
 
 
 ینه بو حضرتیمیزدن:
 Hafiz Hazim
5 Ağustos
 فیسبوک:
 
   «سیاهه یی از : حفیظ حازم
   در حالیکه به همگان آفتابی است که طالبان جنایتکار در تبانی با ارگ و شورای امنیت بیش از 200 ولسوالی را بدون فیر یک مرمی با تمام تجهیزات نظامی به برادران طالب شان تسلیم و تحویل دادند...»
 
   مونده ی بۉلسه، اگر خیانت نی غنی قیلگن بۉلسه، نېگه امریکا و ناتو غنی نی محکمه گه تارتیب، حازم حضرتلری نی شاهد چیقرمه یدی؟
نېگه بیزلر بو خیانت نی امریکا و ناتودن سۉره می میز؟
انشاالله سۉره یمیز!
 
 ینه حازم صاحبدن:
 Hafiz Hazim
24 Temmuz
 قیسبوک:
 
   «نوشته یی از : حفیظ حازم
   ممانعت کردن امریکایی ها از حملات بالای طالبان, نخستین کمک 600 میلیون دالری از بودجه دولتی افغانستان برای طالبان برای احیای مجدد, تجهیز و مسلح کردن طالبان, انتقال طالبان با هیلیکوپتر های دولتی در شمال افغانستان...»
 
   عزیز تیلداشلریم!
   امریکا مینگلر عسکری نی طالبانگه قرشی قربان بېریب، اوندن سۉنگره پیشیمان بۉلیب، اوندن سۉنگره آلتی یوز میلیون دالر طالبانگه کمک قیلیب، هلیکوپترلر بیلن شمالگه کېلتیرکن اېکن.
اگر بو گپ تۉغری بۉلسه، دنیاده و تاریخده، امریکادن، اروپادن و ناتو دن حمق راق بیر اولکه اۉتکن می؟
حازم جنابلری بېلگی بېراله می؟
اگر اۉتکن بۉلمسه، بو اولکه لرگه عقل یۉق می بو ایش نی قیلگنلر!؟
اگر بولر قیلگن بۉلمسه، فدراسیون رئیسیمیز عقل نی می یېگن مونده ی یالغان گپ نی یازگن؟
عقلی نی یېگنی یۉق، اروپا امریکا دشمنلیگی وجدانی نی بو یالغانلرگه آلیب کېلگن!
حمق بیز خلق که بو رئیسلرنینگ شیطانلی مراملریگه «یېم» بۉله میز. امریکا و اروپانینگ عقلی قه یېرده بو خیانت نی کۉرسه؟
 
 ینه رئیس حضرتیمیزدن:
 Hafiz Hazim
19 Temmuz
 فیسبوک:
 
   «نوشته یی از : حفیظ حازم
   مردم میدانند که غنی بد نام ترین, متعصب ترین, وجاه طلب ترین رییس جمهور افغانستان در طول تاریخ ثبت خواهد شد.
مردم میدانند که طالب ها توسط کرزی و تیم جنایت کارش زنده شدند, تمویل گردیدند, به شمال منتقل شدند و پشتیبانی نظامی و مالی دریافت کردند.
مردم میدانند که تمام برنامه های طالبان از ارگ رهبری میشود و غنی فقط و فقط برای اغوای مردم هر از گاهی اکت های ضد طالبانی و جمهوریت از خود نشان میدهد...»
 
ای امریکا!
ای اروپا!
ای ناتو، نېگه بو حمق ایش نی قیلدینگیزلر؟
اگر سیزلر قیلگن بۉلمه سنگلر، نېگه کرزی و غنی نی قۉیدینگیزلر بو خیانت نی بجرسه لر؟
حازم حضرتلری، بیز خلق نینگ فرهنگیمیز نی رهبرلی قیلیب، بو حقیقت نی ایته دی، نېگه غنی و کرزی نی محکمه گه تارتیب، حازم صاحبنینگ بېلگیلریدن ایش آلمه ی سیزلر؟
رئیسیمیز حازم جنابلری باشده، برچه خلقی و پرچمی آیدینیمیز که، مونده ی سفسطه گپلرنی یازیب، خلقیمیزنی حمق توزتیب، خلقیمیزنی طالبان قوچاقیگه آتیلر، بیر آیدینیمیز، بیر یازگن یازوسیدن، اۉز فیسبوکیده، دفاع قیلالمه یدی؛ چونکه حقوقسیز شکلده، سیاسی منطق بیلن یازیلگن یالغان سفسطه لر بولرنینگ یازولری!
اگر بولر درست انسانلر بۉلسه لر، چیقسینلر اۉز یازگنلریدن دفاع قیلسینلر!
بولر اۉز شرف لرگه، یومروق بیلن اۉرگن کیشیلر!
بو خلققه روا می بو خیانت؟
 
   عزیز تیلداشلریم!
محمدالله وطندوست، بیزلرنینگ آغیر تاش شخصیتلریمیزدن دیر. بزرگواریمیز افغانستانده کتّه چوکی لرنی ایش لهب، اروپادن خلقیمیزگه سیاست درسی بېره دی. بیر نېچه مثال اېندی بزرگواریمیزنینگ یازولریدن:
 
 Mohammadullah Watandost
7 Temmuz
 فیسبوک:
 
   «یادداشت روز:
   دریکی از یادداشت ها چهارسال قبل عرض نموده  بودم که پلان اصلی امپریالیسم امریکا در منطقه تسلط کامل در کشور ما و صدور تروریسم در کشور های آسیای میانه است. نقشی را که پاکستان در افغانستان در پنجاه سال اخیر ایفا نموده است اکنون به نام طالب و داعش به نیابت امریکا و انگلستان و ترکیه ازطریق کشور ما در آسیای میانه دوام می دهد..»
 
   حکایه عینی!
   خلق نی حمق توزتماق و امریکا اروپا نی ابلیس کۉرستیب، رسوا قیلیب، بجریکسیز قیلماق و عقده نی آلماق!
حضرتلریمیز، مونده ی یازولر بیلن، ساده خلق نی طالبانینگ قوچاغی گه آتیلر. چونکه خلققه شونده ی ذهنیت بېردیلر: «اوروش سنگ، خطا دیر. دولتدن دفاع قیلسنگ خطا دیر. زیرا، غنی اۉزی بیر طالب و امریکا و ناتو و اروپا پول بېریب طالبلرنی شمالگه کېلتیره دیلر، چونکه بولرنینگ هدفی منطقه گه طالب، داعش نی یېرلشتیرماق!»
مونده ی تبلیغ قیلدیلر. یوزلرچه مینگلرچه یازو یازیب، یوروملر(کامنت) یازدیلر، بو تبلیغ لر که بولردن بار اېدی، خلق نېگه طالب بیلن سازیش قیلمسین؟
نېگه امریکا ناتو کېلتیرگن دولتدن حمایت قیلسین؟
نېگه دموکراسی سیستمدن حمایت قیلسین؟
بولر جوده ذکی چه، قلم زوری بیلن، اروپا امریکا ده یشهب، امریکا و اروپا نی اوردیلر.
شاشیرمه امریکا!
شاشیرمه ناتو و اروپا و ترکیه!
شاشیرمه لېکن عقلینگه و استخبارتینگ نینگ باشیگه یومروق اورگین. چونکه ایچلرینگیزدن دشمنلیک یومروق نی یېدینگیزلر لېکن خبر بۉلمه دینگیزلر!
 
   عزیز تیلداشلریم!
   بیرمرته کۉرمه دیم، بو حضرتلر دولت نینگ بیر یانگلیشی نی کۉریب، او یانگلیش نی توزتماق اوچون منطقلی یۉل کۉرستیچی بۉلگن بۉلسه لر.
دولت نینگ مینگ بیر یانگلیشی بار اېدی، رشوت اختلاسدن باشلهب، قومی و جهادی لیدرلرنینگ چورچپاولی بار اېدی، بیر یازونی بولردن کۉرمدیم بو فسادلر اوچون یازو یازگن بۉلسه لر.
بو حضرتلرنینگ دردی او یانگلیشلر اېمس اېدی، بولرنینگ دردی انتقام اېدی!
اېندی که مراملریگه اېریشتیلر، دربدر بۉلگن خلقیمیز، اقتصادی قېینچیلیک نینگ تگیگه ایزیلیب، بلکه، قحط چیلیکدن اۉلسه لر، بو حضرتلر که اروپا امریکا ده، غربی یشم لر بیلن یشه یدیلر، وجدان لری بار می بیر مرته نیمه قیلدیک دېب اۉیله سه لر؟
 
 ینه وطندوست بزرگواریمیزدن:
 Mohammadullah Watandost
 22 Haziran
 فیسبوک:
 
   «معامله گران شرف باخته نیز بدانند که با کرنش در برابر آی اس  آی  و با تکیه به دولت مزدور اشرف غنی به حفظ ثروت های باد آورده و امتیازات  بدست آورده شان  موفق نخواهند شد...»
 
عزیز تیلداشلریم!
   وطندوست جنابلری بو یازوده، انسانیمیزنینگ قولاغی نی تابلهب، اویه ری (اخطار) بېرگن، اگر اشرف غنی نینگ دولتی یگه یقین بۉلسه یلر، یامان روز نی کۉره سیزلر دېب قولاق نی تابله گن.
خلقیمیزنینگ ذهنیتیده، پاکستان کتّه دشمن، اشرف غنی گه یقین بۉلگن بیر انسانیمیز، باشی نی پاکستانگه خم قیلگن بۉله دی دېب، اویغه تکن.
ای ناتو!
ای امریکا، بو بزرگوارلریمیز جامعه میزنینگ آغیر تاشلری دیر. بیر جامعه ده آغیر تاشلر علنی شکلده خلققه اخطار بېرسه لر، او خلق قنده ی او دولت بیلن، او حکومت بیلن، او جمهور رئیس بیلن بیرلیکده، قالالسین؟
قنده ی قاعده قانونگه حرمت قیلالسین؟
نېگه فسادگه قرشی مجادله قیلسین؟
بولر سیزلرنینگ ایچیلرنگیزدن بو خیانتلرنی قیلدیلر، اېندی سیزلر افغانستان خلقیگه بیر جواب بېرینگلر، نېگه عقل لرنگیز ایش بېرمه دی بولرنی کۉرالمه ی قالدینگیزلر؟
 
  ینه بو حضرتیمیزدن:
  Mohammadullah Watandost
24 Mayıs 
  فیسبوک:
 
   «حادثه فاریاب و موضع عده یی از روشنفکران چپ نما
غنی و شرکا شاید هم به استشاره وایسرای کابل ،جناب خلیلزاد با نصب محمد داود لغمانی در فاریاب می خواست زمینه نفوذ بیشتر برادران نا راض خود را در شمال کشور مساعد نماید.زیرا فاریاب منحیث سد مقاوم در برابر طالبان در سال های اخیر توانسته است مقاومت نماید و مانع هجوم طالبان در شمال گردد...»
 
   عزیز تیلداشلریم!
   محمداشرف غنی استا سیاستچی. سیزلر که شاهد اېدینگیز، شمالده بیر والی نی تغییر تبدیل قیلماق، غنی اوچون آسان ایش اېمس اېدی.
بیر مدیر بیر مکتب نی تغییر بېرالمی دی!
چونکه شمالده رشید دوستم نامیدن، خلقیلر و پرچمیلریمیز حاکم اېدیلر.
بولر خلق نینگ ذهنتی نی طالبانگه تاپشیرگن اېدیلر؛ زیرا، غنی و دولت نینگ علیحگه کېچه کندوز تبلیغ قیلیدیلر.
غنی بو حقیقت نی بیلیب و کۉریب، محمدداوود لغمانی نینگ اوستیدن، اۉز تاریخی اوچون بیر اۉیین اۉینه دی. او بیلیدی که اگر بیر پشتون نی فاریابگه والی توزتسه، خلقیلر و پرچمیلریمیز ساده خلق نی تحریک بېریب، قۉیمه یدیلر.
قۉیمه سه لر نیمه بۉله دی؟
غنی نینگ قۉلیگه بیر سند توشه دی چونکه او قانون نزدیده، جمهور رئیس اېدی. بو حضرتلر اۉیین نی یېدیلر لغمانی نی، والی بۉلگنی قۉیمه دیلر و فاریاب بو خلقیلر و پرچمیلرنینگ یانگلیش سیاستی بیلن شبرغان سرپل بیلن بیرینچی ولایت اېدی طالبان نینگ ظفریگه قوچاغی نی آچتی.
بو حادثه نی غنی تخمین اورگن اېدی. غنی بیلیب، بو اۉیینگه کیردی؛ داوود لغمانی غنی اوچون بیر «یېم» اېدی!
(کارمل یکه خلق عقلیگه اۉینه مه دی، بو حضرتلرنی ـ ده منطقسیز توزتیب، خائن توزتیب دنیادن اۉتتی!)
مېن نېچه مرته وطندوست جنابلریگه التماس قیلدیم، جامعه گه ضرر بېرمنگلر، ضررنینگ عوضیده، تجربه لرنگیزدن، حزبی تجربه لرنگیزدن، دولتی تجربه لرنگیزدن خلققه یۉل کۉرستچی بۉلینگلر دېب؛
ـ قیلمه دیلر!
چونکه: «بولرنینگ یوره کیگه امریکا اروپا دشمنلیگی بار اېدی و او دشمنلیک، جامعه میزنی بو کون طالبانگه تاپشیردی» 
 
اېندی ایکّی ادبیات استادیمیزدن اۉقینگلر:
 
 Kazim Amini
10 Ağustos 2020
 فیسبوک:
 
  «شیطان بچه غر!
  کورمه دیم عالمده سین دیک نامسلمان بچه غر!
ماده رندوداغیلی یو،رندوشیطان بچه غر!
قیلمیشینگ جهل وشقاوت،تورموشینگ فسق وفساد
سینگه آیین ایرته یوکیچ،ایتماق یالغان بچه غر! ...»
 
   مېن امینی استادیمیزگه حیران، حیران، حیران، نېگه بیله سیزلرمی؟
نېچه مرته بو حیرانلیکنی اۉزیگه یازدیم: «سېنی غنی کۉرسه، حمق بیر کیشی بو دېب، سېنی سېنگه ایته دی دېب یازدیم!»
چونکه بویوک ادبیات استادی بۉلیب، حمقلی یازیلر یازه سن دېب ایتتیم.
نېگه ایتتیم بیله سیزلر می؟
بیرینچی: کاظم امینی دېک بیر بویوک استاد نینگ، قلمیده باید آغیرلیک بۉلسه!
بیر جمهور رئیس نامیگه، بو شعر بۉلدی می؟
یازگنی شعر می؟
یۉقسه نېچه سۉکیش؟
ایکینچی: یارقین استادیمیزدن باشلهب، آغیر تاش جامعه میزنینگ بویوک آیدینلری، اروپا امریکا ده یشه یدیلر. بولر امریکا اروپا دن، امریکا اروپا نی بجریکسیز قیلماق اوچون مینگ بیر یالغان گپلر بیلن، خلق نی حمق قیلماققه چلیشه دیلر؛ و مظفر هم بۉلدیلر!
بوکون امریکا ناتو رسوا بۉلیب، بولرنینگ خواستیگه، طالبان افغانستانگه اېگه بۉلدی!
لېکن امینی حضرتیمیز، دربدر بۉلیب اولکه ایچیده یشه یدی! باشقه بیر یاندن بو حضرتیمیز، خلقیلر و پرچمیلرنینگ سیاسی هدف نی بیلمه ی، اولرنینگ سازیگه اۉینه یدی؛
ـ غنی نینگ کۉزیده بیر حمق کۉریلمه ی می؟
هر انسان اۉز وزنی نی اۉزی یره ته دی!
 
 ینه استاد امینیدن:
 Kazim Amini
7 Ağustos    
 فیسبوک:
 
   «پروژه طالبان نمادکامل پاکسازی قومی!
   نمایش قدرت مارشال دوستیم درفاریاب درجریان چندماه اخیر،دولت جمهوریت سه نفره غنی‌را وادار ساخت تا از آدرس طالبان غرض تصفیه حساب با مردم شمال،دروهله اول شبرغان استفاده کند،الااین قدرعملیات وتهاجم سنگین طالبان درجریان دوهفته اخیرهیچ توجیه دیگر نمیتواندداشته باشد...»
 
   مارشال دوستم فیزیکی شکلده شمالده بار اېدی می؟
یۉقسه، اونینگ آتیدن باشقه لر می شمال نی اداره قیلیدی؟
مېن مارشال نینگ آغزیدن، اونینگ اولادلری نینگ آغزیدن، دولت گه قرشی، جمهور رئیس غنی گه قرشی بیر بیانات ایشیتمه دیم.
چونکه هیچ بیر زمان، خلقیلر و پرچمیلر آغزیدن گپیرمه دی لېکن خلقیلر و پرچمیلریمیز، مارشال نینگ آتی نی قۉللنیب، مینگ بیر یالغان و تهمت نی غنی گه قیلیب، خلق نی دولتدن اوزاقلشتیریب، طالبانینگ قوچاغی گه آتیلر!
(مارشال بیر یېم اېدی، مارشال پرستلیک اخلاقی بیلن خلق نی قۉللندیلر!)
قنده ی که اقتصاد، ادبیات، فیزیک و کیمیا ده، منطق بۉلسه، سیاستده ـ ده منطق بار.
اگر بیر اولکه ده، ایکّی جبهه بۉلسه، خلق ایکّی جبهه نینگ آره سیگه سقیلیب قالگن بۉلسه، اگر که بیر جبهه دن خلق ذهنیتی قیتریلگن بۉلسه، ایکینچی جبهه گه خلق اۉزی نی تسلیم بېره دی؛
ـ افغانستانده بو گرچکلیک یشندی!
امینی جنابلری اولکه ایچیدن، باشقه آیدینلریمیزکه اروپا امریکادن، اروپا امریکا نی رسوا رذیل توزتماق اوچون ساده خلق نینگ ذهنیتی بیلن اۉیینه دیلر، امینی حضرتلریگه حیران من، اېندی طالبان جامعه گه حاکم بۉلدی، بو حاکمیت هر نرسه نی بوزه دی خصوصاً اقتصاد نی!
یارقین دېک بویوکلر که دنیانینگ بای دولتلریگه یشه یدیلر، اولر اوچون هوا خوش، لېکن امینی حضرتلری اقتصادی فلاکتدن قنده ی اۉزی نی، قنده ی خلقی نی نجات بېراله دی؟
مراک اېتمه سین، اروپا امریکا ده کی آیدینلریمیز، هر بیر فلاکتده، یوره ک کویدیریب، یا انقلابی شعرلری نی یا انقلابی یازولرنی یازیب، دل تسلایی بېره دیلر.
 
عزیز تیلداشلریم!
اېندی ایکّی بویوک ادبیات استادیمیزدن، ملانصرالدین نینگ بیر حکایه سی نی اۉقینگلر:
 
 Kazim Amini
28 Haziran
 فیسبوک:
 
«جنگ های مدرن!
  ازیک منبع موثق نظامی تصادفن شنیدم که میگفت: شب گذشته طیاره ناشناسی دراسمان شهرمیمنه در نقطه محل تجمع قطعات خاص پروازمیکند،وقتی  مسولین هوایی تحقیق میکنند، معلوم میشود که طیاره مذکوربرعکس طیارات موجود بیصداو مربوط نیروهای مخالف دولت بوده که پروازکشفی انجام میداده است...»
 
عقل گه سیغمس حکایه!
   فاریابگه، کېچه، سېسسیز طیاره کېلگن اېکن. بو سېسسیز طیاره نی، تنیب، دشمندن بۉلگنلیگینی بیلیب، یعنی طالباندن بۉلگنلیگینی بیلیب، امینی حضرت لریگه ایتکن اېکنلر!
تکنیکی نگاه دن، فاریاب دېک بیر یېرده بو سفسطه ممکن می؟
ممکن بۉلگن لیگی نی حلیم یارقین استادیمیز، یورومیگه شونده ی یازگن:
«طیاره از مخالفین نیست. تمام فضای کشور در اختیار و   کنترول امریکاست.
پروازهای شبانه، انتقال نیروهای داعش و طالب و مهمات برای شان به شمال قبلا افشا شده بود.
فعلا طبق پلان طرح شده امریکا، با همیاری همه جانبه ارگ تسلط سریع و گسترده طالبان به شمال مطرح است.
افسوس نیروهای مردمی و احزاب و گروه های مخالف طالب و سیاست های ارگ نتوانسته یک جبهه متحد واحد تشکیل دهند. عملکرد خیزشهای مردمی با وجود روحیه و احساس عالی ضد طالبانی و ارگ، اگر با اتحاد صورت گیرد، نتیجه مطلوب به دست خواهد داد یارقین!»
 
   (نوت: یارقین استادیمیز اونچه کتّه قلم بیر استاد که، آتی ایرانده ایران تورکلرنینگ آره سیده بیر چنار. بو استاد اونچه بویوک قلم که ازبکستانده بیر چنار. گوگلده تنیلگن بیر اسم. دنیا تورک ادبیاتیده بیر اسم. اۉنلرچه کتاب مقاله...)
 
(سن ترکیه بیر مرته خبر بۉلدینگ می؟)
 
   کولر می سیز ییغلر می سیز بو بویوکلرنینگ منطقیگه؟
خلق نینگ ذهنیتی نی طالبانگه تاپشیریب، استادیمیز افسوس تارته دی، نېگه جبهه واحد یۉق دېب!
بو ایکّی استاد، بیز خلق نینگ تۉرت بیش مشهور استادلریمیزدن. بولرنینگ هر بیر گپی، جامعه گه تاثیرلی دیر. تاثیرلی ده، لېکن بولر حمق می مونده ی حمق گپلرنی خلققه یازه دیلر؟
بولر حمق اېمس، بیز خلق نی حمق کۉره دیلر!
امریکا، اروپا، ترکیه نی حمق کۉره دیلر!  
چونکه هدف لریده، امریکا اروپا نی رسوا قیلماق بار.
بیز خلق بولرنینگ توشونچه لریگه فقط بیر «یېم» بیز!
اگر بیز خلق نی حمق کۉرمسه لر، امینی حضرتلری نینگ گپی، تکنیک نگاه دن منطقلی بۉلاله می؟
اگر یارقین حضرتلری بیز خلق نی حمق کۉرمسه، امریکا عقلی نی یېگن می، مونچه پول مصرف قیلیب، مینگلرچه انسانی نی اۉلدیرتیریب، طالبان و داعش بیلن اوروشیب، دوباره طالبان نی و داعش نی اۉز طیاره لری بیلن شمال گه یېرلشتیرسین؟
انسانینگ باشیده، بیر مثقال عقل بۉلسه، بو سفسطه نی قبول قیلرمی؟
استادیمیزدن امریکا سۉره سه، ای منطقسیز قۉلینگه بو سفسطه نی تۉغری لیتکن بیر سند بار می؟
اگر محکمه دایر بۉلیب سوال بۉلسه، نیمه جوابی بۉله دی؟
 
 عین سۉنگده استاد یارقیندن اۉقینگلر:
 M.h. Yarqin   
9 Ağustos
 فیسبوک:
 
  «دقت قیلینگیز!
فیسبوکده گی پاکستان تحریمی کمپاینی؟!
بو نرسه مردم فکرینی اصل فاجعه لی قضیه لردن چلغیتماق اوچون یۉلگه قۉییلگن عوامفریبلرچه بیر مشغولات، دېب اۉیله یمن!
نیمه بۉلگنده هم، بونداق نرسه لرگه لققه ایشانیب اېرگشه بیره میز!
خودی «الله» نی یوره کده اېمس، کچالو، درختلر تنه سی، افلاس قولوخلر، ... ده اخته ریب مشغول بۉلگندېک!
فیسبوک اېگه سی امریکا اۉز همپیمان و همطبقی ‌پاکستاننی تحریم قیله دی می؟
پاکستان، امریکاگه مجاهدلرنی تربیه لش، طالبلر و القاعده و حالی هم داعشنی تربیه و تجهیز قیلیب افغانستان و منطقه گه صادر قیلیشده همکار بۉلیب تورگن-کو!!!!
دېیلیک، پاکستان تحریم قیلیندی. بو نرسه افغانستان خلقی نینگ حاضرگی فاجعه لی حالیگه نیمه اۉزگریش کېلتیریشی ممکن؟
حال بو که، اصلی عامللر طاغوت باشچیلیگده گی ارگده گیلر و سرقوماندان اعلی اشرف غنی دیر:
ـ افغانستان دولتی اشتراکیسیز طالب بیلن بیتیم نی امریکا امضالب، طالبگه خلق ارا اعتبار و آبرو بېردی و 7000 جنایتچینی غنی ارقه لی قۉیبېرتیریب، بوگون جبهه لرنی تۉلدیردی؛
ـ سرقوماندان اعلی، امریکا بویروغی بیلن برچه منطقه لرده "تاکتیکی چېکینیش" ارقه لی مردم نی حمایه سیز قالدیریب، برچه قورال-یراقلرنی طالبگه تاپشیردی!
ـ سقوط قیلگن هیچ بیر ولایت مردمی و حربی کوچلری نینگ یاردم التماسیگه هیچ اعتنا قیلمسدن، شکستلریگه سبب بۉلدی!!...
خلقیمیز و حتی کۉپلب ضیالیلریمیز نېگه بو مسأله لرنی چوقور و کېنگ اۉیلالمه یدیلر و بیر-بیرلرینی ملامت و تنقید قیلیش یا هم پاکستان تحریمی بیلن مشغوللر ؟...!»
 
عزیز تیلداشلریم!
   استاد یارقین بلکه اۉچ یا تۉرت ناملی ادبیات استادلریمیزدن بیری دیر. استاد بو سفسطه لرنی بیلمه ی یازه دی دېسک، ازبک ادبیاتگه قرشی سایگی سیزلیک دیر. استادنینگ اجدادیگه حرمتسیزلیک دیر. انسانینگ اۉزیگه قرشی بی ادبلی دیر لېکن استادنینگ یوزلر سیاسی یوروملریگه (کامنت) استادنینگ یازگن مونده ی منطق سیز یازولریگه ییغله سم درست ایش می یا که کولسم تۉغری ایش می؟
امریکا و اروپا گه قرشی دشمنلیک حس، بولرنینگ منطقی نی باشدن آلیب کېتکن بۉلمسه، یارقین استادیمیز مونچه منطق سیز بۉلمه یدی.
استادگه ایتسه لر، سېنینگ که بیر آتینگ بار، اعتبارینگ بار اۉزینگ یازگن سفسطه لرینگه ایشانه سن می دېب سوال بېرسه لر بیر جوابی بۉلر می؟
کارمل بولردن منطق نی آلیب، سیاسی گپ گپیرسه یلر، یالغانلردن چیقمه ینگلر، سفسطه ایتماقدن اوزاق بۉلمه ینگلر چونکه خلق نینگ عقلی نی حمق توزتیب بو دنیادن کېته من، حمق بۉلگن بیر خلققه، ملی عقلی حمق بۉلگن بیر خلققه سیزلر دېک، منطق سیزلر کېره ک دېب، دنیادن می اۉتی؟
باشقه بیر ایضاح سی ممکن می بولرنینگ بو یازولرنینگ قرشی سی گه؟
 
 ای امریکا!
 ای ناتو!
   ای اروپا، سیزلر که، ترقی دنیانینگ تمثیل قیله میز دېب، دنیاگه هوا آته سیزلر، بو خیانتلر سیزلرنینگ ایچیلرنگیزدن، افغانستان خلقی نینگ باشیگه بلا بۉلدی؛
ـ اففانستان خلقی نی طالبانگه تاپشیردی؛
ـ افغانستان خلقی نینگ کېله جگی نی مصیبت بیلن بېله دی، اېندی جواب بېرینگلر، بو آیدینلریمیز جامعه میزنینگ عین اوست شخصیتلریدن دیر. بولرنینگ هر بیر گپ و یازوسی، مینگلرنی یا دېوانه یا هوشیار توزته دی، اگر بولرنینگ گپلری حقیقت بۉلسه، نېگه حمق بۉلیب، افغانستان خلقیگه خیانت قیلدینگیزلر؟
(یازولردن کپی قیلگنلریم، مینگلردن ساده چه بیر نیچی مثال!)
طالبان و داعشگه قرشی اوروشیب و اوندن سۉنگره،  دستکلب (همکارلیک)، افغانسان نی طالبانگه تاپشیریش، حماقت ایش اېمس می؟
بو منطقسیزلیکنی بیر منطقی بار می؟
سیزلر که بو ایکّی تنظیم گه قرشی، دشمن اېدینگیزلر، مونچه رسوا دولتدارلیک بۉله می؟
اگر بولرنینگ گپلری حقیقت بۉلمسه، افغانستان خلقی نی حمق توزتماق اوچون بیر سیاست بۉلسه، نېگه محکمه گه تارمی سیزلر؟
مینگلر یازو و اونمینگلر یوروم یازیلدی. بولر اونده ی ذکا بیلن یازدیلر، کۉپی یازو و یوروملری نی جامعه نینگ عقلی نی دولتگه دشمن توزتکندن کېین، او یازو و یوروم نی سیل دیلر (پاک قیلدیلر؛ قورقیش دن) سوسیال مدیا نینگ تکنولوژی سی سیزلرنینگ قۉلینگیزگه، خلقی، پرچمی اېدیم جانیم خطرگه دېب اولکه لرنگیزگه یېرلشکنلر، بو خیانت نی قیلدیلر، اېندی جواب بېرینگلر، بیز خلققه بو جفا روا می؟
بولر بو مدرسه ملالرگه قره ب قوونسینلر، لېکن سېن امریکا سېن اروپا جواب بېرگین بو خیانت بیز خلققه روا می؟
(مېن مینگلرچه کیشی نینگ ایچیدن اۉرنک شکلده نېچه کیشی نینگ یاوزلریدن کیسیب کیسیب یازدیم!)
 
مریم ـ350  
 
مېنگه کولگن او رسمینگ، حالا بۉینیمده؛
ـ خیالینگ عقلیمده
سېن که یۉق سن کۉز یاشیمدن باشقه یېرده؛
ـ بو عشق دلیمده
یوره گیم غمدن تولگن حسرتینگ؛
ـ خاطره لر یۉلیمده
ایته ی من خاطره دن، اېشیتسین گلم خلقیم   
عقل که باشده دیر، مېن ایته ی بو حقیم
 
عقل تیاقده اېمس، او نرسه باشده دیر
اگر اونی بیلمسه، بیلسین که خام آشده دیر
عقلسیز هر بیر انسان، باشی توشگن تاشده دیر
عقل بیلن اۉیله مه ی، گاز بېریب گاز آلدیلر
جامعه گه قره مه ی، اۉیینگه باز آلدیلر
 
ایتماغیم لازم اېمس، هر بیر قلمدار اوچون
عقل که انساندن دیر، هر بیر حلمدار اوچون
هر ایش عقلدن دیر، هر بیر علمدار اوچون
اروپادن یازدیلر، گاز نی خلققه بېره ی دېب 
بدبختلیک نی خلقیمگه اورپادن تیره ی دېب
 
کېله جککه قره مه ی، هر یازونی یازدیلر
رسوالیککه قره مه ی، قلم بیلن قازدیلر
ازبک ازبک دېب اولر، حیثیتدن آزدیلر
حساب کتاب بۉلمسه، سود و فایده کیلر می؟
خلققه فایده قیلمسه، او ایش شرف ایلر می؟
 
قۉللریگه آلدیلر، اۉینچاق دېب پاچا نی
هر تورلی اۉینتتیلر، خلق نزدیده دوا نی
ظاهرگه دوست بۉلدیلر، بېریب یامان هوانی
شرف نی ییتیردیلر، اۉز مراملری اوچون
خلقیم نی اۉینتتیلر، اۉز اقداملری اوچون 
 
بۉلگن رسوالی قۉلگه، خلق بیلن پاچا توشدی
خلق که چاره سیز اېدی، علیحده یۉلگه جوشدی
دوستم پاچا اۉزیگه، بو رسوالیکنی قۉشدی
نتیجه نیمه بۉلدی، خلق و پرچم قۉلیدن؟
بیلسنگ رسوالی بۉلدی، منطقسیزلر یولیدن
 
خلق که بې چاره بۉلدی، وجودی قاره بۉلدی
یره لر بیلن خلقیم، یوره گدن پاره بۉلدی
چاره سیز بۉلیب خلقیم، او بیر آواره بۉلدی
باشقه بیر یۉل بار می دی، طالبگه رخ بېرمسه؟
چاره سیز بۉلگن خلقیم، طالبگه گل تیرمسه؟
 
اروپالی ازبکلر، غربی یشمده اېدی
هر کیفی جایده بۉلیب، باشی بې غمده اېدی
ازبک لیگنی ییتیریب، کۉزدن بې نمده اېدی
آی پادر دېب ایتیدی، اولرنینگ اولادلری
ازبک تیل نی ییتیریب، خام قالگن آبادلری
 
بو حال رسوالیگدن، اولر ازبک دوست اېدی
لېکن قیلگن هر ایشی، یشم اوچون تست اېدی
اېسکی پارتی مرامگه، بیر بیر آب دست اېدی
خائن اېدی می بولر یا که ساده بیر حمق؟
اینان که بیلالمه دیم، عقلدن ایتسم بیر حق
 
ایچگری نی بیلمسنگ، توغری سینگه کیلر می؟
خلقدن دردنی سۉرمه سنگ، بختینگ سینگه کولر می؟
خلقلردن اوزاق بۉلسنگ، پاچا قالسنگ بولر می؟
پاچا بۉلسنگ نی یازر یا که خلقی و پرچم؟
خلققه باش نې اورمسنگ، بیلگین که ایشینگ عجم
 
مریم ـ 360
 
بو دل نینگ هواسیگه، جوشقین نینگ جوشی له
نازلهب نازلهب بیر کېلسنگ، بو عشق اوچون خوشی له
دلیم نی سېن مست قیلسنگ، باده بېریب نوشی له
هر هوس بیر خیال دیر، ایته من بو خیالدن
اېشیتکین هوسلرنی، بو حال و بو احوالدن
 
اېندی اېشیت من ایته ی، شاخی بار اولکه لردن
حکایه نی من ایته ی، عقل تار اولکه لردن
عبرت بۉلسین دېب ایته ی، او پولدار اولکه لردن
بهانه لادن اېدی، کیردیلر وطنیمگه
خلق یشم نی بیلمه دن، کیردیلر مهنیمگه
 
شاخی بار او اولکه لر، ثروتدن بای دیر اولر
قدرت عسکرلیکدن، به مثل تای دیر اولر
شهرت و نام شاندن، به مثل آی دیر اولر
هر بیری دنیاسیدن، قره دی وطنیمگه
خلققه نظر تشله مه ی، سیره دی وطنیمگه
 
یبانچی بیر خلق دردی، اوزاغدن کۉریله می؟
هدف نی سېن بیلمسنگ، بیلمگن اوریله می؟
خدمت قیله ی دېب بارسنگ، او خدمت قوریله می؟
شاخی بار او اولکه لر، خلقیمگه قره مه دی
خائن نېچه لیدردن، باشقه گه سیره مه دی
 
بولرنینگ هر بیری سی، اۉز طرزیدن قره دی
اۉز عقل دنیاسیدن، بیلیب بیلمس سیره دی
بو ایش توزه له دی دېب، ساچلری نی تره دی
کابلدن قره مسنگ، اروپا دن تۉغری می؟
خلق ایچی نی بیلمسنگ، او خلق سېنچه اۉغری می؟
 
هر بیر خائن لیدردن، بو وطن نی کۉردیلر
خلق که اوزاغلشیدی، مشتلری نی اوردیلر
بو خلق نینگ یشیمیگه، مینگ بیر زهر سوردیلر
ینگلیش بو یېرده اېدی، هر بیری رسوا بۉلدی
هم بۉلگن رسوالیگدن، امریکا تبا بۉلدی
 
اۉز دنیانگدن قره سنگ، حقیقت بیلیله می؟
خلق ایچیگه کیرمسنگ، کېلیب او ایلیله می؟
خلقدن سوال قیلمه سنگ، یخشی ایش قیلیله می؟
سۉرمه دیلر دردلر نی، خلق نینگ ایچگه کیریب
عقلگه آنگ نی بیرمه ی، خلققه زهر نی بیریب
 
خلق که طالب بۉلییدی، ینه لیدر دېدیلر
خلق دردیگه قره مه ی، بولر رهبر دېدیلر
منفعت لری اوچون، بولر بحر دېدیلر
خلق که طالبگه کېتتی، طالبگه خدا بېردی
بهترین قصرلرگه، اولر باریب اولتیردی
 
بو رسوالیکلر اېدی، رسوا بۉلدی پلانلر
خلقیمدن درد نی کۉرمه ی، او نام و او نشانلر
تۉغری اگر من ایتسم، یره تیلگن شانلر
نتیجه نیمه بۉلدی، بیر قاررگن قاره بخت!
بۉلگن مونچه مصرفلر، بۉلمه دی اولر بیر تخت
 
امریکا باش اېتالمه ی، یا هو چیقه من دېدی
مونچه مصرف نی قیلدیم، یاهو ییقه من دېدی
عقلیمگه آنگ نی بیریب جانگه سیقه من دېدی
بیقیب چیقماق خواهله دی، بای بېرگن پهلوان دېک
تجربه سیدن درس نی، قۉیگن بیر شان و خان دېک
 
   آگاهلنتیریش:  
   تاریخ بۉییچه هر اشغال قیلگن دولت، افغانستاندن رسوا بۉلیب چیقدی؛
ـ انگلیسلر، روسلر و بکون امریکا ناتو.
ناتو قوریلگندن بیری، بیر مرته بیشینچی ناتو ماده سی نی افغانستانده قۉللندی لېکن بجریکسیز بۉلیب افغانستاندن چیقتی.
امریکا و ناتو اگر افغانستان خلقی نی تنیب، بو خلق نینگ کیشی لیگنی بیلیب، بو خلق نینگ دردی نی بیلیب، خائن لیدرلردن اوزاق بۉلیب خلق بیلن یوروسه لر اېدی، بجریکسیز بۉلیدیلر می؟
روسلر افغانستان نی اشغال قیلگندن سۉنگره، او مشهور افغانستان جنرال نی، جنرال عبدالقادر نی مسکو گه دعوت اېته دیلر. جنرال قادر شوروی استخباراتی نینگ کوچلی آدملریدن بیری بۉلیب، محمدداوودنینگ کودتا سیگه رل اۉینه گن و خلقیلر و پرچمیلرنینگ انقلاب هفت ثور دېگن کودتاسی نینگ باش آکتورلریدن بیری سی بۉلگن و افغانستان دفاع وزیری او زمانده!
جنرال قادر بیر تۉپلنتیده، شوروی دفاع وزیریگه قرهب ایتکن: «سیزلر افغانستان نی اشغال اېتینگیزلر، افغانستان نی تنیگن می سیزلر؟» باشده دفاع وزیر هر بیر لیدر باشله گن بېلگی بیرماق نی. اولرنینگ بېلگی لری بیتکندن سۉنگره، جنرال قادر سۉره گن: «شوربازارنینگ، قه یېرده بۉلگنلیگی نی بیله سیزلر می؟» شوروی نینگ رهبرلری بیر بیراو گه قرهب جیم قالگنلر. جنرال قادر عذر بیلن ایتکن «اگر نامناسب گپیرگن بۉلسم، عذریم نی قبول قیلینگلر، شوربازار، جمهور ریاستیدن ایکّی کیلومتر اوزاقده. او محله کابل نینگ هیچ بیر محله سیگه اۉقشه می دی؛ یعنی افغانستانینگ بونچه، بیلیلمگن یوزی بار!»
امریکا و ناتو بکون، روسلر و انگلیسلر تاریخده، بویوک تحلیل چی لرگه ایشاندیلر.
 بویوک یوروم چی لرگه ایناندیلر.
استخباراتگه باور قیلدیلر.
پروفسورلرگه اعتبار بېردیلر و افغانستان لیدرلرنینگ اوستیدن افغانستان نی کۉردیلر و اۉقیدیلر لېکن رسوا بۉلیب چیقدیلر.
چونکه بولرنینگ هیچ بیری سی، افغانستاندن افغانستان نی و افغانستان خلقیدن افغانستان خلقیگه قره مه دی؛
ـ نتیجه ده رسوا بۉلیب کېتتیلر.
بیر یوروم چی یا بیر تحلیلگر قنچه کتاب اۉقیگن بۉلسه بۉلسین، عنوانیده، پروفسور یا دکترا بۉلسه بۉلسین، اگر بیر خلق نینگ ایچیدن گپیرمسه، او بیر نادان و جاهل دیر او خلق باره سیگه!
هر دانشمند بیلسین، هر اولکه نینگ اۉزیگه خاص جغرافیه و اقلمی بار دیر. او جغرافیه و اقلیم او جغرافیه و اقیلم ده، یشه گن انسانلرنینگ، توشونچه دنیاسی گه و کیشیلیگی گه یۉل بېرگن دیر. افغانستان جغرافیه سی و اقلیمی باشقه یېرده یۉق دیر اونینگ اوچون انسانلری فرقلی دیر. جغرافیه، اقلیم نی اۉقیب، خلقی نی تنیب گپیرسین. غرب شرقدن بیله من دېب گپیرمه سین!
 
مریم ـ 370
 
  چېکیلیکان درد می بو؟ گینجلیگیم سۉلدی
یشه نیتکان عشق می بو؟ امیدیم اۉلدی
بو حسرت بو دردلردن، اېپ مېنی یولدی
یۉل قالمه دی ایتمه سم، آخرگچه داستان نی
سېنینگ اسمینگ نی آلیب، ایته من داغستان نی
 
اېندی بیرآز ایته ی من، بو خلق نینگ مایه سیدن
بو خلق باشقه بیر خلق دیر، ایته ی پایه سیدن
اېشیتکین مېن ایته ی، خلق نینگ سرمایه سیدن
گاهی لیدر دېدیم من، گاهی خلقی و پرچم
مهم بیر خلق اېکن، تۉغری بۉلمسه چم چم
 
خلق اگر خبر بۉلسه، دنیاده کی فرهنگدن
یخشی ساز ایشته سن، اوندن کېلگن آهنگدن
اگر بې خبر قالسه، نشه بۉله سن بنگدن
امان الله دوریده، آسان الده ندی بو خلق
اۉز ساده عقلی بیلن، آلالمه دی اۉزگه حق
 
تاریخ تکرر قیلدی، ناتونینگ کیریشی له
دوباره او خلق بۉلدی، اۉز عقل بیریشی له
اۉیله مه دن گپیریب، اۉزگه غم تیریشی له
میلیاردلرچه یاردم نینگ، قدری نی بیلمه دی خلق
اۉز عقلیدن استعداد، عقلگه کیلمه دی خلق
 
مارشال یاردمدن کۉپراغ، افغانستانگه کېلدی
آیاققه تورسین بو دېب، هر کیم قۉلی نی ایلدی
مسلمان و باشقه لر، هر بیری کمک قیلدی
نیرده اونده ی بیر فرهنگ، ایش چیقرسه یاردمدن
کېلگن هر بیر نعمتدن، نفس آلسه هر دمدن
 
هر نعمت برکت دیر، خداونددن تقدیر دیر
هر ذات، خداونددن، بنده سیگه تعبیر دیر
یۉق دیر باشقه بیر خدا، اونینگ اوچون تفسیر دیر
بیلمه دیلر نعمت نی، خدا دن کېلگنی نی
تار ذهنیتدن چیقیب، بو ایش نی ایلگنی نی
 
   آگاهلنتیریش:
   مارکس، اۉن میلیونلر انسانلرنی خام بیر خیالگه باغلهب، آرقه سیدن یوریتتی. ببرک کارمل اېسه، افغانستان خلقیدن تفکر نی آلیب، دنیانی اۉز قۉیگن برنامه سیگه اۉینه تتی.
او اونده ی استعدادلی لیدر اېدی، افغان خلق نی اونده ی منطق سیزلیک ایچیده توتساق بېردی، اگر بیر لیدر، پاکستان افغانستان نینگ آب هواسیگه خیانت قیلیب، افغانستانینگ هواسی نی آلیب کېتتی، سیزلر غیرتلی افغانلر سیزلر، قۉللرینگیزدن باشقه ایش کېلمه سه ـ ده، کېچه کندوز سۉکینگلر دېسه اېدی، هوانی آلیب کېتیش منطقی بار می یۉق می دېب، افغانستانده هیچ کیم اۉیله میدی، ایکّی آلاولی بۉلیب سۉکماققه باشلیدیلر.
دنیانینگ مادی یاردمی افغانستان خلق کۉزیگه، بو منطق بیلن کۉریلدی. اگر خلققه ایتیلسه اېدی، امریکا، ناتو و دنیا، سیزلرنینگ کېله جکلرینگیز اوچون شو فداکارلیکلرنی قیلدیلر. بولر اۉز خلقلرینینگ حقیدن سیزلرگه یاردم بېردیلر دېب، اېتسه لر اېدی، سیزلر بو یاردملرنینگ دېیری نی بیلیب حرکت قیلینگلر دېسه لر اېدی، اگر برچه دنیا ایتسه ـ ده اېدی، بو برچه دنیاگه قرشی، بیر مدرسه دن چیققن بیر طالب، دنیا یالغان ایته دی، افغانستان معدنلری نی بولر اوچاقلر بیلن اولکه لریگه آلیب کېتیب، سیزلرنی، تۉرت بیش یاردم بیلن کۉز بویه ته دی دېسه اېدی، افغانستان خلقیگه او مدرسه طالب نینگ ایتکن گپی منطقلی کېلیدی. چونکه کارمل افغان خلققه مونده ی منطق بېریب دنیادن اوتتی. اونینگ اوچون یاردملرنینگ بیر دېیری، افغان خلققه بۉلمه دی.
عینی کلتور ترکیه ده بار. ترکیه ده سن جودّه وطن سېور سن وطن دېگنده سندن باشقه وطنسېور دنیاده یۉق دېب خلققه گاز بېرگنلر؛
خودّی افغانستان دېک.
منطقسیز شکلده بېریلگنده و بېلگی سیز شکلده بېریلگنده، او خلققه ضرر بېره دی؛
گرچک شو: هر خلق وطنی اوچون وطنپرست!
 
هر خلق اوچون کېچرلی، توزه لیب ملت بۉلسه
ملت بۉلگندن کېین، او ملت دولت بۉلسه
اگر فرهنگی بۉلسه، گۉزل اصالت بۉلسه
قیردیلر و بوزدیلر، خلقیمدن بو فرهنگ نی
خلق ایچیدن چیقیب، خلققه بېردیلر بنگ نی
 
کیچیک کیچیک گروپگه، بولده ندی افغان خلقی
سېن پشتون مېن ازبک دېب، مینگ سیندی افغان خلقی
هر بیر گازلی بیر گپگه، قوندی او افغان خلقی
ملت اوچون کلتورنی، نظرگه آلمه دیلر
ملت بۉلماق یۉلیگه، عقل گه قالمه دیلر
 
تقدیر می یا که تدبیر، به قدر جاهل قالماق؟
مولانانینگ ملکیده، اوزنی رسواگه سالماق؟
نوایی نینگ ملکیده، رسوا بۉلیب تالماق؟
عجب خلق دیر بو مردم، آب و سوویدن می بو؟
یا جغرافیه قدر، دشمن قۉلیدن می شو؟
 
خلاصه قیلیب ایتسم، هر بیر گپ خلقده اېکن
ملت بۉلمگن بیر خلق، خام آش بۉلسه پیشمیکن
اگر که جاهل قالسه، هر کیمگه قوُل بۉلیکن
خلق نی سېن تانیمه سنگ، قنده ی بیر ایش قیله سن؟
پروفسور ـ ده بۉلسنگ، نامینگگه نام ایله سن؟
 
   آگاهلنتیریش:
   گاه پیت اۉیله گن من، اگر امان الله خان ترکیه ده، مصطفی کمال اتاتورک افغانستانده بۉلسه اېدی، ترکیه افغانستان و افغانستان ترکیه بۉلیدی می دېب اۉیله گن من!
اۉنلرچه مرته اۉیله دیم اوندن سۉنگره بو ایکّی دولت نینگ تاریخی نی اۉقیدیم.
تاریخ اۉقیمگن بیر خلق نینگ کېله جگی یۉق!
تاریخ مېنگه عقل بېردی، اوندن سۉنگره بیلدیم اگر ترکیه خلقی نینگ قدریگه مصطفی کمال آتاتورک بۉلمسه اېدی، بو خلق باشقه مصطفی کمال نی چیقریب یۉلیگه دوام اېتیدی.
افغانستانده اېسه، غازی امان الله خان دېک، اۉنلرچه ترقی سیور لیدر کېلسه اېدی، هر بیری سی رسوا بۉلیب افغانستاندن فرار اېتیدی.
مهم بیر خلق نینگ توشونچه اسلوبی دیر!
مهم بیر خلق نینگ بېلگی بیرکیمی دیر!
مهم بیر خلق نینگ ملی جوهری دیر!
اگر بیر خلق ملی جوهر یره تالمسه، اگر جهالت نی بېلگی گه ترجح اېتسه، اگر تاریخدن درس چیقرالمسه، هر بیر بیلیم دان لیدر محمداشرف غنی نینگ حال احوالیگه توشیب، رسوا بۉلیب کېته دی.
غنی جمهور رئیس اېدی، کابینه سیگه اۉزیدن ایکّی کیشی بار اېدی. بو ایکّی کیشی غنی نینگ گروپی و قومی شکلده تبلیغ بۉلگن اېدی.
اساسی قانون که جمهور رئیس گه مملکت نینگ اداره سی نی تاپشیرگن، بیز خلق بې منطق خلق بۉلمه سک، غنی فاشیست قوم پرست اۉچ کیشی بۉلیب همه اداره نی اۉزلری آلدی دېب سۉکیدیک می؟ ذاتاً باشقه وزیرلر زورمندلرنینگ وزیرلری اېدیلر غنی نینگ هیچ بیر گپی نی قیلمی دیلر، شو ایکّی کیشی گه گپی اۉتمسه اېدی کیمگه اۉتسین اېدی؟
دنیاده بیزلر دېک عقلی نی یېگن بیر خلق بار می؟
 
 
مریم ـ 380
 
اېسکرگن لباسگه اۉخشه یدی، عاشق دلی
سۉکیلدیکدن سۉنگره، تیکیلمه یدی کۉنگیلی
اگر که سینسه ویران دیر، بۉلگن یۉلی
بو دل شکسته دن، ایته من درد حال نی
مریمیم سېن اېشیت، بو دردلی احوال نی
 
اېندی اېشیت مریم، بیراز دنیادن ایته ی
دنیا یورومچی لردن، باشقه هوادن ایته ی
او پروفسورلردن، او خشک صدادن ایته ی
عجیب بیر یشم اېکن، قۉل اورمه ی بیله دیلر
بیله من دېب الده نیب، رذیلیک ایله دیلر
 
لندن دن یا مسکو دن، یا نیویارک استانبول دن
بیله من دېب ایتسه لر، بۉلر می بو احوال دن؟
خلققه قۉل اورمسه لر، بیلر می لر ایل دن؟
ینگلیش بو یېرده اېدی، بیله من دېب ایتیلر
بیلمه ی بو دنیاگه، یامانلیگنی اېتیلر
 
   آگاهلنتیریش!
   افغانستان، تاریخگه درس بېردی.
عقللرگه درس بېردی.
چونکه برچه یوریمچیلرنینگ ایتکن گپلری، بیرته بیرته یانگلیش چیقدی.
نېگه مونده ی بۉلدی؟
مونده ی بۉلگن نینگ، نیچه سببی بار، البته او سببلردن یازگن من، منه بو یېرده ینه بیر سسببیدن یازه من.
بوگونکی دنیاده هر بیر کیشی که عالی درجه ده تحصیل قیلیب کتّه نام شهرتگه اېریشکن بۉله دی و افغانستانینگ مسئله سی دېک دنیاچه بویوک مسئله لرگه فکر آتکن بۉله دی، بو بیلیمدانلر، افغانستانینگ مسئله سی دېک بویوک مسئله لرنی، باتیلی بویوک دولتلرنینگ باشکنتدی دن ایتیب، بیر ایکّی یبانچی سۉز نی گپ اۉرته سیگه قۉللنیب، منه شو گپ شونده ی دیر، منه شو باتیلی بویوک دانشمند شو باتی باشکندده شونده ی ایتتی دېب، افغانستانینگ قیشلاق قصبه سی اوچون، یوریم لشتیریب فکری نی تۉکه دی. او کیشیلر او اسلوب گپیریش بیلن کتّه دانشمند بۉلگنلیکلری نی یانسیتماقچین بۉله دیلر. لېکن اولر شو پیتگچه آنگله گنلری یۉق که، باتی اولکه لرنینگ باشکنتلریدن و اولرنینگ دانشمندلرینینگ آغزیدن که افغانستانینگ بیر قیشلاق قصبه سی نی یوریم لشتیریب افغانستان دېک بیر اولکه نینگ کېله جگیگه یۉل بیرماغچین بۉله دیلر «عقللری نی باتی اولکه لرنینگ هر بیر دېیریگه توتشاق بیرگنلیگی نی بیلمه گن بیلیم دانلر دیر اولر»  اولرنینگ روحیده، هر نرسه نی باتیلیلر (غربیلر) بیله یتکن بیر اۉز ساتیلمیش عقیده موجود دیر. مثلیکه اۉزلری ایکّینچی صنف ذکاگه عاید بۉلسه لر، هر پیت بیرینچی لیکنی باتیلیلرگه مناسب کۉرگن، روحی نی ساتکن کیشیلر دیر. بو مصیبتدن اسلام اولکه لرنینگ دانشمندلری قوتلالمه دی. باشده بعضی ترکیه لی دانشمندلر و اسلام دنیاسی نینگ دانشمندلری، خلققه اونده ی بیر تسلمیت نی کۉرسته دیلر، مثلیکه خدا تاماندن بولرنینگ اۉزلری آز ذکالی بۉلیب دنیاگه کېلگن بۉلسه لر.
(بیزلرنینگ خلقی پرچمی کمونستلرمیزگه، روسلر هرنرسه نی بیله یتکن و بجریتکن محبت موجود دیر)  
اولر اۉزلری نی توتساقلیکدن، قوتیلتیرالمه گن کیشیلر دیر.
اېندی سوال شو: باتیلی دانشمندلر افغانستان دېک بیر اولکه نینگ ایچیگه کیریب، خلق نی تنیب، خلقدن اۉرگنیب، گپ نی تۉغری لیگی نی دنیاگه یانسیتاله می لر که، بیزلرنینگ دانشمندلریمیز، اولرنینگ عقلیدن ایش آلیب، بو اولکه لرنینگ دردی نی آنگله سه لر؟
بیراز منطق! 
منطق یۉق اېدی که انگلیس، روس، امریکا و ناتو بیزدن   یېدیلر.
چونکه بیزدیکیلر، عقل نی اولرگه توتساق بېرگن کیشلر دیر.
اولر، بولر اۉز اولکه سی نی تۉغری شکلده بیله دی دېب، بولرنینگ عقلیدن ایش آلگن دولتلر اېدی؛
یېدیلر!     
 
کتابلی گپلر بیلسه، تۉغری یۉل نی بیلدی می؟
روس که رسوا بۉلیدی، دوا اونگه ایلدی می؟
یا که ناتو یۉلیگه، همکارلیک نی قیلدی می؟
هر مرتبه یېدیلر، چونکه آنگله مه دیلر
خلق ایچیدن گپلر نی، اۉزگه اېله مه دیلر
 
اۉچ هفته ده آلدیلر، خلق قوت بیلن طالب
دنیانینگ کۉز اۉنگیده، بولر بۉلدیلر غالب
مرغابی دېک شاشیردی، یورومچی لر جالب
قنی بیلگن گپلری؟ همه سی بیر هیچ بۉلدی
پروفیسور گپلری، ایچی خالی پوچ بۉلدی
 
استانبولدن گپیرمه، اگر خواهله سنگ بیلسنگ
خلق نینگ ایچیگه بارگین، اگر که حق نی ایلسنگ
خلق نی تنیب یوروگین، اگر که خدمت قیلسنگ
طالبلرنینگ ظفری، دنیا نی شاشیردی او
مرغابی کبی قیلیب، گۉزل درس نی بېردی او
 
   آگاهلنتیریش:
   دنیادن، دنیانی اۉقیگن پروفسورلر بار. بولر جوده کولگیلی کیشیلر، چونکه قصرلرنینگ ایچیدن یا دنیا مدیاسی نینگ لکس بنالرنینگ ایچیدن، افغانستان نینگ قیشلاقلری نی بیله دیلر.
 
اۉنلرچه پروفیسور، هر کېچه گپیردیلر
کتابلرنینگ ایچیدن، هر بیر لاف نی تیردیلر
خلققه بېلگی بېره ی دېب، سفسطه لی بېردیلر
اگر که بیلسیدیلر، ناتو نېگه شاشیردی؟
روسلر که رسوا بۉلدی، ناتو گه یامان کیردی
 
دانش قنچه بۉلسه ـ ده ینه سن خلقدن آلگین
او ساده خلق ایچیدن، بېلگی نگگه بېلگی سالکین
گرچک یشم اورده دیر، بو فکر بیلن قالگین
کۉز ایلمه سنگ خلقلرگه یۉلینگنی شاشیره سن
سوودن مرغابی چیقسه، او احوالگه ایره سن
 
یوزلر یورومچی لر خلققه بارمه ی گپیردی
خلق نینگ ایچی نی بیلمه ی، سفسطه لر نی تیردی
نیویارکدن مسکو گچه جاهل بیر یۉلگه کیردی
دنیانینگ بو حالیگه مشت اوردی وطنیم
ایپ که دنیا ییبیدی ینه بیردی مهنیم
 
مرغابی سوودن چیقسه او مثال بۉلدی دنیا
افغانستان گه قرهب همه بۉلدی بې هوا
یوزمینگلر یورومچیلر همه لری بې صدا
اېشیتسینلر ایته ی من، خلققه بارمه ی سورمه
خلقدن بیلگینگ بۉلمسه، لاف پتاق نی اورمه
 
   آگاهلنتیریش:
   هیچ بیر اولکه نینگ و هیچ بیر استخبارات نینگ عقیلده، طالبانینگ بو ظفری یۉق اېدی!
بو ظفر دنیانی شاشیرتیردی.
امریکا ناتو شاشیریب بو سِرنی بیلمه ی قالدیلر، حال بو که اگر مېنیم یازولریم نی اۉقوسه لر اېدی، مېنیم کبی شاشیرمسلر اېدی!
نېچه ییلدن بیری خلق نینگ نبضی نی، ایکّی ییلدن بیری شمال افغانستان خلقی نینگ نبضی نی مقدارلر بیلن خلققه بېرگن اېدیم.
آره میزده کی فرق شو اېدی: اولکه لر و استخباراتلر، بېلگی نی لیدرلردن و رسمی گزارشلردن تۉپله دیلر، مېن اېسه بیرمه بیر هر شهرنینگ انسانلریدن یواش یواش تۉپله دیم.
دکتوراسی بار کیشیلر و بویوک یورومچیلر تیپه دن قرهب بېلگی تۉپلهب گپیره دیلر و اېپ یانگلیش گپیره دیلر حال بو که حقیقی بېلگی خلق نینگ ایچیدن کېله دی.
یوز ییل اول انگلیسلر، اوندن سۉنگره روسلر و اوندن سۉنگره امریکا ناتو ساده خلقینینگ ایچیگه کیرمه دیلر، تیپه دن بو خلققه قره دیلر و اېپ یومروق یېدیلر.
 
مریم ـ 390
 
باغچه مگه چیچیک بۉلیب آچیلسنگ بهاریمده
گونش بولیب ایسّیق نی یایسنگ ساووق قاریمده
بیر جام باده بولسنگ بو روح خماریمده 
بولر خام خیاللر دیر، بو دېوانه بو قوُلدن
  اېشیتکین داستان نی بو حقیقی بو یولدن
 
اېندی سېنگه ایته من، قنده ی آلدی طالبلر؟
دنیانی شاشیرتیریب، اۉچ هفته ده غالبلر؟
غالبلیگدن تولد، نېگه شاشیردی لبلر؟
خلق نی اگر بیلمسه، سووسیز بلیغ دېک بولر
دینگیزدن چیقریلسه، تیریک تیریک او اۉلر
 
هر کیم کېلگن بو سِر نی طالب اوستیدن کۉردی
سفسطه گه توشتی او عقلگه ضرر سوردی
رسوا بۉلگن دنیاده منطق سیزلیک نی قوردی
طالبلر هم شاشیردی بو بۉلگن حادثه گه
حساب کتاب یۉق اېدی کېلیب کیرگن قصه گه
 
اېندی بیر اۉیله سینلر، سقوط قه یېردن بولدی؟
سببی نېمه اېدی، نېگه رسوادن تولدی؟
همه نی شاشیریب او، نېگه عقل نی یولدی؟
اولکه سیاستیده شمال هر پیت بیر مرکز
جوزجان ولایتی سیاست اوچون بیر درز
 
اگر که شمال قیتسه طالبگه رخ بېریلسه
بو بیر ظفر بۉلیدی اگر شمال قیریلسه
ینگی فصل کېلیدی اگر مونده ی تیریلسه
چونکه ازلی دشمن طالبگه دوستم اېدی
او دوستم نینگ اوستیدن، بیر اۉیین رسم اېدی
 
گۉزل اۉینه دی طالب ازبک ترکمن اوستیدن
خلق پرچملر بیلن جنبشی لر دستیدن
گپلرگه عمل قیلیب بیر نېچه نینگ مستیدن
هر یېرنی که آلدیلر عدالت کېتیردیلر
او بویوک هنر اېدی حرمت قیلیب بېردیلر
 
   آگاهلنتیریش:
   ینه ذکا کارملدن! قیرق ییل ایچ اوریشده، کوزای افغانستان، کوزای افغانستانده جوزجان ولایتی، جوزجان ولایتیده رشیددوستم، افغانستان سیاستیگه یۉل بېره یتکن بۉلدی.
چونکه کارمل بیلن پیگیر مونده ی بیر سیستم نی قوردیلر. بو سیستم ایچ سیاست اوچون قوریلدی؛
سببی نی کتاب نینگ باشیده ایتتیم.
تورک خلقی نینگ اۉزیگه خاص بیر خویی بار. اگر بو خلققه بیر کۉچلی لیدر چیقیب، یۉل بېره یتکن بۉلسه، جوده قۉلای او لیدرنینگ تیوره گیگه بیرلشه دیلر. کارمل ذکی و تاریخ نی بیلگن بیری سی اېدی. او افغانستان تورکلرینینگ ایچیدن بیر قهرمان یره ته ی دېب یۉلگه چیقتتی. رشیددوستمدن اول باشقه لرنی امتحانگه آلدی. پیگیر رشیددوستم نینگ استعدادی نی بیلیب آلگن اېدی، شانس رشیددوستمگه کېلدی. ازبک ترکمن... تورک خلقلری رشیددوستم تیمور ثانی دېب، اونینگ اسمیدن بیرلشتیلر. رشیددوستم نینگ خلق ایچیده، لیدرلیک بیر استعدادی یۉق اېدی.
کارمل و پیگیر اۉز سیاسی هدفلری اوچون مونده ی بیر کیشی نی انتخاب قیلگن اېدیلر لېکن، رشیددوستم عسکری ایشلرده، کۉچلی بیر لیدر اېدی.
تورک خلقی که بو تیمور ثانی دېب بیرلشتی، رشیددوستم تورک خلقیگه اۉلیملردن و خیال قیریقیلیکدن باشقه نرسه بېرالمه دی؛
ظرفیت او اېدی!
پشتونلر تورک خلقی نینگ فکری نی رشیددوستمدن قیرماق اوچون، گپ نی بیله یتکن بیر ازبک تورک نی تاپدیلر.
اولر بو بېیلگی لی تورک نی جوزجان منطقه سیدن، طالبانینگ لیدرلرینینگ ایچیگه کېلتیردیلر؛
او عبدالسلام حنفی اېدی.
عبدالسلام حنفی بیلن تورک خلقی نینگ یوزی نی، طالبانگه قیردیلر؛
رشیددوستم نینگ یانگلیشلریدن ایش آلیب!
 
اگر قیاس قیلسم من اېشیتکین سېن مریم
ایشّینگ توشسه دولتگه بېردیلر بیر مینگ غم
رشوت و اختلاسدن کۉزلرینگ بۉلیدی نم
طالبده بو یۉق اېدی عدالتدن بیر باشقه
گۉزل بیر اۉیین اېدی باقمیدیلر او یقه
 
ایکِی سی اۉزدن اېدی خلقنینگ خلق نظریده
بېگانه سی یۉق اېدی خلقنینگ اۉزه ل دریده
طالبان یا که دولت خلقنینگ اخگریده
بیر اۉغلی دولت اېدی بیری سی ـ ده بیر طالب
عدالت طلب اېدی ایکّی اۉغلیگه قالب  
 
مونده ی بیر حقیقتده قیسی تامان نی توتر؟
  ایکّی سی جاندن بۉلسه قیسی تامانگه اوتر؟
عدالتدن بیر باشقه قیسی تامان نی تورتر؟
عدالت قازندی او، او تامان نی خلق توتتی
او خلق چاره سیز اېدی یوره ک بیلن اۉتتی
 
   آگاهلنتیریش:
   قلم نینگ زوری، امریکا ناتونینگ بم راکتلریدن کۉچلی اېکن!
طالبانگه عسکری کۉچ بار اېدی می؟
البته بار اېدی لېکن او کۉچ هیچ بیر شهرنی آلماققه مقتدر اېمس اېدی؛
ـ خصوصاً شمالده!
انسانگه اگر بیر مقدس هدف بۉلمسه، اگر یوره گینی قۉییب اوروشمسه، کۉچسیز دشمن کۉچلی بۉله دی!
افغانستانده، امریکا و ناتونینگ قرشی سیده، قلم زوری بار اېدی و او قازندی.
بو زور سبب بۉلدی طالبان ظفرگه اېریشسه؛
چونکه بو زور انسانیمیزدن مقدس هدف نی آلدی!
بو زور کېله جگ نی قارانغی کۉرستتی و روح و روان نی تسلیم بېریب، طالبان نی سوو اوستیگه چیقردی.
بو ظفر اوچون طالبان سخنگولری اېپ خلق نینگ حمایتیدن بیانات بېردیلر؛
ـ تۉغری ایتیلر!
چونکه خلق قلم نینگ زوری بیلن دولتدن یوز قیرگن بۉلدی.
یوز که قیردی، طالبان یا دولت ایکّی سی خلق نینگ کۉزیده بیر دېک کۉریلماققه باشلندی، او زمان نېگه اۉزی نی خلق اۉلدیریب طالبان بیلن اوروش سین اېدی؟
خلقیلر و پرچمیلر بو گرچک نی (حقیقت نی) کۉپ یخشی بیلیدیلر، امریکا اروپا ده یشهب، گۉزلچه امریکا و اروپا نی اوردیلر و رسوا قیلیب عقده نی آلدیلر؛
چونکه اولرنینگ نظریده، کمونست دولتلری نی، باتی اولکه لر ینیلگیگه (شکستگه) بېرگن دشمنلر دیر.
قلم تروری، ناتو و امریکا نی خلق ذهنیتیدن ترور قیلدی!
او ایش نی امریکا و اروپا اولکه لردن اولرنینگ یره تکن سوسیال مدیاسی نی قۉلنیب بجردیلر.
آفرین بولرگه!
 
اېشیتکین سېن مریم جواب بېرسین بو دنیا
مینگلرچه یورومچیلر مېنگه چیقرسین صدا
اگر جسارت بۉلسه بیلسینلر گپیم دوا
خلق نی اۉقیمه سه لر هر بار ده یېه دیلر
پروفیسور لباسده جاهلیک کییه دیلر
 
   آگاهلنتیریش:
   طالبانینگ ظفریگه، یکه، اولکه لر، استخباراتلر شاشیرمه دیلر، طالبانینگ هر لیدری ـ ده شاشیردی!
تۉغری ایته من شاشیردیلر!
طالبان تنظیمی بو ظفرگه حاضر اېمس اېدی.
طالبان تنظیمی، یکه باشده دولت قورماققه حاضر اېمس اېدی.
طالبانینگ بیر برنامه سی تک باشده دولت قورماق اوچون یۉق اېدی.
طالبان تنظیمی بیر گروه دن عبارت اېمس اېدی و دوحه ده کی گروپ طالبانینگ افغانستان ایچیده کی اوروشیتکن گروپلردن ضعیف اېدی.
اولر بیلیدیلر اگر طالبان تک باشده افغانستان نی آلسه، سیاست نینگ علمیدن خبرسیز گروپلر دولتده، سۉز صاحبی بۉله دیلر، او پیت سیاسی و اقتصادی بحرانلر قاچیلیلمس بۉله دی.
طالبانینگ دردی، مذاکره میزگه، اوستون بۉلماق اېدی لېکن شمال افغانستان، برچه پلان لرنی بوزیب تشله دی؛
دیرین دولت ملالر بیلن بیر سیستم کیلتیرماققه چلیشه دی.
خلقیلر و پرچمیلر استعدادی بیلن!
اگر آلتی آی اول، طالبان، فاریاب، سرپل، شبرغاندن ظفرنی باشله ته دی دېسه لر اېدی، باشده اولکه لر هر کیم کولر اېدی.
چونکه بو جغرافیه بیر قهرمان، بیر اسلانینگ آتیدن، باشقه بیر شکلده، باشقه بیر توشونچه ده بېریلگن بیر جغرافیه اېدی.
او اسلان اۉلگن اېدی می؟
او اسلان تیریک اېدی لېکن خلقیلر و پرچمیلر، اونی اونگه قۉللنیب، اسلان پرستلیک هنر بیلن، اسلان لیگینی آلگن اېدیلر، بو گرچکدن دنیا خبر سیز اېدی.
بو جغرافیه ازبک ترکمن نشین جغرافیه!
خلقیلر و پرچمیلر و گروه کار کمونستلرنینگ یېتکی سی بو جغرافیه ده جوده کۉپ.
بو جغرافیه باشدن، مجاهدلر و طالبانگه قرشی، دشمن بۉلگن بیر جغرافیه!
دوستم و خلقیلر و پرچمیلر و گروه کارلرگه سیاسی قلعه بۉلیب کېلگن بیر جغرافیه!
ازبک و ترکمنلرنینگ اولادلری، خلقیلر و پرچمیلر و گروکار مارکسیستلرنینگ ملیتچی تبلغ لری بیلن، کیچیک یاشدن پشتونلرگه قرشی، دشمنلیک ذهنیتگه کیرگن بیر جغرافیه!
اېندی سوال شو: «پشتون طالبلر قندی بجردیلر باشده بو جغرافیه نی آلدیلر؟»  
پشتون دشمنلیک ذهنیتی، بو جغرافیه گه ایکیلگن اېدی، زور بیلن آلماق ممکن اېدی می؟
زور بۉلمسه، اصل سِر و راز قیسی یېرده دیر؟
سیاستده بېلگی سیز گپیرماق، سیاسی حساب کتاب یاپمه دن گپیرماق، ساده خلق نینگ توشونچه سی نی اۉقیمه ی، و او توشونچه نینگ کېتیشاتی نی نظرگه آلمه ی گپیرماق، مبالغه شکلده، دشمن نی دشمن راق کۉرستماق، کیچیک کیچیک کونلی خلق مشکلاتی نی نظرگه آلمه ماق، بو یانگلیش اخلاقلر، خلق نی، هوشیاربۉلگن دشمنگه تسلیم بیره دی؛
ـ شمالده بو ایش بۉلدی!
گپ نی قه یېرگه باره یتکنی نی، بیلمه ی گپیردیلر؛
ـ کېچه کندوز پشتون غنی فاشیست دېب سۉکتیلر؛
ـ ارگ نی یعنی جمهور ریاستی نی فسادخانه دېب کۉرستیلر؛
ـ کېچه کندوز منطق سیز شکلده، پشتونلرگه قرشی خلق نی تحریک اېتیلر؛
ـ اۉزلری هر ظلم نی ساده خلققه قیلدیلر، لېکن بیر مرته او ظلملرنینگ ظلم بۉلگنی نی بیلمه دیلر؛
ـ دولت که بولرنینگ قۉلیده اېدی، هر دفترنی، رشوت، اختلاس فساد بیلن تولدیردیلر و هر بیر ساده خلق نینگ کۉز یاشیگه قره مه ی، رشوت آلدیلر؛
ـ خلاصه قیلیب ایتسم، دنیا ده بار بۉلگن فسادنی کېلتیردیلر.
بو اخلاق نی، خلقیلر و پرچمیلر اروپا امریکا کانادا ایچیدن، گاز بېریب، دوستم نینگ تیوره کیگه یایدیلر؛ 
ـ بېلگیلی شکلده؛
چونکه بولرگه مقدس اۉز مراملری اېدی. او مرام باتی اولکه لرنی ینیلگیگه بېرماق مرامی اېدی!
اگر غنی بولردن بیرسی گه گپیرسه اېدی، ازبک ترکمن ملیتچیلیکنی یاییب، غنی نی فاشیست دېب رسوا قیلیدیلر.
بو ایشلر ساده خلق و طالبان نینگ کۉزینینگ اۉنگیده بۉلیدی. اگر بیر عقللی ازبک یا ترکمن بیر گپ گپیرسه اېدی، اونی غنی پرست دېب رسوا قیلیدیلر.
بو حال نی «قلم» بجردی.
بو حال نی امریکا ناتونینگ ازلی دشمنلری، امریکا، کانادا و اروپانینگ ایچیدن، اولرنینگ سوسیال مدیا تکنولوژی سی نی قۉللنیب بجردیلر.
بو جغرافیه نینگ ایچده بۉلگن فرصت چی، فسادچی انسانلرنی قلم نینگ زوری بیلن اۉز مراملری اوچون بو جغرافیه اوستیگه اېگه مند قیلیب قۉللندیلر.
بولر رشیددوستم نینگ آتی نی قۉللنیب بو ایش نی بجردیلر. رشیددوستم نینگ اۉزی بو جغرافیه ده بۉلسه ـ ده، یۉق منطقده اېدی لېکن بو اېسکی خلقی و پرچمی مارکسیستلر اروپا امریکا و کانادانینگ ایچیدن، عقل بیلن، قلم تروری نی اساس آلیب، رشیددوستم نینگ آتی گه شمال نی اسیر آلیب بو ایش نی بجردیلر.
اولر ساده خلققه محمداشرف غنی نینگ اوستیدن امریکا ناتو دشمن لیکنی یاییب، شمال نی طالبانگه تاپشیردیلر.
رشیددوستم نینگ آتی نی اونده ی قۉللندیلر، بیر ازبک یا ترکمن شمالده باش کوتریب، خلققه بیر ذهنیت بېرالمه دی ولېکن دیرین دولت، اۉز رهبرلیگیده، طالبانینگ ایچیگه، مولوی عبدالسلام حنفی نی بو بوشلیکنی تولدیرسین دېب یره تدی؛
رشیددوستم مثالی که کارمل یره تکن اېدی.
خلقیلر و پرچمیلرنینگ خیانتی نینگ زوری بیلن بو ایش گه مظفر بۉلدی پشتونلرنی حمایت قیله یتکن کۉچ!
بو جغرافیه که مونده ی رسوا اېدی، طالبان بیر ذکی ازبک نی اۉز رهبرلیک بیروسیگه کېلتیردی؛
ـ او ازبک مولوی عبدالسلام حنفی جوزجاندن اېدی، شو حاضر صدرعظم یاردمچی سی؛ طالبانینگ ایچیده، تۉرتینچی قدرتلی کیشی.
طالبان بو کیشی بیلن شمال افغانستانگه ینگی یۉل بېردی. طالبان دولتنینگ ایچیده کی یانگلیشلرنی خلققه کۉرستیب، حداقل ترکمن و ازبک خلق نینگ ذهنیتی نی طرف سیز شکلده کېلتردی.
بو بویوک سیاسی ظفر اېدی.
بولرنینگ هر بجروسی گه، امریکا ناتو نینگ ازلی دشمنلری قلم زوری بیلن یاردم اېتیلر، چونکه ساده خلق نی دولتدن اوزاقلشتیردی بو دشمن!
 
مریم ـ 400
 
اوققه اوخشه گن کیپریک هر پیت مېنی اورر
یا خیالگه او کیریب یا رویاگه او سورر
او گوزل کوزی بیلن ایپ قرشیمگه تورر
هر پیت خیالده سن او اوچون بو داستان دیر
یشمگه باشقه بیر آت، او آت او انسان دیر
 
اېندی اېشیت داستان نی شبرغانینگ اوستیدن
مېن ایته ی حقیقت نی جاهللرنینگ دستیدن
ادامه سی نی ایته ی خوب و خراب مستیدن
خلقیم بې زار بۉلبیدی دولت دېگن او ذاتدن
مشت دوستیمگه تېگیدی کېلیب کیرگن آفاتدن
 
عین سۉنگ اوروش باشلندی بیر بیر شهرلر توشدی
فاریاب و سرپل طالبگه بېریب قۉشدی
جوزجان که باشله دی طالبنینگ سووی جوشدی
ولسوالی لر بیر بیر، ایلدی باش نی طالبگه 
اوندن سۉنگره مرکزلر، سلام بېردی غالبگه
 
مهم شبرغان ایدی چونکه او مشهور اېدی
قیرق ییل ایچ اوروشده عسللی زنبور اېدی
اگر نامی اوریلسه دولت بی نور اېدی
ازبک نشین باشلتتی سقوط بېرماغنی بیر دم
بو بیر تیپکی رای اېدی تیاق اورماغنی بیردم
 
تاثیر تشله دی سقوط برچه افغانستانگه
روح و روان نی بوزیب یره دی داستانگه
ینگی سی نی یره تیب بېردی آب و نشانگه
شبرغان گه که کیردی او خلقیم دستک چیقدی
دولتدن بیقبیدی خلق دولت نی اوریب ییقدی
 
بیرینچی دفعه کیریب ولایت گچه کېلدی
عقب نشینلی قیلیب هنرلی بیر ایش قیلدی
بو هنرلی ایش بیلن ظفرنی اۉزگه ایلدی
عقب نشینلیکلرگه خلقیم نی قۉلندیلر
خلقیم نی اۉزدن قیلیب دولت نی قۉلندیلر
 
شبرغان که آلیندی ظفرلر بیر بیر کېلدی
بو شهرنینگ تاثیری ظفر قۉلیگه ایلدی
بیر بیر بویوک شهرلر بۉیین نی مایل قیلدی
خلقلر یاردم بیرمسه ظفر ساز نی چالر می؟
خلققه قرشی بیر تنظیم آیاق اوستی قالرمی؟
 
بیلمه دیلر بعضی لر بو اینجه حقیقت نی
خدا بېرگن تخت نی کېلیب کیرگن بخت نی
کېلیب میسر بۉلیب او توزلگن تخت نی
خلق نی اۉزدن قیلدیلر شبرغان نی آلدیلر
شبرغانینگ خلقی نینگ اۉیلریگه قالدیلر
 
اېندی بیر حق نی ایته ی عبرت بۉلسین دېب ایته ی
حقیقت نی بېره ی دېب تاریخگه پند نی بیته ی
جاهللرنینگ عقلی نی کولیب کولیب تورته ی 
اۉیلرگه یشینگن نی خبری نی آلبیدیم
هدفیم طالبان دیر یار عقلیگه سالبیدیم
 
آلتی کشیگه یازدیم بیلسین که بو بیر دام دیر
یارمحمد بیلسین که قیلگنیم احترام دیر
داوول چلمنگ ساده لر بیر اۉیین لی آقشام دیر
مثل اېسکی سی کبی بیر ارزش بېریلمه دی
طالبلر که آلییدی عقل گه کیریلمه دی
 
   آگاهلنتیریش:
   افغانستانده اگر هرات شهری، یا مزارشریف شهری، یا قندهار یا هلمند شهری سقوط قیلسه اېدی، هیچ کیم دولت نینگ سقوطی نی، تخمین اورمس اېدی!
لېکن، شبرغان و شبرغانینگ ولوسوالی لری نینگ سقوطی، انسانلر ایسته مسه ـ ده، عقللریگه دولت نینگ سقوطی نی بېردی.
چونکه بو شهرلر رشیددوستم نینگ قلعه سی اېدی. رشیددوستم قیرق ییل افغانستان سیاستیده، مرکزی رل اۉینه گن بیر لیدر اېدی.
هیچ کیم امّا هیچ کیم رشیددوستم سقوط قیله دی دېب، فکر یوروتالمیدی.
زیرا، رشیددوستم بیلن بیر قهرمانلیک داستان خلق ذهنیتیگه بار بۉلگن اېدی. لېکن طالبان هر بیر شهرگه که یقین بۉلدی، او شهر اولرنینگ اویی کبی بۉلدی.
چونکه بو شهرلردن جوانلر طالبانینگ ایچیده بار اېدیلر؛
بیر ایکّی پشتون مهمان بار اېدی باشقه همه سی تورک اېدی.
شبرغانگه که یقین بۉلدیلر، یقین بۉلگن طالبانینگ ایچیده، اصل بو جغرافیه نینگ طالبانی لیدرلیککه اېدی. بولر اۉز شبرغان و اۉز ولوسوالیلرنینگ ییگیتلری اېدیلر. بولر اېسکی دوستمی لر اېدیلر. بولر جغرافیه نی و انسان نی بیلیدیلر. باشقه شهرلردن کیلگنلر اېسه، اولرنینگ نظریده، سادچه یاردمچی طالبانلر شکلده اېدیلر.
یارمحمددوستم نینگ تیوره کیده کی اوروشیتکن جوانلر، بیر سیاسی هدف اوچون، یا دولت نینگ بقاسی اوچون اوروشیدیلر می؟
اوروش می دیلر!
چونکه کېچه کندوز جمهور سرایی نی، فساد و فاشیست سرایی، جمهور رئیس غنی نی، فاشیست بیر پشتون دېب، بولرنینگ اۉزلری، خلقیلر و پرچمیلرنینگ سۉکیش اخلاقی بیلن، ایتکن اېدیلر و باشقه ییگیتلریمیزنی دولتدن اوزاقلشتیرگن اېدیلر. دولت بو ییگیتلرنینگ نظریده، بیر ابلیس کۉریلگن اېدی، او زمان نېگه دولت اوچون اوروش سینلر اېدی؟
یا مقدس بیر هدف اوچون اوروشیدیلر می؟
اوروش می دیلر!
زیرا، مقدس بیر نرسه جامعه نینگ ذهنیتیگه قالگن اېمس اېدی.
نیمه فساد بۉلسه دولت تامانده بار اېدی. انسانلرگه مقدس بیر نرسه قالگن اېمس اېدی. حتی اسلام مقدس بۉلگندن چیققن اېدی زیرا، بیر فساد حلقه نینگ ایچیده، دیندار دینسیز جای آلگن اېدی.
یارمحمد اوچون اورشیدیلر می؟
اوروشمیدیلر!
یارمحمددوستم، احمدمسعود، احمدشاه مسعودنینگ اۉغلی هیچ بیر زمان خلق ایچیگه کیریب خلق نینگ دردنی سۉره گن کیشیلر اېمس اېدیلر، بولر، آته اۉغیلری اېدیلر، آته نینگ نامیدن بولر بار بۉلگن قهرمانلر اېدیلر، بو اوچون خلق نزدیده و اوروشیتکن ییگیتلر نزدیده، نازدانه سلطانزاده لر اېدیلر!
یا طالبانگه مقدس هدف بار اېدی می؟
البته بار اېدی!
چونکه بیر مقدس ذهنیت، بولرنینگ یانگلیشلریدن یره تیلگن اېدی. اولر دین اوچون، اسلام اوچون، فسادلرنینگ علیحگه جهاد اوچون اوروشیدیلر؛
زیرا اونده ی ذهنیت بېریلگن اېدی.
بو دنیاده مهم انسانینگ معنویتی اېمس می؟
معنویتی بوزیلگن و یا معنوی ارزشی بۉلمگن بیر خلق، آیاققه قالاله می؟
طالبان که شبرغان شهریگه کیردی، قشلاق لرنی بیر بیر آلیب، ولایتگچه کېلدی. او کون بیر گروپ هزاره لر مزارشریفدن یارمحمدنینگ یاردمیگه کېلدیلر، او کون طالبان اعضالری آنه جاده لردن (عمومی جاده) چېکیلیب، شبرغان خلقی نینگ اویلرده، استراحت گه کېچتیلر. بولر که جاده لردن اویلرگه استراحت گه اۉتیلر، یارمحمد دوستم طرفدارلری دوول سورنای اوریب، طالبان نی شکست بېردیک دېب طنطنه نی تشله دیلر. او کون آقشام قشلاقلردن دوستلریمدن بیری خبر بېردی، طالبان چیققنی یۉق و شکست یېگنی یۉق کېچه شبرغانینگ قالگن یېرلری نی آله دیلر دېب. مېن اېسه آلتی آدرسدن بو خبر نی یارمحمددوستم گه یوباردیم. اېندی سوال شو: شبرغان خلقی یارمحمد دوستمگه بو بېلگی نی بېردیلر می؟ یا سۉراو شو: یارمحمددوستم او یله قه (چاپلوس) حلقه دن چیقیب، شبرغانده نیمه بۉلگنی نی اۉرگنالدی می؟ مېن که مشهور شاعر و یاززر نورالدین همسنگر و باشقه بیش آدرس بیلن یارمحمدگه بو خبر نی یوباردیم، مېنیم خبریم یارمحمدگه باردی می؟
گپ نی قیسقه قیلیب ایتسم، شبرغان خلقی یوزی نگ کویسین سېن دوستم، سېن دولت نی دېب، طالبان نی بغریگه باستی، لېکن هیچ کیم بغریگه باسکنی نی تیلگه ایتالمه دی چونکه آبرو سیدن قۉرقدی؛
ـ خلق و دوستم آره سی مونده ی فاصله تاپیلگن اېدی، حتی بو حقیقت نی بیر ازبک یا ترکمن تیلگه کېلتیرسه اېدی، رسوا قیلیدیلر.
(نېچه سرسری لوچکدن باشقه عقلی باشده بار انسانلر جنبش نینگ ایچیده یۉق اېدی، بولر بیلن بیر خلق نینگ کېله جگی توزلیدی می؟)
سن بیلیدینگ می ترکیه؟
رشیددوستم و اونینگ اۉغیلری خلقدن اوزاقلشگن اېدیلر بو حقیقت نی اۉزلری بیلمی دیلر!
طالبانینگ ایچیده، مولوی عبدالسلام حنفی، عقل بیلن، ذکا بیلن و دانش بیلن ایشله گن اېدی؛
ـ او ظفر تاپتی.
بیر عبرتلی درس!
 
مریم ـ 410
 
  کول بۉلدیم حسرتینگدن معجزه بۉلسه کېلسنگ
بو شکسته بو دل گه مهر محبت قیلسنگ
او شیرین لبلریدن شربت لبیمگه ایلسنگ
خیال پلو اورسم ـ ده حکایه نی یازه من
اېشیتسین خلقیم دېیه حقیقتلر قازه من
 
بیر خلق ملت بۉلمسه پیشمی کن خام آشی
اگر فرهنگ کېلمسه کېلمی کن یخشی داشی
فرهنگ سیز تمدن نینگ اۉینه می کن قاشی
اېشیت مریم ایته ی تنیتیب بیر اکیپ دن
خلقیمگه عبرت بۉلسین ایته ی حق نی بیر گپ دن
 
موندن نېچه ییل اول دوستم پاچا گه کېتتیم
آنقره نینگ ایچیده باتور له دیدار اېتتیم
بۉلگن دوست مجلسیده یوره کدن دردنی ایتتیم
قره دیدیم باتورخان خلقینگ رخ نی بېره دی
سیزلردن خفه بۉلیب باشقه یۉلگه کیره دی
 
استاد استاد دېیه سن بیلگین که یره مه یدی
تۉرت بیش خلقی و پرچم خلق اوچون سیره مه یدی
بیر نېچه قدرتی لر هر کوندن قره مه یدی
کېل باره یلیک او خلققه خدمت بېره یلیک حققه
دردلری نی سۉرهب امید بېره یلیک خلققه
 
بیر نېچه قدرتمندلر بوکون بار و ایرته یۉق
خلقینگدن باشقه کیشی دوستلیگینگگه قارنی تۉق
خلققه اگر بارمسنگ یېه سن بیلگین اوق
اینجه اینجه آنگله تیم بو کون نی او جلسه ده  
کېله جگ نینگ رسمی نی آنگله تیم او لحظه ده
 
هر کیشی خبر بۉلدی بۉلیب اۉتکن جلسه دن
چونکه خلققه یازدیم من حقیقت نی یره دن
هر بیر تۉپلنتی گپ نی بیرر بیرر قصه دن
پاچا گه پیام بېردیم ینگی سیاست اوچون
کېله جگ نی کۉرستیب بۉلگن آب دست اوچون
 
آب دست خلقیم اېدی اگر توشونچه بۉلسه
او آب کوثر اېدی عقل آنگدن تولسه
او بیر جوهر اېدی عقل اولرنی یولسه
نه خلق محبت کۉردی نه مېن گۉزل بیر سیرت
او خلقیم یوز چیوردی لعنت سېنگه دېب دولت
 
بې صولت دولت بۉلدی خلقیم طالبگه اۉتتی
بۉلگن بې منطق لیکدن طالبدن ایتک توتتی 
دوستم پاچا قولیدن یالغیز زهرنی یوتتی
گۉزل سفره آچیلدی پلو یېگین دېب طالب
او بیر تیپکی رای بۉلدی نصیب بۉلسین دېب غالب
 
   آگاهلنتیریش:
   تیپکی رای، ضد چیقماق! یعنی بیر حزب و یا بیر لیدرنینگ طرفداری، او لیدرنینگ ایشیدن راضی بۉلمسه، درس بېرماق اوچون و یا صحنه دن چیقرماق اوچون، خواهله مسه ـ ده، اونینگ رقیبیگه رای بېره دی یعنی دستک بېره دی؛
شمالده بو گپ بۉلدی!
 
دنیا که شاشیریدی مېن تبسم اوریدیم
چونکه یازدیکلریم نی بیر بیر کۉزگه کۉریدیم
کۉزگه کۉریب بو حالنی کولیب کولیب توریدیم
اۉنلر مقال نی یازدیم کېله جگ نینگ رسمیدن
فیسبوککه یازیب آتتیم او رسم و ترسمیدن
 
نه باتورخان قره دی بېرگن وعده لریگه
نه او پاچا قره دی خلق نینگ یره لریگه
نه اهمیت بېریلدی بۉلگن قصه لریگه
نتجه نیمه بۉلدی؟ مینگلرچه اۉلیب کېتتی
تورک خلقیدن اولادلر یېرگه قۉشیلیب ییتتی
 
حقیقت نی یازدیم من عالی بیر عقل می من؟
یا که یوره کدن آتیب، بیر دېوانه دل می من؟
یا که گل دېب طالب نی، دېوانه بلبل می من؟
هیچ بیری سی اېمس من، خلق ایچیدن بیر ساده 
خلقیم اوچون ایته من، چونکه خلقیم آواره
 
   آگاهلنتیریش:
   رشیددوستم ایشچی نینگ دوسیه سیدن، آنقره گه اوزاغلشتیریلگن اېدی. باتوردوستم نینگ مهمان نی بۉلیب، آنقره گه باردیم. او کون یوزمه یوز کۉریشیب، اونگه ایتیم «جنبش حزبی نینگ کنگره سی نی قورشیه میز. او کنگره ده سېن بیرینچی رئیس بۉلگین مېن اېسه ایکّینچی رئیس بۉله من!»
 
   (قیسقه بېلگی: او کون ایتیم، ایلک دفعه جنبشی بۉلمگن بیر قلملی کیشی نی، حزبگه قبول قیلگن بۉله سیزلر. مېنیم کېلیشیم، آیدینلرنی هیجانگه سوقه دی. مېن اېسه، دوستم پاچا نینگ آدمی بۉلیب کېلمی من، مېن اۉزیم بۉلیب کېله من. بو کېلیش، بیر ینگی لیک نی کېلتیره دی؛ آلینگ قۉلنینگ!)
 
   (قیسقه بېلگی: باتوردوستم که استادلرنینگ کېلیشیدن بېلگی بېرگن اېدی، مېن او استادلردن خبر بۉلگن اېدیم. او گروپ استادلر پرچمی لردن اېدی. اولر بیر سیاسی اۉیین اۉینهب، رشیددوستم نی، حزب نینگ کنگره سیگه قناعت بېریب، شاکرکارگرنی حزب نینگ باشیگه کېلتیرماق نی نظرگه آلگن اېدیلر. هدفلری، کارمل نینک قۉیگن برنامه سیگه، بو مرته حزب جنبش نی قۉللنیب، پرچم حزبی نینگ بوکونکی حال نی، شمالدن باشله ماقچین اېدیلر. بو اۉیینده، بعضی بای لرنی، قاری یونس اندخویی دېک کیشی لر نی، دوستم پاچا نینگ قناعتیگه، قۉلنگن اېدیلر. مېن اېسه، بو اۉیین نی بوزماق اوچون، استانبولگه کېلگندن سۉنگره، بیش مقاله نی یازیب، بولرنینگ اۉیینلری نی، افشا قیلدیم و کارمل برنامه سی او افشا بیلن و دوستم پاچانینگ قبول قیلمه یشی بیلن بوزلیب کېتتی. اوندن سۉنگره، دوستم پاچا افغانستان گه بارگندن کېین و ایکّی انتخابات نینگ نتیجه سی بیلیلگندن سۉنگره، دوستم بیلن کارمل گه یقین پرچمیلرنینگ آره سی آچیلدی و اوندن سۉنگره، آغیر تاش پرچمی لر، جنبشدن امید نی کیستیلر.
چونکه انختابات نتیجه سی، یوزده تۉقسان طرفدار قیتگنی نی کۉرستیدی.
اوندن سۉنگره آغیرتاش پرچمی لر، کارمل برنامه سی نینگ بۉلمه یشی نی بیلیب، او سودادن اوزاق لشتیلر، شو حاضر ایکّنچی یاش پرچمیلر سیاست اۉینه ماقچینلر!)
 
   گپیم نینگ ادامه سی: کنگره دن سۉنگره، حزب نی باشدن تازه لهب، خلق بیلن، ینگی سیاست اۉینه میز دېب باتورخانگه ایتتیم.
سېن خلق بیلن بۉلگین مېن اېسه سیاسی ایشلر نی سېنینگ و دوستم پاچانینگ مشورتی بیلن قۉلگه آله من دېدیم.
ارگ و جمهور رئیس نینگ اۉینه گن سیاستی نینگ یانگلیشلریدن، اۉیین قوریب، او اۉیینلر بیلن خلققه هیجان بېره من دېدیم.
او اۉیینلر بیلن، ارگ نینگ و جمهور رئیس نینک خدمتلری نی خلق نینگ آیاقیگه آلیب باره من دېدیم.
مېن بو وعده نی بېردیم، بجره من دېدیم. اگر بجرالمسم استعفا اېته من دېدیم.
سېنینگ استاد استاد دېگن بیر نیچی خلقیلر و پرچمیلرینگ، سېنگه و پاچاگه و خلق و جامعه گه ضرردن باشقه، فایده سی تۉقینمه یدی بولرنینگ، دېدیم.
عطای نور دېک قدرتدار آدملرنینگ، پاچانینگ یانیده کۉریلیشی، خلققه هیجان بېرمه یدی.
کېل خلققه باریلیک؛
ـ کېل تازه چهره آیدینلرگه یول آچیلیک، دېدیم.
هر سیاست نی اۉینه سم، سېنینگ بیلن و پاچانینگ نظری بیلن اۉینی من دېدیم یعنی اۉز باشیم له حرکت قیلمی من دېدیم.
قیسقه قیلیب ایتسم، او کېچه پاچا بیلن اولتیریب، یواش یواش بار فکری نی بیلیب آلدیم و بیش مقاله بیلن هر نرسه که اۉتکن اېدی، خلققه یازدیم.
تۉغری سی نی ایتسم، دوستم پاچا منطقلی آدم اېدی و او گپگه قولاق سالیکان و منطقلی گپیریتکن بیر لیدر اېدی. اۉرنک بېرسم، او هر زمان اۉزی نی بیر تجربه لی عسکر کۉردی. سۉنگ زمانده کانال بیر بیلن مصاحبه قیلگنده، اۉزی نی بیر عسکر شکلده تعریف اېتدی. او هیچ قچان، اقتصاد لیدری، ادبیات لیدری، فرهنگ یا باشقه یۉللرده اۉزی نی لیدر شکلده کۉرستمه دی.
لېکن، اونینگ خلقی و پرچمی دوستلری، اونی بیر بت شکلده جامعه گه تقدیم اېتیب، اقتصاد دن باشلهب، هر نرسه نینگ مسئولیتی نی اونینگ اوستیگه ییقدیلر و اونی یانگیشلرگه سوردیلر!
بولر خلققه اونده ی ذهنیت بېردیلر، اگر رشیددوستم بۉلمسه، هر نرسه  یۉق بۉله دی!
خلق بو ذهنیت بیلن رشیددوستم گه قره دی؛
ترکیه ـ ده قره دی.
قره دی ـ ده، نتیجه نیمه بۉلدی؟
خلق اوندن امیدگه کیردی، اونده ی امید که، اگر او امید کېلمسه، اونگه دشمن قیله یتکن امید!
بو گپلردن هیچ قچان رشیددوستم خبر بۉلمه دی.
هیچ قچان اونینگ اۉغیلری نینگ عقلی بو خیانت گه اېریشمه دی.
گاز بېردیلر خلق نی، گاز بېردیلر خلق نی، گاز بېردیلر خلق نی، دوستم پاچادن که او امید کېلمه دی، خلق قلبی، دوستم پاچادن اوزاقلشتی.
بو خیانت نی بیلیب قیلدیلر می یۉقسه حمق بۉلیب، مېن بیلالمه دیم، سیز مخلصلر توشونینگ!
 
مریم ـ 420
 
اینان که ییغله می من دردلی من ساده چه
کوله من ظاهریمدن، زهر نی ایچه ایچه
کۉزلریم ده کی یاشلر، سیل بۉلگن قنچه
باده ایچمه ی نشه من بۉلگن بو دردلریمدن
داستان قیلیب یازه من یولگن بو دردلریمدن
 
اېندی برآز ایته ی من عقل لی انسانلردن
باشقه لرنی عور کۉرگن او نام و نشانلردن
دانش مېنگه باردېگن او بۉلگن داستانلردن
انسان عجایب مخلوق هر کله ده بیر خیال
اۉز عقلیگه اسیر دیر بو عجایب بیر احوال؟
 
عین بویوک ینگلیش او دیر، عقلگه تسلیم بۉلسه
رهبر بولمه ی عقل گه عقلدن آنگ نی یولسه
کیچیک عقل ایچیده، غرق بۉلیب تولسه
عقل گه تسلیم بۉلمه، عقل نی رهبرلی قیل
باشقه لر اگر قیلسه، اسارتینگنی سن بیل
 
خاتن حقی دېب ایتیب، هر یېرده گپ بۉله دی
هر کیم بیلیم دان مېن دېب، بیلیب بیلمه ی یوله دی
هر بیر مهم مجلسلر، مونده ی لردن توله دی
اۉز دنیادن گپیرسه او بیر تۉغری بۉلر می؟
خاتن لردن سۉرمسه، تۉغری لیکدن تولرمی؟
 
اروپاده اولتیریب، وطن گپیریله دی
خاتنلرنینگ حقلری او یېردن بېریله دی
تۉغری گپلر بولر دېب، گپلرگه کیریله دی
اوزاغدن گپ ایتیلسه، او گپ تۉغری بۉلر می؟
خلق ایچیگه بارمسه، تۉغری ایشدن  تولر می؟
 
افغان خاتنی بیلن، سېنینگ توشونچه نگ بیر می؟
ایکّی کلتور آره سی، ایکّی توپراق بیر یېر می؟
ملکیمگه بارمه ی آتسنگ، اتگنینگ یخشی تیر می؟
ینگلیش ینگ بو یېرده، اۉز عقلینگدن آته سن
ملکیمگه یقین بۉلمه ی، ینگلیشینگ نی ساته سن
 
اگر خواهله سنگ خدمت، کېتیب فکرلر نی سۉر
اولرنینگ حق لریگه، او یېرده بۉلیب سن تور
خاتن نینگ حق لرینی، اولرنینگ کۉزیدن کۉر
سېنینگ توشونچه نگ تاتلی اولرنینگ کی شور می؟
اگر بونی بیلمه سنگ، بیلگن کۉزلرینگ کور می؟
 
جاهل بولر دېب ایتمه، اۉزینگنی رسوا قیلمه
بولر بیلن بۉلمه سنگ، رسوانی باشگه ایلمه
بیر حقی نی بیلمه یدی دېب، جاهلیککه سن کیلمه
سېنینگ ایتکن لرینگنی، نیمه گه بولر بیلسین؟
اۉز دنیاسیدن چیقیب، سېنینگ یۉلینگگه کېلسین؟
 
سېن بیلدینگ می بولرنی، بولرنینگ یشمی نی؟
اگر بیلیم دان بۉلسنگ، بولرنینگ مینگ غمی نی؟
ایچلریگه کیریب، کۉزلرنینگ کۉز نمی نی؟
بیلمه سنگ فرقینگ نې دیر؟ بویور سۉیله بوحقنی
  اگر که جاهل بۉلسنگ، باشگه اېله بو حقنی
 
عالم بۉلسنگ نه یازر، اسارتدن گپیرسنگ؟
گپنی سۉرمه ی اولردن، لاف پتاققه کیرسنگ؟
اینیلگن تار عقلگه، بیلمسلیکدن گل تیرسنگ؟
اگر بو حالده بۉلسنگ، اولردن فرقینگ نه دیر؟
اولر سېنی بیلمسه، بیلیتکن حقینگ نه دیر؟
 
   آگاهلنتیریش:
   خطرلی زندان، انسان اوچون، انسانینگ اۉز عقلی دیر!
هرکیم اۉز عقلیگه اسیر توشسه، او زندانگه اسیر بۉلیب، دنیادن بې خبر قاله دی!
او پیت یا اونینگ عقل نی باشقه لر رهبرلی قیله دی، یا او سفسطه ایتیب یانگلیشلرگه توشه دی؛
ـ اگر دکتورالی یا بویوک یورومچی ـ ده بۉلسه، حقیقت بو دیر!
*
افغانستاندن اېپ دنیا یېدی!
دنیانینگ عین اوستون ملتلری اېپ یېدیلر، بیله سیزلر می نېگه یېدیلر؟
چونکه جاهل اېدیلر اونینگ اوچون اېدیلر!
قنده ی جاهل اېدیلر؟
جواب: انسانینگ طبیعتیده جاهلیک بار.
جاهللردن تولگن بیر دنیامیز بار.
اگر بۉلمسه، مولانالر، نوایی لر، ادیسونلر،آلبرت اینشتینلر بیرته بیرته بۉلمیدی، اونته اونته ... بۉلیدی.
انسان، بیرآز اۉقیگندن سۉنگره، یا بیر قدرتگه اېریشگندن سۉنگره، تیپه دن قره ماغنی اۉزیگه عادت بېره دی.
خلق نینگ ایچیگه کیرمه ی، تیپه دن قره گن کیشیلر اېپ یانگلیش یاپه دیلر.
بویوک اولکه لر بو حقیقت نی بیلمه دیلر، اېپ افغانستاندن یېدیلر!
بویوک عالملر اېپ بو حقیقت نی بیلیب، خلقدن اۉرگنیب، خلققه اۉرگتیلر!
بوکون اگر افغانستان نینگ بیر قصبه سیگه باریب، بیر خانمدن، خاتین حقلری نی سۉره سک، اروپا ده کی خاتین حقلری اونگه بیر معنا و منطق بېرمه یدی.
چونکه اونینگ عقلیده، بوکونکی افغانستان شرط لریده، خاتین حقلری بار. اونینگ اوچون خاتین حقلری، اونینگ اولادلری نینگ ساغ سلامتلیگی و آچ قالمه ایشی دیر.
اگر بیری سی بو خاتین حقلری می دېب سوال بېرسه، افغانستان خاتینلری نینگ اولادلری اگر که اوروشلرگه اۉلسه لر، اگر یېیتکن نانلری بۉلمسه، باشقه حقلر، نیمه معنا و مفهوم او خاتینلر گه بېره دی؟
دنیا بو حقیقت نی توشوندی می؟
انگلیس بیلمه دی، یېب رسوا بۉلیب چیقدی.
روس بیلمه دی و بوکون امریکا ناتو بیلمه دی؛ طالبانینگ ظفریگه شاشیریب قالدیلر!
طالبانینگ ظفری طالبانینگ بجریسیدن کېلمه دی، بولرنینگ یانگلیشیدن کېلدی!
اۉرنک بېرسم، بولرکه افغانستان کمنوستلریگه پاسپورت بېریب نان آش بېردیلر، بیر مرته بو کمونستلر، قیسی توشونچه بیلن افغانستانگه قره یدیلر دېب بولرگه قره دیلر می؟    
 
مریم ـ 430
 
غمزه غمزه بیر کولیب قوش کبی مېنگه اینسنگ
او بهارلی کۉکسینگگه آلیب جنتگه قۉنسنگ
بیر یاریم دنیا ده دېب بیر مرته مېنگه دۉنسنگ
بۉلمیکان بو خیالدن درد دلیم نی اېشیت
وطن که رسوا بۉلگن دردلی حالیم نی اېشیت
 
قولاقلریگه اوره ی اولکه تجربه سیدن
سیاستدن مېن ایته ی سیاست حیله سیدن
خلققه بۉلگن فکردن بۉلگن او یره سیدن
اگر خلققه بارمسنگ ایتکنینگ جاهلیک دیر
پروفیسور ـ ده بۉلسنگ دینگیزسیز ساحلیک دیر
 
   آگاهلنتیریش:
   دنیاده طالبانینگ ظفری نی، طالبانینگ قوتیدن بیله دیلر لېکن افغانستان خلقی نی تنیگن و بیلگن بیر کیشی، بو توشونچه نی یانگلیش بۉلگنی نی بیله دی.
شو حقیقت نی بیلماغ کېره ک، اگر افغانستان بۉلسه یا امریکا، ترکیه بۉلسه یا عربستان، خلق کېله جک نی یازه یتکن بیر کۉچ دیر.
اگر دموکرات اولکه بۉلسه یا تک فرد اقتدارلی اولکه، خلق نینگ نبضی نی بیلمسه، حکومتدارلی قیلالمه یدی.
طالبانینگ ظفریگه افغانستان خلقی نینگ رلی، رل اۉینه دی، نه طالبانینگ لیدرلری نینگ ذکا و لیدرلیگی و نه کۉچی!
سببی نی اینجه اینجه قیلیب آنگلتیم، اېندی شو حقیقت نی دنیا بیلسین «طالبان صف یگه دولت گه قرشی اوریشیتکن کیشیلرنینگ، یوزده تۉقسان بیشی، طالبانینگ لیدرلری نی تنیمیدی، اولرنینگ توشونچه و ائدیولوژی سی نی بیلمیدی یالغیز آغیزلریده، اسلام بار اېدی و مجاهد کلمه بار اېدی»
بو کیشیلرگه طالبانینگ لیدرلری یا اولرنینگ توشونچه دنیاسی نی بیر اهمیتی یۉق اېدی زیرا، بولر دولتگه قرشی تورگن افغانستان خلقی اېدی.
ایتیم یه، امریکا ناتونینگ سۉنگ مدل عسکری تکنولوژی سیدن، قلم نینگ کۉچی اوستون کېلدی دېب، اگر فیسبوک دېگن سوسیال مدیا بۉلمه سه اېدی، اگر ناتو و امریکا افغانستان خلقی نی، افغانستان خلقی نینگ اوستیدن اۉقیسه اېدی و قومی و جهادی لیدرلرگه فرصت بېرمه سه اېدی، طالبانینگ ظفری ممکنسیز بۉلیدی.
اېندی سوال شو: زلمی خلیلزاد امریکانینگ آتیدن اېپ جهادی و قومی لیدرلرنی بیر سبد ده قۉییب، حکومت قوریب، افغانستان دولتی نی آیاققه توتماققه چلیشتی، اگر امریکاده جو بایدن و دونالد ترامپ نی بیر حکومت گه کېلتیریب، امریکا دولتی نی آیاققه توتماققه چلیشسه اېدی، امریانینگ بو دموکراسی کلتور و دولت گېله نکی بیلن، بو ایکّی سی بیر حکومتده، حکومتدارلیک قیلالیدیلر می؟
سیاست نینگ طبعیتیگه ایقری بۉلمیدی؟
او زمان نېگه افغانستان دېک، دموکراسی نی تنیمگن، تۉغری درست گېله نگی بۉلمگن بیر اولکه ده، بو ایش نی قیلدی؟
دردی نیمه اېدی؟
بیر تمدن نینگ اگر کلتوری، خلق ایچیگه یېرلشمسه، او تمدن او خلق نینگ یشمی گه کېلالمه یدی.
دموکراسی بیر یشم کلتوری دیر. لازم که هر خلق اۉز گېله نگ و توره سی بیلن بو یشم کلتوری نی یره تسه.
بو بیر قالب اېمس که، خواهله گن اولکه یا کیشیلر بیر باشقه خلق نی او قالبگه تشلهب، دموکرات قیلیب چیقرسه.
خلیلزاد بو یشم نی، نیچه قومی جهادی نینگ اخلاقی نینگ اوستیدن، افغان خلققه تعریف قیلیب کۉرستتی.
خلقیلر و پرچمیلر اېسه، تخریبلری بیلن، بو یشم کلتوری نی، افغان خلق نینگ عقلیگه، یامان بیر آفت شکلده کۉرستیلر.
خلیلزاد بیر مرته اۉیله یاله می؟ 
خلیلزاد نیچه قومی جهادی لیدرلر بیلن می، دموکراسی تمدنی نی کېلتیرماقچین بۉلدی؟
امریانینگ بیر جوابی بارمی؟
نېگه خلققه کېتمه دیلر؟
ناتو کېلگندن سۉنگره، برچه افغانستان خلقی بیر هوسگه توشدی، اېندی بو وطن توزله دی دېب، لېکن قومی جهادی لیدرلرنینگ اۉنگه چیقیشی، طالبان گه بیر سبب یره تتی و بو لیدرلرنینگ قانونسیز یوریشلری، خلقی نی حیاتدن بیزدیردی.
بیله سن می ترکیه؟
اېندی ایتینگلر، افغانستان خلقی، امریکا و ناتو نینگ بو یانگلیشی بیلن بیر قارانغی دوره گه کیردی، بو دوره بلکه یریم عصر، افغان خلقی نینگ آیدینلیگی نی آلیب یۉقاتسه، بو بیر فلاکت اېمس می؟
امریکا، ترکیه سیزلر مرد بۉلیب، ماضیدن تفکر قیله سیزلر می؟
مردلیک بۉلمسه نېگه افغانستان نی اشغال قیلیب بو مصیبت نی یره تینگیزلر؟
 
کله مرغدن اوریلسه، دنیا او مثال بۉلدی
افغانستانگه قرهب، باشدن عقل نی یولدی
عقل نی باشدن یولیب، اوزیگه عجیب کولدی
گۉزل سفره آچیلدی، سیاستدن طالبگه
غوری پلو تیریلدی، او محترم غالبگه
 
سیکین سیکین هر بیر گپ، طالب اوچون توزه لدی
جالب بو یېرده اېدی، دشمنلردن اوزه لدی
دشمنلرنینگ گپلری، اونینگ اوچون گوزه لدی
هر کیم که قرشی اېدی، سۉکتی دولت نی اوریب
طالبگه ظفر ایلب، سۉکتی دولت نی سوریب
 
سۉکتیلر و سۉکتیلر، اوز  بخت نی بوکتیلر
طالبگه سفره توشهب، اۉزلری نی سۉکتیلر
عقل نی باشدن بېریب، منطقسیزلیک توکتیلر
دولت اۉزلری اېدی، او دولت نی اوردیلر
خلق که دولتدن قیتتی، طالبانگه سوردیلر
 
مثل یکه دسترخوانگه، پلو چلاو تیریلسه
طالبگه بویور دېیب، او دسترخوان بېریلسه
اۉزلری غلام بۉلیب، غلاملیککه کیریلسه
دسترخوان نی یازدیلر، بویور دېب او طالبگه
پلو چلاو تیردیلر، بویور دېب او غالبگه
 
طالب آلدی وطن نی، بولرنینگ ایشی بیلن
بولر که خام یېدیلر، آلدی خام کیشی بیلن
حمق سیزلر دېب طالب، تورت و بیش و بیشی بیلن
کله مرغدن کیسیلسه، اونده ی بۉلدی بو جنسلر 
دنیا که شاشیربیدی، جیم قالدیلر بو انسلر
 
وطن توشدی طالبگه، به مثل یامغور بۉلیب
یاقتی قیلدی طالب نی، به مثل بیر نور بۉلیب
شاشیردی حریف لری، به مثل بیر کور بۉلیب
حاضر که یازاتیب من، پنجشیر هم قۉلگه توشدی
طالب اوچون سۉنگ هدف، اوزنی یۉلیگه قوشدی
 
   آگاهلنتیریش:
   هر یېر که طالباندن بۉلدی یکه پنجشیر قالدی. پنجشیر استراتیژی نقطه و تاغلری بیلن چیتین بیر جغرافیه دیر. احمدشاه مسعودنینگ اۉغلی احمد مسعود آته سی دېک قهرمان بۉله من دېب مدیاگه بیانات بېریب طالبانینگ قرشی سی گه جهاد اعلان قیلدی. دنیاده بعضی چهره لر هیجانگه توشتیلر لېکن او چهره لر بیلمه دیلر که، احمدمسعود یکه احمدشاه مسعودنینگ اۉغلی دیر؛
ـ باشقه نرسه توزه لمس اوندن!
احمدمسعود یا یارمحمددوستم اقتدار پیتده خلق نینگ ایچیگه باریب، باشقه لرنینگ فکرلریگه حرمت بېریب حال نی سۉره گن کیشیلر می که تیوره ده بۉلگن انسانلر اولر اوچون قربان بۉلسینلر؟
خلق که یوزلرچه مرته رنگین کویسین سیز سلطان زاده لرنی دېگن، نېگه بولر اوچون اوروش سینلر که؟
پنجشیر توشدی لېکن تاجیکلریمیزنینگ آغزیگه و دنیا مدیاسیگه، شو حاضر هم «طالبان پاکستانینگ بیر اۉیینی شکلده، منطقسیز بۉلیب کۉکرگن!»
تۉغری!
شو حاضر هم، تاجیکلردن باشلهب دنیا مدیاسی، ترکیه دن باشلهب، امریکانینگ یوریمچیلری، بو منطقسیزلیککه توشکن کیشیلر دیر. مېن اۉن ییلدن بو یانگچه ایتکن من «اگر طالبان پاکستانینگ قورگن بیر اورگیتی بۉلسه، لازم که سیاست نینگ الفباسی باشدن دنیاگه یازیلسه، اېندی آق قاره بیللی بۉله دی چونکه طالبان یوزده یوز افغانستانگه اېگه مند بۉلدی. اگر بو اورگیت پاکستاندن بۉلسه، هر نرسه اۉرته گه چیققه دی و مېنیم تزیم رسوا و رذیل بۉله دی»
شونی هرکیم بیلسن که مېنیم گپلریم تۉغری چیققه دی چونکه بو اورگیت نینگ فکری نی کارمل بېردی و پشتونلر بجردیلر بونینگ اوچون بو اورگیت پشتونلرنینگ اورگیتی دیر نه پاکستانینگ!
گپ شو: مېنیم گپیم توغری چیقسه، دنیا میدیاسی، ترکیه دن باشلهب دنیا یوریمچی لری، بیزلر جاهل اېکنبیز دېب افغانستان خلقیدن عذر تیله ی می لر؟
او مردلیک اولرگه بار می؟
 
ای ساده لر شاشیرمنگ خلق نیگه دوست کوردی؟
بو سوال نی قیلمنگلر خدا سیزلر نی اوردی
خلق که سیزلردن قیتتی طالب اوچون توردی
خلقیم دولتدن قیتیب تماشاچی بۉلدیلر
یۉل نی طالبگه آچیب اولر اوچون کولدیلر
 
   آگاهلنتیریش:
   طالبان استعدادلی سیاست بیلن می، اۉچ هفته ده افغانستان نی آلدی؟
قیسقه جواب: یۉق!
ـ طالبان عسکری زور بیلن می، اۉچ هفته ده آلدی؟
قیسقه جواب: یۉق!
ـ افغانستان خلقی خصوصاً افغانستان تورک خلق لری (ازبک، ترکمن، آیماق...) طالبان سیاسی برنامه سیگه عاشق بۉلیب می دستک چیقدیلر؟
قیسقه جواب: یۉق!
ـ افغانستان خلقی، طالبان رژیمیدن حمایت قیله می؟
قیسقه جواب: یۉق!
اونده ی بۉلسه حقیقت قه یېرده دیر؟
حقیقت:
بیر اولکه ده حمق کۉپی سه، عقللی لر آچ قالمه یدی!
اقتصاد حسابی گه ایکّی + ایکّی هر زمان تۉرت بۉله دی.
افغانستانده بو حساب بار اېدی.
افغانستانده ایکّی جبهه بار اېدی، بیر جبهه دولت جبهه سی و بیر جبهه طالبان جبهه سی اېدی.
اۉچینچی جبهه یۉق اېدی.
بو ایکّی جبهه نینگ آره سیگه خلق توشگن اېدی. بو یېرده خلققه ذهنیت بېرماق آیدین قشرنینگ ایشی اېدی.
اگر خلق ذهنیتیگه، دولت نی ابلیس کۉرست سه لر اېدی، خلق طالبان جبهه گه یقین بۉلیدی. اگر طالبان ابلیس کۉرستیلسه اېدی، خلق دولت جبهه سیگه یقین بۉلیدی.
آیدینلریمیزدن هیچ کیم امّا هیچ کیم طالبان نی یامانله مه دی. جمهور رئیس دن باشلهب، دولت، ناتو خصوصاً امریکا ابلیس بۉلیب ساده خلققه کۉرستیلدی.
بولرنینگ ایچیده، دولتدن کرسی آلگن، آسوده شکلده یشه یتکن کیشیلر ده بار اېدی. اگر دولت قۉلدن کېتسه رسوا رذیل بۉله یتکن کیشیلر اېدیلر لېکن بولر ـ ده کمونستلرنینگ سازیگه اۉینه دیلر.
چونکه ببرک کارمل اونده ی بیر اۉیین قوریب بولرنینگ عقلی نی اۉیین ایچیده آلگن اېدی، تفکر قیله یتکن استعداد بولردن یۉقالگن اېدی.
بولر ربووت مثالی بۉلیب، کېله جگنی اۉیله مه ی گپیریدیلر.
اېندی دنیا ایتسین، ببرک کارمل قنده ی سیاستچی اېدی؟
جوابی کارمل نینگ دفتر سیاسی یولداشلرینینگ فکر لریده گیزلی، اولر ایتکن «کارمل تئوری ده دنیاده بیر، جوره سی یوق!»
بیله سیزلر می عقل نی حیرتگه تشله یتکن گپ نیمه دیر؟
امریکا باشده، اروپا دولتلری بو آیدینلرگه جای بېرگن اېدی.
پاسپورت بېرگن ایدی.
نان آش بېرگن اېدی.
بولرنینگ هر بیری سی طالبانگه قوُل بۉلیب، امریکا، ناتو و اروپا گه نان کورلیک قیلیب، شرف، وجدان، حیثیت، ناموس و همتی نی طالبانگه ساتیب، خلق ذهنیتی نی طالبانگه تاپشیردی.
بولرنینگ یشم طرزی، بولرنینگ توشونچه طرزی طالبانگه یوز ده یوز قرشی (ضد) ولېکن بولر اۉز شرف، حیثیت لریگه سیلی اوریب، بو خیانت نی قیلدیلر، چونکه بولرنینگ بغیرگه امریکا ناتو دشمنلیک شوروی نینگ زمانیدن قالگن!
قالگن ـ ده یا بولر گه شرف وجدان یۉق می، خلق نینگ کېله جگی نیمه بۉله دی دېب اۉیله مدیلر می؟
یا افغانستان ایچیده کی آیدینلر، بولرنینگ خائن توشونچه لریگه الده نیب، بولرنینگ اورگن سازلریگه اۉینه دیلر، بولر کېله جگنی اۉز عقللری بیلن نېگه توشونمه دیلر؟
امریکا، اروپا و کانادا ایچیدن اېسکی افغانستان کمونستلرنینگ اوریشی، (خلقیلر و پرچمیلر) دنیا تاریخیده بیر عجایب حادثه، اگر غرب اولکه لرگه عقل منطق بۉلسه!
چونکه غرب تکنولوژی سی بیلن بولر غربده یشهب، غرب نینگ اعتبار و عزتی نی اوردیلر؛
تاریخده مونده ی ذکاوت ایش بۉلگن می؟
 
مریم ـ 440
 
سۉلدی بختیم غم ایچیده مهربانیم قه ته سن؟
بیر دفعه یانیمگه کېگین جانگه جانیم قه ته سن؟
باغیمگه سېن گلم بۉگین، هو ریحانیم قه ته سن؟
سن اېشیت بو دل و جاندن جانگه جانیمدن ایته ی
باشقه لر بیلمگن سِر نی ایتیب من خدمت اېته ی
 
خلق پرچم که آلدی آیدینلیک باشقه بۉلدی
شورویدن ذهنیت کولیب وطن نی یولدی
خلق و پرچم بیلن بخت ایری یولدن تولدی
بو کلتور اوچگه اېدی بۉلبیدی سول کلتوری
جامعه نی آلیب او، یره تیلبیدی توری
 
اوچگه دېگن منطقیم خلق اۉرته سیده یۉق دی
رادیکال چپی بۉلیب هر گپی بیرر اوق دی
اۉیله مه ی گپ نی آتماق اولر اوچون بیر ذوق دی
ایدین لیک مونده ی پیشیب، شیشدی او یامان بۉلیب
جامعه نی او آلیب، پیشدی او یامان بۉلیب
 
خلق و پرچمدن باشلهب بو یره یره تیلدی
منفی گوی لیکنی ساچی گۉزلچه تره تیلدی
اۉیله مه دن گپیرماق هر یېرگه قره تیلدی
مجاهد یا طالبدن آیدین گروپ چیقمه دی
کمونستلر دېک بۉلیب بو یۉلده سوو ایچمه دی
 
خلقی و پرچمی لر اېگه مند بۉلدی خلققه
آیدینلر بیزلر دېیب بۉلدیلر بیرر یقه
هر یانگه گپ نی آتیب دېدیلر بو حققه
بیر خصومت بار اېدی غربگه قرشی بولردن
غرب نی مشت اورماق اوچون عقل ارشی بولردن
 
کور ایدئولوژی بیلن یوردی خلق و پرچم
حقیقت گه قره مه ی یره تتی کۉزلرگه نم
رژیمنی ییقماق اوچون اوردیلر خلققه هردم
قۉللریدن کېلگینچه اوره شتیلر ییقماققه
غنی بهانه اېدی اوره شتیلر تیقماققه
 
بولر آیدین اېدی می یا که ساده بیر خط خوان؟
مطالعه دن اوزاق، تحلیل لرگه ناتوان؟
یا که بیرر پادشاه، هر گپ نی بیله یاتکان؟
بولر ایچیدن چیقدیم هر طلسم نی ییقدیم
بولرنی بیر بیر تنیب زهر گپیم نی تیقدیم
 
بولرنینگ فرهنگیگه مطالعه یۉق اېدی
قولاغدن اېشیتگن گپ هدف اوچون اوق اېدی
هر کیم که تنیبیدی یوره کدن او دوق اېدی
مارکس نی اۉقیمه ی بولر مارکسیستلر بۉلبیدیلر
سوسالیست دېب بولر عجایب یولبیدیلر
 
 حقیقت اېدی بو گپ اوردیلر ساز دف نی
نتیجه نی بیلمه دن اوردیلر هر هدف نی
خلققه اۉرنکلر بۉلیب اوردیلر هر بیر حرف نی 
بو گرچک وطنیم دور هر بیریمیز بیلیم دان
خلق و پرچم ـ ده بۉلسک کېله جگ اوچون نادان
 
بولر طالبگه قرشی ظاهرده دشمن اېدی
شرف نی قولدن بیریب یامان انجمن اېدی
طالب که باسیب آلدی بولر ایری من اېدی
جامعه آیدینلری بېردیلر طالبگه
یوزگه لکه نی سورتیب بیردیلرغالبگه
 
مېن که ایتیم بولردن اۉرتده حقیقت بار
بولردن باشقه گروپ بولمه دی بو ایشگه یار
جامعه ذهنیتی باشقه لر اوچون قار
نعمت نی بیلمه دیلر بیر فکر قیلمه دیلر
اېسکی عقلدن چیقیب تۉغری گه کېلمه دیلر
 
   آگاهلنتیریش:
   بولرنینگ کلتوری سبب بۉلدی، منفی گوی لیک افغانستان خلقیگه وطن سېورلیک مقامگه اېریشدی.
شعارلی گپیرماق و کیچیک توشیریب گپیرماق آیدنلیک و دانشمندلیک سویه بۉلدی.
 
مریم ـ 450
 
بیر گۉزل بۉلیب بهار یشه سه سېنینگ بیلن
مینگه کیلیب او بهار قره سه سېنینگ بیلن
مېنی آلیب جنتگه بېله سه سېنینگ بیلن
هوسلریم نی اېشیت حقیقی بو داستاندن
خلقیمگه عبرت بۉلسین بو نام و بو نشاندن
 
اېندی بیراز اېشیتکین غنی دېگن فاشیستدن
هر کیم فاشیست دېییدی لېکن او درست دستدن
عقللر که اۉلبیدی منطقسیزلیک پرستدن
او کیشی بیر شانس اېدی عقل بو ملککه بۉلسه
نه فاشیست نه قوم پرست باش عقلدن تولسه
 
دنیا شرطلری بیلن اقتصاد نی بیلیدی
اگر فرصت بۉلسیدی یخشی ایش نی قیلیدی
بو اولکه نینگ بختیگه ینگی سیستم ایلیدی
هر ایش نی که باشله دی رسوا قیلیب بېردیلر
اۉنلرچه فاشسیت دېیب بو کلتورگه کیردیلر
 
غنی فاشیست اېدی می یا که درست اېدی می؟
یا که بیر دشمن خلققه یا که بیر دوست اېدی می؟
یا که عقلدن غریب ایری بیر دست اېدی می؟
هر جوانینگ آغزیگه فاشیست نی تشله دیلر
معنا و مهفوم بېرمه ی بیر سۉکیش آشله دیلر
 
یوزدن تۉقسان توقیزی معناسی نی بیلمی دی
معنانی بیلماق اوچون هیچ بیر فکر قیلمی دی
سۉکیدی او سۉکیدی عقل باشکه ایلمی دی
بو حالگه بېریلیب خلق منطق سیزلیک بیریلدی
مثل یکه سۉکیش دوا اېسکی کلتور قیریلدی
 
   آگاهلنتیریش:
   ذکانینگ کۉچی نی، ناتو کیرگندن سۉنگره آنگله دیم. ذکا بیلن افغانستان خلقی اونده ی قیامگه کېلتیریلدی، بیر امریکانینگ عوضیده اۉن امریکا و ناتو بۉلسه اېدی، ینه بجریکسیز بۉلیدیلر.
چونکه اۉرته ده بیر ذکا بار اېدی و او ذکا افغان خلقی نینگ عقلی نی توتساقیگه آلگن اېدی.
بو حقیقتدن، افغانستان ینه بیرمرته دنیاگه درس بېردی.
درس بېردی، قنچه کۉچینگ بۉلسه ـ ده، خلق عقلی سېندن قیتکن بۉلسه، سېن بجریکسیز بۉله سن.
اشرف غنی نی بو کمونستلر ذکا بیلن اونده ی افغانستان خلقی نینگ آغزیگه بیر ابلیس توزتیب تشله دیلر، اونده ی منطقسیز گپلر بیلن اسیر آلدیلر، هر منطق سیز گپ قرشی سیده، اۉنلرچه منطقلی و سندلی بېلگی بۉلسه ـ ده، فایده سی یۉق اېدی.
مېن شو حقیقتگه اېریشدیم، ذکا بیلن بیر خلق یۉلدن قیریلسه، او خلق دستک چیقمه سه، بیر ایش نی بجرماق ممکنسیز بۉلیکن!
غنی قربان بۉلدی.
 
غنی گه سوکیشلردن مینگ بیر توهمت باغلندی
هر جوانینگ قلبیگه بیر دشمنلیک داغلندی
منطق سیز انسانلرنینگ قوروق نانی یاغلندی
غنی نینگ برچه قومی ایکّی یا اۉچ ایدی او
عمری غربده اۉتبیدی دعوالر پوچ ایدی او
 
اونینگ هر بیر وزیری بیر سلطانگه قوُل اېدی
اصل خائن سلطانلر حمقلرگه چول اېدی
بو مصیبت بو سیستم خلققه قاره دۉل اېدی
غنی تلاش نی قیلدی مفت خورلر ییتسین دېیب
ینگی نسل گه قرهب بو کلفت کېتسین دېیب
 
هر شهر ولایتده بیر سلطان بادار اېدی
والی دن باشلب هر کیم اونگه گرفتار اېدی
جمهور رئیس قۉل اورسه اونگه او خونخوار اېدی
بو کلفت نینگ ایچیده بۉلدی غنی باش رئیس
نېچه آدمی بیلن بۉلدی چاره سیز انیس
 
عقل بیلن اۉیله نگلر چاره سی نیمه اېدی؟
هر کیم هم بۉلسه اېدی روزگاری یره اېدی
بو حال خلق ایچیده هر کونی قصه اېدی
بوری لرنینگ ایچیده توتساق اېدی او رئیس
ساده خلقنینگ کۉزیده فاشیست و بویوک ابلیس
 
ینگی نسل کېلسین دېب مجادله باشلتتی
بلکه بوری لر ییتر، دېگن آش نی آشلتتی
خلق نینگ کېله جگیگه ایسکیلرنی تاشلتتی
هر ایش نی که باشلتتی رسوا قیلدیلر ایش نی
یالغان گپ نی ایشله تیب اوردیلر تورت بیش نی
 
   آگاهلنتیریش:
   بو کون افغانستان خلقیگه، غازی امان الله خان ملی قهرمان بۉلگن؛ خائن، کافر مینگ بیر تهمت بیلن افغانستاندن چیقریلگن امان الله خان! 
غازی امان الله خان نی، بو بیر ترقی خواه سلطان دېب، بو خلق اولکه دن قوو دی می؟
یۉقسه مینگ بیر تهمت نی تاقیب، اونی سۉکیب، تۉرت کتابدن اونی خائن، فاشیست چیقریب، فرار بېریب، بیر جاهل سوادسیز نی می کېلتیر دی؟
افغانستان تاریخی نی اۉقینگلر!
بوکون دکتورنجیب نی هیچ کیم یامان دېمه یدی. دکتورنجیب الله نینگ تیریک زمانیده، بو خلق اونگه اېگه چیقیب، بو افغانستان اوچون بیر شانس، بو بیر عقلی و ایش بیلر رئیس جمهور دېب حرمت بېردی می؟
یۉقسه نجیب گاو دېب مینگ بیر تهمت نی تاقیب، رسوا قیلمه دیلر می؟
خدا شاهدیم بۉلسین، نجیب الله نینگ اۉز پرچمی لری اونی نجیب گاو دېب، مینگ بیر یامان صفت بیلن آغیزگه آلیدیلر.
بیله سیزلر می نېگه بو اخلاققه بیز خلق باتکن؟
اۉزی نی آیدین دېگن، اۉزی نی بیلیم دان دېگن، اۉزی نی استاد دېگن، اۉزی نی شاعر دېگن قیسقه قیلیب ایتسم، خلقیمیزنینگ یوزدن اۉنی یا اۉنبیشی که سوادلی و اۉقیگن کیشیلر، اراده سیز شکلده بو کلتورگه تسلیم بۉلگن کیشیلر دیر.
بیر اۉرنک بېره من، دکتور رمضان بشر دوست، اۉن مینگلرنینگ ادب و اخلاق و دروستلیک قهرمانی؛ بو کیشی مدیا گه چیقیب گپیرگنده، حامد کرزی و محمداشرف غنی نینک آتی نی آغیزگه آلمه ی، «ع غ» دېب، خلق اۉنگیده و جوانلر اۉنگیده گپیره دی و بو اخلاق بیلن اۉزی نی داکتررمضان بشردوست دېب، آیدین بیر کیشی کۉرسته دی!
اېندی سۉراو شو: بیر آیدین اگر بیر جمهور رئیس نی ایلیشتیریگه توتسه، حرمت بیلن او جمهور رئیس نینگ آتی نی آغیزگه آلماغی کېره ک اېمس می؟
یۉقسه، کوچه بازار سرسری لری دېک، سۉکیش اخلاقی بیلن می کېره ک؟
جمهور رئیس یانگلیشلر قیله بیلر، خیانتلر قیله بیلر چونکه جمهور رئیس بۉلسه ـ ده، او بیر انسان!
ملتدن هر کیم اونینگ یانگلیشی نی ایته بیلر، ایلیشتریگه توته بیلر حتی محکمه گه بېره بیلر لېکن اگر سۉکیش اخلاقی بیلن اونینگ آتی نی آغزیگه آلسه، بیرینچیدن اۉز کیشی لیگیگه خیانت قیلگن بۉله دی، چونکه اونینگ آغزی، اونی تمثیل اېته دی جمهور رئیس نی اېمس!
اونینک کیشیلیگنی، اونینگ سویه سی نی تمثیل اېته دی جمهور رئیس نی اېمس!
ایکینچیدن، او ذات او کوچه بازارنینگ سرسری آغزی بیلن، خلق یگه حرمت سیزلیک قیلگن بۉله دی!
خلق یگه خیانت قیلگن بۉله دی!
خلق نینگ شرف یگه، حیثیت یگه حتی ناموسیگه خیانت قیلگن بۉله دی چونکه هر بیر جمهور رئیس، او کیم بۉلسه بۉلسین، او اولکه نی تمثیل اېته دی.
او اولکه نینگ خلقی نینگ شرف، حیثیت، ناموس، اعتبار، قیسقه قیلیب ایتسم، او اولکه نینگ بار یۉقی نی تمثیل اېته دی چونکه دنیانینگ تعاملی بو دیر.
بشردوستلر، خلقیلر پرچمیلر ازبسکه، اخلاق سیز اخلاققه اسیر بۉلگن بولر، دنیادن خبرسیز قالکن کیشیلر دیر بولر و یامان اۉرنک جوانلرگه دیر بو توشونچه سیز انسانلر.
اۉزی نی آیدین و بیلیم دان دېگن کیشیلر رمضان بشر دوست دېک، خلقی، پرچمی لرنینگ آغیر تاش چهره لری دېک کیشیلر، هیچ بیر مسئولیت نی اۉز نامیگه آلمه ی، اۉز کیشیلیگیگه آلمه ی، اۉز اعتبار و اخلاقیگه آلمه ی، ارزان شکلده، خلق اۉنگیده، جوانلر اۉنگیده بو رسوا کلتور و اخلاق نی یایدیلر و یایه دیلر.
دنیا باور قیلسین بو اخلاقدن هیچ بیر شرمسارلیک نی، بو آیدینلر بیلمه یدیلر.
بولر بیلمه ی، جامعه گه بو کلتورنی یایه دیلر؛ بو دیر، بیزیم افغانستانی میز! 
*** 
 
   اشرف غنی مکمل بیر رئیس جمهور اېدی می؟
تۉغری ایته من، یۉق!
بو اولکه نینگ هر بیر دردی نی بیلیب، او درد گه چاره تاپالدّی می؟
قیسقه قیلیب ایته من، یۉق!
غنی یانگلیش یا ـ ده خیانت قیلدی می؟
یانگلیشلری بلکه کۉپ بۉلسه و حتی خیانتی بۉلسه لېکن تاریخ بشردوست دېک پوپولیست لرنینگ قۉلیدن، خلقیلر و پرچمیلر دېک ایدئولوژی پرستلرنینگ قۉلیدن، غنی نینگ یانگلیشی نی و خیانتی نی یازالمه یدی؛ بیله سیزلر نېگه یازالمه یدی؟
حقوق ده بعضی تعامل لر بار، اگر بیر کیشی نینگ خیانتی حقوق نزدیده ثابت بۉلگن بۉلمسه، اگر همه دنیا اونی خائن دېسه ـ ده او کیشی برائت ایچیده دیر.
بو پوپولیستلر، بو ایدئولوژی پرستلر، بار تعامل لرنی توبیدن ویران قیلدیلر؛
ـ افغانستان ایچیده!
چونکه بولرنینگ هیچ بیری، سندلی و ثابت بیر خیانت نی غنی نینگ آتیدن، حقوق نزدیده آلیب باریب حداقل بیر حرکت قیلالمه دیلر؛
ـ اېندی غنی نی قیسی منطق حقوق بیلن خیائن چیقراله دیلر؟
سوال شو: نېگه مېن باشقه لر دېک سۉکمه دیم؟        
جواب:
بیرینچی: مېنیم اخلاقیمگه سۉکیش کلتوری یۉق.
مېنیم اخلاقیمگه ایدئولوژی پرستلیک یۉق، اگر بۉلسه اېدی، کارمل بیلن دکتورنجیب نی بیر کاسه گه قۉییدیم.
مېنیم اخلاقیمگه مسئولیت بار.
محمداشرف غنی زمانده کی رژیم و اونینگ دولتی رسوا بیر رژیم و بیر دولت اېدی لېکن دموکراسی گه باریتکن بیر یۉل اېدی.
غرب دنیاسی یخشی یامانی بیلن بیز خلققه بیر یۉل آچبیدی، البته که بو یۉل چیتین، اوزون، قېین یۉل بۉلیدی لېکن نهایتده باریتکن یېریمیز افغانستان دموکراسی سی بۉلیدی؛
ـ طالبانگه بېریب یخش ایش می قیلدیک؟
 
   محمداشرف غنی خائن اېدی می؟
یا شونده ی ایتسم او کۉپ یانگلیش ایشلرنی قیلدی می؟
بو توشونچه سیز آیدینلرنینگ قۉلیدن، هیچ کیم غنی نینگ بیر ینگلیش ایشی نی، حقوق نزدیده یا خلق وجدان نزدیده یا تاریخ نزدیده چیقرالمه یدی؛
ـ بۉلسه ـ ده چیقرالمه یدی!
بیله سیزلر می نېگه چیقرالمه یدی؟
جواب: اونچه یالغان ایتیلدی، اونچه سۉکیش ایتیلدی، اونچه اونی نامبد قیلماق اوچون سیاست اۉینه لدی، اېندی بو یالغان، سۉکیش و اۉیین لرنینگ ایچیده، اونینگ قیلگن ینگلیشلری گم بۉلیب کېتتی!
اونچه اونینگ قۉلیگه، اونی تاریخ ده برائت بېرماق اوچون سند بېردیلر، بوکون غنی بولرنینگ سندلری بیلن اۉزی نی تک گناه سیز کۉرستاله دی!
بولرنینگ قۉلیگه، ساده چه و فقط طالبانینگ عسکری و سیاسی ظفری قالدی؛ قیلگن ایشلرینینگ نتیجه سی نینگ قرشی سیده باشقه بیر نرسه یۉق!
آلسینلر قۉلنسینلر!
دکتررمضان بشردوست دېک یا عارف عرفان دېک یا رحمان اوغلی دېک یا شرعی جوزجانی دېک... اۉزی نی آیدین تنیگن کیشیلر، بیر مرته ثابت بۉلگن غنی نینگ بیر ینگلیشی نی، یا سندلی بیر ینگلیشی نی، یا حقوقلی بیر ینگلیشی نی جامعه گه کۉرستالمه دیلر!
چونکه ینگلیش نی تاپیه ی دېب، بیر دردلری بۉلمه دی!
بولر سیاسی منطق و اۉیین بیلن، خلققه حقوق درسی نی بېرماق اوچون و اۉزلری نی بیلیم دان کۉرستماق اوچون و ساده خلق نی حمق توزتماق اوچون، غنی نینگ اوستیدن یورودیلر، چونکه هدفلری امریکا ناتو نی بجریکسیز قیلماق اېدی؛
ـ باشقه منطقی یۉق!
سۉکتیلر، سۉکتیلر، یامانله دیلر، یامانله دیلر و خلق نینگ فکری نی، توشونچه سی نی، ذهنیتی نی دولتدن قیریب، طالبانینگ قوچاقیگه آتیلر.
بولرنینگ آیدین لیکلری بو!
***
 
   غنی خدمت قیلدی می؟
یا قیلماقچین بۉلدی می؟
غنی هم خدمت قیلدی و هم قیلماقچین بۉلدی و اونینگ قۉلیده، بو آیدینلرنینگ باشی نی خم اېتیتکن، اۉنلرچه سند بار.
اۉرنک:
1 . دکتور نجیب الله ییگیرمه میلیون دالر افغانستان خلقیگه میراث قۉییب، قدرتدن اوزاقلشدی.
محمدداوودخان افغانستان نی ترقی بېره من دېب، اولکه اولکه باشی نی خم قیلدی «ایکّی مینگ میلیون دالر» قرضه تاپه ی دېب، لېکن تاپالمه ی اۉلیب کېتتی.
محمدظاهر پادشاه نینگ زمانیده، افغانستان «مینگ میلیون» دالرنی حتی رویا سیگه کۉرمه دی.
محمداشرف غنی جمهور رئیس بۉلگنده، اوشه ییل یبانچی عسکرلرنینگ یوزده سکسانی افغانستان نی ترک اېتکن اېدی. بو عسکرلر سببلی، افغانستان اقتصادیگه کتّه یاردم کېلیدی، او یاردملر کیسیلگن اېدی.
یعنی افغانستانینگ عایدی، افغانستان ملی کیلریگه باغلی قالگن اېدی و بعضی کیچیک کمکلر بیلن.
او ییلگچه دولت بودجه سی نینگ یوزده یېتمیشی، دنیا یاردملریدن کېلیدی، غنی کېلگندن سۉنگره، غنی بودجه نینگ یوزده اېلیک نی، افغانستان ایچیدن تۉپله دی.
غنی بو اقتصادلی وضعیت بیلن، افغانستان خلقیگه «اۉن مینگ میلیون» دالر یعنی اۉن میلیارد دالر میراث قۉییب قدرتدن چېکیلدی.
بو ثروت بوکون دنیا بانکلریده، افغانستان خلقی اوچون بیکله یدی.
افغانستان تاریخیده، افغانستان و افغانستان خلقی رویا سیده بو ثروت نی کۉرگن اېمس؛ موندن سۉنگره ـ ده کۉریش آسان اېمس.
بو خدمت، ذکا و تۉغری مدیریت بیلن بۉلیتکن بیر ایش!
عبدالله، دوستم، عطا، حکمتیار یا پرچمیلر یا خلقیلر یا او ملا یا بو ملا نینگ عقلیدن اوزاق بیر خدمت دیر غنی نینگ قیلگن ایشی؛ اگر بیزلرگه، بو حقیقت نی بیله یتکن عقل بۉلسه!
مېن شو خدمت نی بعضی رقم لر بیلن بیان اېته من.
افغانستان نینگ بیر ییلیک بودجه سی «5500» میلیون دالر. (2020 ییلده) ملی کېلیردن تۉپلنگن پول بیر ییلده بو مقدارنینگ یری سی.
یعنی مالیات، گمرکلرلردن تۉپلنگن پول و معدن لردن کېلگن پول «2700» میلیون دالر بیر ییلده.
بیر ییلده افغانستانینگ چیت دولتلردن ساتیب آلگن مالی 7616 میلیون دالر و چیت اولکه لرگه ساتکن مالی نینگ قیمتی اېسه، 784 میلیون دالر.
اېندی سوال شو، بو اقتصاد بیلن پول ذخیره قیلماق ممکن می؟
بشردوستلر یا خلقیلر و پرچمیلر انگله دیلر می بو حقیقت نی؟
(خاتینی بۉلمگن بیر ییگیتگه خاتن قۉبیرماق آسان ایش)
شرف، حیثیت و ناموس بۉلمگن بیر آغیزگه یامانله ماق آسان ایش!
غنی بو فقیرلیک بیلن قنده ی بجردی خلق افغانستانگه اۉن مینگ میلیون دالر میراث قۉیسه؟
عارف عرفاندن باشلهب، رحمان اوغلی سی، یارقینی، داکتربشردوستی... بولر حداقل شو مسئله نی حساب کتابی نی بیله می لر؟ 
تۉغری ایته من بیلمه یدیلر!
اگر بیلسه لر بویورسینلر فیسبوکلریگه بیر جواب یازسینلر!
غنی نینگ بو خدمتی، کېله جگده درس کتابلریدن، اۉقیتیله دی. بولر اېسه، تاریخ اۉرنکی دېک بۉلیب، بیر هیچ بۉلیب، ملی خائن شکلده تنیلیب، عبرت بۉله دیلر چونکه تاریخده، سوو یۉلی نی تاپه دی! 
2 .کابینه، قومی و جهادی و زورمندلر ایچیده تقسیم اېدی.
(خائنلرنینگ کۉزی کور اېدی می، کۉرالمه دیلر؟)
بو ایش نی خلیلزاد، زورمندلرنینگ زوریدن قیلگن اېدی، چونکه قوم پرستلیک و خلق پرچم نینگ قلمی، چاره سیز قیلگن اېدی زیرا دردگه تېگمه گن قومی و جهادی لیدرلر جامعه گه اېگه مند ایدېلر؛
ـ خائن اۉزی نی آیدین دېگن کیشیلرنینگ قلمی نینگ زوریدن!
شهرلر زورمندلرنینگ قۉلیده اېدی. غنی جمهور رئیس بۉلیب بیر کیچیک قوماندان پلیس نی، تغییر تبدیل قیلالمیدی.
اگر قیلماق خواهله سه، گپ نی قومی توزتیب، غنی نی فاشیست دېب، باشده، آیدینلر سۉکماققه باشلیدیلر؛
ـ سوکیش آش نان بیره یتکن دېک، گپ نی، نیمه بولگنی نی بیلگن بیلمگن کیشیلر سۉکیشلرگه قوشیلیدی؛ چونکه وطنسېورلیک، ملیتچی لیک اخلاقی بیزگه بو اخلاق دیر.
اۉرنگ بېرسم، جنرال عبدالرازق نی خلق شکایتی اوچون قندهاردن تبدیل قیله من دېدی، جمهور رئیس بۉلیب، کۉچی اېتمه دی.
علیپور هزاره نی خلق شکایتی اوچون وظیفه دن آلدی، گپ نی قومی توزتیب، غنی نینگ اوستیگه اونده ی مصیبت نی کېلتیردیلر، چاره سیز بۉلیب علیپور نی قۉیبیردی، اوندن سۉنگره علیپور ظالمراق بۉلیب یورودی؛
ـ سوسیال مدیا نی قۉلندیلر و مسئله نی پشتون هزاره مسئله سی قیلدیلر.
نظام الدین قیصاری نی خلق شکایتی اوچون قیصاردن آلماقچین بۉلدی، ییگیرمه بیر کون شمال افغانستانده دولت اداره لرنی اشغال قیلیب، دولت نی فلچ قیلدیلر.
خلق بو ایش نی قیلمه دی لوچکلر قیلدی چونکه خلق نی ذاتاً طالبگه بېرگن اېدی خلقیلر و پرچمیلر!
بو اۉچ کیشی یوزلرچه مثالدن مثاللر. بو کیشیلردن شکایتلر بار اېدی. فاریابده، ازبک خلقی نینگ بیر قسمی نظام الدین نینگ ظلمیدن طالب بۉلگن دېب آوازه لر بار اېدی؛ قنچه تۉغری قنچه ینگلیش غنی نی قۉیمه دیلر، غنی محکمه ده، تۉغری ینگلیش نی چیقرسه!
قیسقه قیلیب ایتسم، افغانستانده کیم خائن کیم وطنسېور، کیم تۉغری کیم اېگری نی هیچ کیم بیلمیدی.
چونکه اۉزلری نی آیدین دېگن کیشیلر، ملیتچی لباسده، شهرلرده کی سرسری لرنینک گاز بېریب، هر گپ نی، هر مسئله نی، هر حادثه نی قومی شکلده کېلتیریب، همه گناه نی جمهور رئیس اوستیگه ییقیدیلر.
بو اخلاق، نتیجه نی قه یېرگه آلیب باریدی بیله سیزلر می؟
بو منطق سیزلیک خلق کۉزی نینگ اۉنگیده بۉلیب اۉتیدی. شهرلرده اگر بیر منطقلی بیر انسان بو قیلگنلرنگیز ینگلیش، اۉز خلقینگیزگه، اۉز جامعه نگیزگه ضرر بېره دېب ایتسه اېدی، نیچی سرسری، سوادسیز، دو آتشه، منطقسیز او کیشی نی اۉز لیدری نامیدن رسوا قیلیدی.
اگر شمال ده بۉلسه، رشیددوستم نینگ خبری بۉلمیدی، اونینگ آتیدن رسوا قیلیدیلر؛
ـ حتی جانیگه ضرر بېریدیلر.
اگر قلم بیلن بیرنرسه یازه سه اېدی، اروپا امریکا گه قاچگن آیدینلر، سرسری و شهر لوچکلری نی گازگه کېلتیریب، او کیشی نی رسوا قیلدیلر.
بو گپلر که خلق کۉزینینگ اۉنگیده بۉلیب اۉتیدی، خلق ذهنیتی طالبان گه یقین بۉلیدی. چونکه دولت تامانده، منطق سیزلیگدن باشقه بیر ایش، خیانتدن باشقه بیر گپ یۉق اېدی.
رشیددوستم هر مصاحبه سیگه اۉزی نی عسکر تنیتیدی، چونکه او کیشی اگر اۉز حالیگه قالسه اېدی، منطقیلی بیر کیشی اېدی.
لېکن او کیشی که عسکری دن باشقه یانگه، تجربه سیز اېدی، اونینگ خلقی و پرچمی دوستلری یعنی اېسکی مارکسیست دوستلری، (کمونستلر) اونی خلققه هر نرسه دېب کۉرستیدیلر. 
اونده ی بیر حالده خلق کۉزیگه سوقتیلر، رشیددوستم نینگ آتی، بو مارکسیستلرنینگ فعالیتیدن، شمال افغانستان نی اسیر آلدی.
یعنی اونده ی ذهنیت جامعه گه بېریلدی، یا رشیددوستم بیلن یوریسن یا نیست نابود بۉلیب کېته سن منطقی یېرلشتدی!
هیچ کیم سېس چیقرالمه دی!
رشیددوستم نینگ آتی مینگ بیر ضررنی جامعه گه بېردی!
بولر اگر دیندار آدملر بۉلسه لردی، محقق رشیددوستم نی خدانینگ اۉغلی شکلده خلققه تنیتیدیلر. بولرکه بو ایش نی قیلدیلر، قنچه که رشیددوستم نی «بت» توزتیلر، اشرف غنی نی اوشنچه رسوا قیلیب، خلق کۉزیگه ابلیس کۉرستیلر. دولت نی ابلیس کۉرستیلر. خلق بو منطق سیزلیککه قرهب، چاره سیز طالبانگه یوز بېردی.
اېندی بو حقیقت که میدانده، محمداشرف غنی نی، کیم؟ قیسی محکمه؟ قیسی تاریخ نویس؟ قیسی یاززر گناهکار چیقراله دی؟
عقل بیلن اۉیلنگلر!
3 . غنی نینگ قاچیشی، بیر سیاسی اۉیین اېدی!
(امریکا بیلن بیرلیکده بو اۉیین قوریلدی می یۉقسه تک باشیده؟ بیلمم)
بو اۉیین بیر یانده، طالبان نی زور توریمگه سوقدی و باشقه یاندن، طالبان نی تنیماق امکانی نی، اولکه لرنینگ قۉلیدن آلدی!
قنده ی؟
جواب: طالبان دنیا حقوق نزدیده، قانون سیز بیر تنظیم شکلده تنیلگن اېدی. اگر غنی قاچمه ی، کابل نی بولرگه رسمی شکلده تسلیم بېرسه اېدی، دنیا حقوق نزدیده، طالبان حکومتی، افغانستانینگ قانونی حکومتی شکلده بۉلیدی؛ چونکه غنی افغانستان جمهور رئیسی اېدی. او پیت اولکه لر چاره سیز بو حکومت نی، رسمیتگه تنیماققه باشلیدیلر.
غنی ذکی و بیلیم دان سیاستچی دیر.
بو کیشی جوده یخشی اۉینچی دیر.
غنی بو قاچیش بیلن، اولکه لرنینگ بۉینیگه حقوق ایپی نی تشله دی. اگر اولکه لر، طالبان حکومتی نی رسمیتگه تنیسه لر، دنیا حقوقی او ایپ بیلن او اولکه لر نی دارگه آسه دی.
ایندی نیمه بۉله دی؟
جواب:
طالبان یا دنیا تعامل لری نی قبول قیلیب، دنیا خواهله گن بیر یۉلگه کیره دی، یا منزوی بۉلیب اۉز آرالریده، اقتصادی مشکلاتدن بیر بیراو نی یېب، رژیم تغییر یېه دی.
غنی اۉن مینگ میلیون دالر میراث قۉییب و بیر حسابلی قاچیش بیلن، افغانستان سیاستی نینگ رهبرلیگی نی قۉلگه توتیب کیتتی.
غنی که بو غنی دیر یا آیدینلریمیز؟  
 
مریم ـ 460
 
هر کېچه یولدوزلر مثل یکه حال نی سۉرسه
پرله یدیلر اوزاغدن مثل یکه تخت قورسه
سېنینگ گۉزل عشقینگدن عقل آنگگه اورسه
بو خیالده بۉلگن من ایته من بۉلگن غم نی
عبرت بۉلسین دېب گلم خلقیمگه کۉز نم نی
 
فساد آلیب کېتبیدی کوچه کوچه وطن نی
اخلاق بیردن ییتبیدی آلبیدی بو میهن نی
ابلیس مثاللی شېوه اسیر آلبیدی دین نی
بیر چوکی گه یوز رئیس تحفه اېدی ناتودن
خلق نی که تنیمیدی یره اېدی ناتودن
 
نیمه قیلسه بۉلمه دی بوری لرنینگ ایچیده
خلق که عجایب اېدی توشبیدی درد اوچیده
رسوالیک دوا اېدی بوری لرنینگ تنچیده
چاره سیز بیر ایش قیلدی کېله جککه او ایلدی
اۉن مینگ میلیون دالرنی خارج گه سرویس قیلدی
 
میلیاردلر که کېلبیدی چور بۉلبیدی وطنده
غنی که رئیس بۉلدی باشقه سیستم مهینده
یاردملر کیچیک بۉلیب گل آچمه دی چمنده
اونده ی بیر مشکل وقتدن تۉپله دی دالرلرنی
خارجگه سرویس قیلیب اوپله دی دالرلرنی
 
اۉن مینگ میلیون دالر نی بانککه ذخیره قیلدی
بوری لردن قاچیریب خلققه او تحفه قیلدی
یخشی بیر رژیم اوچون گۉزل آذوقه قیلدی
تۉپله دی می بیر لیدر مونچه بویوک ثروت نی؟
تاریخده باشقه لیدر قیلدی می بو خدمت نی؟
 
ای ناتو مېن ایته من دنیا سینگگه ایته من
بیلگن کله لریزگه نصیحت من اېته من
تجربه تاپینگلر دېب گپلر بیلن تورته من
تۉرت بیش بوری خونخورلر یکه ملامت اېمس
اگر صولت بۉلمسه او دولت دولت اېمس
 
تنینگلر هر بیر خلق نی، کۉرینگلر اسلوبی نی
رسوا بۉلگن ایچی نی، بۉلمگن آبی نی
آبیم بار دېب گپیرگن، رسوا او ادبی نی
کیچیک کته قلم دار، بو وطنده باش دار
اۉزی نی آیدین دېگن، رسوا قیلگنی آشکار
 
اۉیله مه دن گپیرماق، خلقیمیزنینگ کلتوری 
آیدین بۉلسه نه یاززر، شیرین دېب ایتکن شوری
رسوا قیلیب گپیرماق، بیز خلقنینگ گۉزل نوری 
غنی بۉلسه یا طالب یا سرکوزی یا طیب
رسوا قیله دی بو خلق، هر کیم بۉلسه ـ ده خطیب
 
بیر کیشی نی کۉرمه دیم، یازی سی تۉغری بۉلسه
راه ی حل نی آلیب او، قلم اوچیدن تولسه
شرف نی شرف دېیب، شرفلی ایشدن کولسه
اۉزیمیزدن باشقه لر، مینگ گناه گه اسیر دور
بو بیر کلتوریمیز دور، هر بیریمیز امیر دور
 
تۉغری اگر گپیرسم، بیزلرده کلتور بو دور
اگر کیرماق خواهله سنگ، بو کلتورگه سېن بویور
ینه کیره من دېسنگ، تقدیرینگنی اۉزینک کۉر
روس که پیشیمان بۉلدی، امریکا گل نی یېدی
هر کیم که چپ قره دی، گل یېماقلردن تۉیېدی
 
عین سۉنگیگچه یازدیم، سېنینگ نامینگدن یازدیم
بۉلگن بو رسوالیک نی، کۉز نمینگدن یازدیم
شهید بۉلگن او پیتدن، درد و غمیدن یازدیم
جنت مکانینگ بۉلیب، خاطره نگ دایم قالسین
سېندن یادیگار قالدی، عقل گه آنگ سالسین
سۉنگ.
اوکتای اسلان راه سومنینگ قلمیدن.
8.5.2021